Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης. Πώς ένας τολμηρός υπομοίραρχος της Χωροφυλακής ξεγέλασε τους Τούρκους στρατιώτες και μπήκε πρώτος στην πόλη πριν την υπογραφή παράδοσης

Στις παραµονές των Βαλκανικών πολέµων ο οργανισµός που ασκούσε αστυνοµικά καθήκοντα ήταν η Χωροφυλακή. Το Αστυνοµικό αυτό Σώµα ύστερα από την σοβαρή µέριµνα των διαδοχικών κυβερνήσεων Μαυροµιχάλη, Δραγούµη και του Ελευθερίου Βενιζέλου είχε πλήρως αναδιοργανωθεί.

Επειδή συμπεριλαµβανόταν στις δυνάµεις του Στρατού, όφειλε σε περίπτωση πολέµου να θέσει στη διάθεση του τότε υπουργού Στρατιωτικών ικανή δύναµή του. Πριν από τον πόλεμο είχε ανατεθεί σε ειδική ιταλική ομάδα η πλήρης αναδιοργάνωση του σώματος. Έτσι η Χωροφυλακή βρέθηκε άρτια οργανωµένη και προετοιµασµένη να ενταχθεί μάχιμη στον µεγάλο απελευθερωτικό αγώνα. Η δύναµή της αυξήθηκε σηµαντικά σε αξιωµατικούς και οπλίτες, ενώ επικεφαλής  τέθηκαν ικανοί αξιωµατικοί.

Ο ηρωικός υπομοίραρχος Μανωλικίδης

Το απόγευµα της 26-10-1912, πριν υπογραφεί η συνθήκη παράδοσης της Θεσσαλονίκης µεταξύ του Ελληνικού Στρατηγείου και του Τούρκου αρχιστρατήγου Ταχσίν Πασά, ένα µικρό απόσπασµα ανδρών µε επικεφαλής το υποµοίραρχο Κωνσταντίνο Μανωλικίδη, δύο υπενωµατάρχες και τρεις χωροφύλακες εφίππους, έλαβε εντολή «να στραφεί προ Θεσσαλονίκην εν αναµονή νεωτέρων διαταγών». Προφανώς η διαταγή είχε την έννοια να φθάσουν µέχρι εκεί όπου θα διευκόλυνε τους εκπροσώπους του Τουρκικού Στρατηγείου, ώστε αμέσως μετά να αρχίσουν οι ολονύχτιες διαπραγματεύσεις για την παράδοση της πόλης.

Ο Μανωλικίδης ήταν μορφωμένος αξιωματικός. Είχε δίπλωµα νοµικής και πριν καταταγεί στη Χωροφυλακή, είχε απασχοληθεί και ως δηµοσιογράφος. Ερµήνευσε µε την δική του βούληση την διαταγή και έλαβε την τολμηρή απόφαση να ηγηθεί της ομάδας που θα έμπαινε στην τουρκοκρατούµενη ακόµα πόλη. Πέρασε από την Εγνατία οδό και κατέληξε στο τότε ξενοδοχείο “ΟΛΥΜΠΟΣ-ΠΑΛΛΑΣ” µε την συνοδεία Τούρκων στρατιωτών. Όταν τους έκαναν έλεγχο, ισχυρίστηκε ότι θα διανυκτέρευαν στην πόλη για να χρησιµεύσουν ως σύνδεσµος συνεννοήσεως των δύο πλευρών.

Mεταξύ των πρώτων που κατέφθασαν στο ξενοδοχείο, ήταν και ανταποκριτές ξένων εφηµερίδων, οι οποίοι µόλις αντίκρυσαν τον Έλληνα αξιωµατικό µε την οµάδα του, δεν ήθελαν τίποτε άλλο. Έτρεξαν στο τηλεγραφείο για να πληροφορήσουν τις εφηµερίδες, ότι η Θεσσαλονίκη ήδη καταλήφθηκε από τον Ελληνικό Στρατό. Πράγματι το πρωί της 27ης Οκτωβρίου όλος ο ευρωπαϊκός τύπος αφιέρωνε εξάστηλους τίτλους ότι η Θεσσαλονίκη έχει καταληφθεί από τους Έλληνες από το απόγευµα της 26ης Οκτωβρίου.

Αυτό το µικρό αστυνοµικό απόσπασµα ήταν η πρώτη ελληνική δύναµη που µπήκε στην Θεσσαλονίκη, ακριβώς την ηµέρα εορτασµού του Αγίου ∆ηµητρίου, πολυούχου και προστάτου της πόλης. Την επόµενη µέρα (27-10-1912) µπήκαν έφιππες και πεζές δυνάµεις Χωροφυλακής και µε τµήµα Ευζώνων µε επικεφαλής τον Αντισυνταγµατάρχη Ραζέλο και κατέλαβαν το ∆ιοικητήριο όπου έστησαν την ελληνική σηµαία, διασκορπίσθηκαν µέσα στην πόλη µικτές περιπολίες αστυνοµίας και στρατού. Αυτό έγινε µε µεγάλη σπουδή, όχι µόνο για λόγους ασφαλείας για να παρασκευασθεί η κατά την εποµένη θριαµβευτική είσοδος του διαδόχου Αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου, αλλά και για ύψιστους εθνικούς λόγους, δηλαδή άµεση εγκαθίδρυση της ελληνικής κυριαρχίας και κατάληψη όλων των δηµόσιων κτηρίων, δεδοµένου ότι επιδίωκαν απ’ την άλλη πλευρά οι Βούλγαροι να αποκτήσουν δικαίωµα «συγκυριαρχίας» στην Θεσσαλονίκη.

Αλλά η τήρηση της τάξης και η διασφάλιση της ελληνικής κυριαρχίας στη Θεσσαλονίκη, είχε ιδιαίτερη σηµασία και µάλιστα µετά την αυθαίρετη στην πόλη εγκαθίδρυση τµήµατος βουλγαρικού Στρατού. Γι’ αυτό αποφασίσθηκε, η ίδρυση χωριστής ∆ιεύθυνσης Αστυνοµίας στη πόλη. Μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της η Κρητική Χωροφυλακή, επέβαλλε µε ευπρέπεια και ανθρωπισµό την τάξη κατά τις κρίσιµες εκείνες στιγµές και αντιµετώπισε µε αυστηρότητα και ψυχραιµία τις ταραχές και ανωµαλίες που προκαλούσαν οι Βούλγαροι.

Αρχικά φρόντισε να εγκαταστήσει τους πρόσφυγες σε προάστια της πόλης, δίνοντας τη δυνατότητα στους εργάτες του ∆ήµου να καθαρίσουν την πόλη. Στη συνέχεια φρόντισε ώστε όλοι οι πολίτες, ανεξαρτήτως εθνικότητας, να νοιώθουν ασφαλείς. Κέρδισε αµέσως την εµπιστοσύνη και τον θαυµασµό του πληθυσµού.

Οι πληροφορίες προέρχονται από τον υποστράτηγο της Αστυνοµίας ε.α, Βασίλειο Τραούδα (αφιέρωμα “Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ∆ΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ”)

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Απελευθέρωση Θεσσαλονίκης. Ποιος ύψωσε πρώτος την ελληνική σημαία στο Λευκό Πύργο πριν από την επίσημη παράδοση της πόλης. Σε ποια εκκλησία έγινε η πρώτη δοξολογία