Πως εντοπίστηκε μετά από αιώνες ο “Χρυσός Οίκος” του Νέρωνα στη Ρώμη. Είχε εσωτερική οροφή που περιστρεφόταν και μηχανισμό που αρωμάτιζε τους χώρους. Γιατί τον εξαφάνισαν

Ο Χρυσός Οίκος ήταν το αυτοκρατορικό ανάκτορο, που κατασκεύασε ο Νέρωνας, στο κέντρο της αρχαίας Ρώμης, τον 1^ο αιώνα μ.Χ. 

Ο πολυτελής, πελώριος Χρυσός Οίκος κατασκευάστηκε μεταξύ 64-68 μ.Χ. και μαζί με τους κήπους και την τεχνητή λίμνη του κατείχε σχεδόν όλο το κέντρο της αρχαίας Ρώμης. Μετά τον θάνατο του Νέρωνα, το 68 μ.Χ., οι διάδοχοί του θέλησαν να καταστρέψουν ό,τι τον θύμιζε. Ο Τραϊανός κάλυψε το παλάτι με χώμα ενώ ο Βεσπασιανός ξεκίνησε την κατασκευή του περίφημου Κολοσσαίου στη θέση της τεχνητής λίμνης.

Το παλάτι χτίστηκε στις στάχτες της μεγάλης πυρκαγιάς που ξέσπασε το 64 μ.Χ. και κατέστρεψε το κέντρο της πόλης. Η επιλογή του αυτοκράτορα να χτίσει το ανάκτορό του στο ίδιο σημείο επιβεβαίωσε τις υποψίες πολλών Ρωμαίων, που έβλεπαν στο πρόσωπο του Νέρωνα τον εμπρηστή και τον υπεύθυνο αυτής της πυρκαγιάς. Από το δημοφιλέστερο έργο του Ρωμαίου ιστορικού Σουητώνιου, αντλούμε τις περισσότερες πληροφορίες για το ανάκτορο του Νέρωνα. Ο Σουητώνιος αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του ερευνώντας τους “Βίους των Καισάρων, όπως τιτλοφορείται και το μοναδικό πλήρως διασωθέν έργο του, που γράφτηκε την εποχή του Αδριανού (117 -138 μ.Χ.).

Domus Aurea

Ο Χρυσός Οίκος πήρε το όνομά του από τις μεγάλες ποσότητες φύλλου χρυσού που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του. Ήταν ένα ανάκτορο που πολλοί καλλιτέχνες και ιστορικοί της εποχής χαρακτήριζαν ως υπερβολικό. Μαζί με τους κήπους και την τεχνητή λίμνη του, κατείχε σχεδόν όλο το κέντρο της αρχαίας Ρώμης.

Διέθετε 300 δωμάτια χωρίς κοιτώνες, γεγονός που οδηγεί τους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι ήταν περισσότερο μέρος ψυχαγωγίας, παρά ανάπαυσης.

Οι μηχανικοί και αρχιτέκτονες Celer και Severus επινόησαν έναν μηχανισμό που η εσωτερική οροφή κάτω από τον κεντρικό θόλο, μπορούσε να περιστρέφεται χειροκίνητα από σκλάβους και να ακολουθεί την κίνηση του ήλιου. Ακόμη, υπήρχαν πισίνες και συντριβάνια, ημιπολύτιμοι λίθοι και ψηφιδωτά διακοσμούσαν το εσωτερικό του.

Στη διάρκεια των συμποσίων υπήρχε η πρόβλεψη να πέφτουν ροδοπέταλα και μηχανισμός που ψέκαζε με αρώματα τον χώρο. Μία ιστορία, που διέδωσαν οι αντίπαλοι του Νέρωνα, αναφέρει ότι τα ροδοπέταλα ήταν τόσο πολλά, ώστε μία φορά ένας καλεσμένος έπαθε ασφυξία.

Από την πλήρη εγκατάλειψη στην εκ νέου ανακάλυψη

Μετά τον θάνατο του Νέρωνα, το 68 μ.Χ., το ανάκτορο αφέθηκε στην τύχη του. Ακόμη και οι διάδοχοι του αυτοκράτορα εγκατέλειψαν κάθε προσπάθεια να ασχοληθούν με αυτό. Μέσα σε μία δεκαετία απογυμνώθηκε από τα μάρμαρα, το ελεφαντόδοντο και τους ημιπολύτμους λίθους της διακόσμησης.  Τα κτήρια και οι γύρω εκτάσεις του που ανήκαν στο ανάκτορο, άρχισαν να γεμίζουν χώματα ή να χτίζονται νέα κτήρια. Δέκα χρόνια μετά, χτίστηκαν τα λουτρά του Τίτου και στη θέση της λίμνης ο Βεσπασιανός έκτισε το Φλάβιο Αμφιθέατρο, το γνωστό Κολοσσαίο. Μέσα σε 40 χρόνια ο Χρυσός Οίκος είχε θαφτεί και εξαφανιστεί. Ωστόσο αυτό έγινε η αιτία να μην καταστραφούν οι τοιχογραφίες από την υγρασία.

Στο τέλος του 15ου αι. ένας νέος που περπατούσε στην πλαγιά του Εσκουιλίνου, έπεσε από μία σχισμή μέσα σε μία αίθουσα γεμάτη με ζωγραφιές. Η ερειπωμένη αίθουσα έμοιαζε με σπηλιά. Σύντομα το νέο διαδόθηκε και το ερειμωμένο ανάκτορο έγινε πόλος έλξης για τους νέους καλλιτέχνες της ιταλικής πρωτεύουσας. Ο Ραφαήλ, ο Michelangelo, ο Πιντουρίκιο και άλλοι έσκαψαν την αίθουσα, που έμοιαζε σαν σπηλιά, για να βρουν και να μελετήσουν τα σχέδια των τοιχογραφιών. Οι νωπογραφίες επηρέασαν σημαντικά όλο το ρεύμα της Αναγέννησης.

Οι αρχαιολόγοι έχουν επισημάνει εδώ και δεκαετίες την φθορά λόγω της υγρασίας, που πλέον έχει επηρεάσει και την στατικότητα του κτιρίου. Γι αυτό τον λόγο το συγκρότημα έκλεισε το 2005 για συντήρηση. Το 2007 άνοιξε ένα τμήμα του, έκλεισε όμως πάλι το 2008. Το 2009 οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν κάτω από το δάπεδο της αίθουσας συμποσίων τον μηχανισμό περιστροφής του τρούλου. Το 2010 κατέρρευσαν 60 τετραγωνικά από την αψίδα μίας στοάς.

Η νέα ανακάλυψη: η αίθουσα της Σφίγγας 

Το 2019 κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης σε μια από τις αίθουσες του Domus Aurea, οι αρχαιολόγοι βρέθηκαν μπροστά σε μια άγνωστη έως σήμερα αίθουσα, διακοσμημένη με νωπογραφίες. Η αίθουσα που ήρθε στο φως, σχεδόν 2000 χρόνια μετά, ήταν θαμμένη στο χώμα και το μόνο διακριτό κομμάτι ήταν ο θόλος της. Οι αρχαιολόγοι του Αρχαιολογικού Πάρκου του Κολοσσαίου την ονόμασαν «Αίθουσα της Σφίγγας». Χρονολογούν την κατασκευή της ανάμεσα στο 65 και 68 μ.Χ.

Σε ανακοίνωση τους, τόνισαν πως οι εικόνες που διακοσμούν τον θόλο «διακρίνονται καθαρά και είναι καλά διατηρημένες». Με τη βοήθεια του ειδικού φωτισμού αποκαλύφθηκαν εικόνες που αποτύπωναν τον θεό Πάνα, μουσικά όργανα, Κενταύρους, έναν πάνθηρα να επιτίθεται σε άνθρωπο με σπαθί και μια «σιωπηλή Σφίγγα», όπως χαρακτηριστικά έγραφε η ανακοίνωση. Πρόκειται για νωπογραφίες. Μια τεχνική τοιχογραφίας, μινωϊκής εμπνεύσεως και καταγωγής.

Μετά την ανακάλυψή της, αρχιτέκτονες και αρχαιολόγοι πραγματοποίησαν εργασίες για να διαφυλάξουν την σταθερότητα της αίθουσας, ενώ δήλωσαν την επιφύλαξη τους για περαιτέρω εκσκαφή, πριν την ολοκλήρωση των εργασιών.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: flickr 

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο Νέρων μπορεί να μην έκαψε τη Ρώμη, αλλά σκότωσε τη μητέρα του, τις δύο συζύγους του και έριξε Χριστιανούς στα θηρία. Ερχόταν συχνά στην Ελλάδα για θεατρικούς αγώνες