Πώς ακούγονταν οι ψαλμωδίες μέσα στην Αγία Σοφία. Ακούστε την εντυπωσιακή ακουστική προσομοίωση που πέτυχε μετά από αιώνες αμερικανικό πανεπιστήμιο

Η Αγία Σοφία αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της Κωνσταντινούπολης, σύμβολο των χριστιανών και μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο ο ισλαμιστής Ερντογάν το μετέτρεψε σε τζαμί. Σημείο αναφοράς υπήρξε για αιώνες η ακουστική που προσέφερε ο χώρος κάθε φορά που τελούνταν θεία λειτουργία και προσευχή.

Τα τελευταία χρόνια, επιστήμονες του διάσημου αμερικανικού πανεπιστημίου του Στάνφορντ  προσπάθησαν να αναπαράγουν ψηφιακά τον μαγευτικό ήχο της Αγίας Σοφίας και να μεταφέρουν την εμπειρία της παρουσίας κάποιου μέσα στο χώρο, όταν λειτουργούσε ως χριστιανικός ναός.

Σε συνεργασία με τη χορωδία Cappella Romana, αναπαρήγαγαν ψηφιακά την ακουστική της εκκλησίας, ψάλλοντας εκκλησιαστικούς ύμνους στην αίθουσα κονσέρτων του πανεπιστημίου, σαν να βρίσκονταν μέσα στην Αγία Σοφία. Οι προσπάθειές τους εντάσσονται σε πολυετή συνεργασία μεταξύ διαφόρων τμημάτων του Στάνφορντ, που προσπαθεί να απαντήσει σε ένα βασικό ερώτημα: μπορεί η σύγχρονη τεχνολογία να μας βοηθήσει να ταξιδέψουμε πίσω στο χρόνο;

Το σχέδιο «Icons of Sound» εστιάζει στο εσωτερικό της Αγίας Σοφίας, χρησιμοποιώντας ηχογραφήσεις μέσα στο χώρο καθώς και άλλη οπτική και ακουστική έρευνα ώστε να εξακριβωθεί η ακουστική του χώρου και να μπορέσει να γίνει αντιγραφή της. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν όλα τα διαθέσιμα στοιχεία ώστε να αντιγράψουν την εμπειρία του να βρίσκεται κάποιος μέσα στην Αγία Σοφία – τα σχεδόν 1.500 χρόνια της ύπαρξής της.

Αν, όμως, η ακουστική του μεγαλειώδους οικοδομήματος έχει μείνει ίδια, είναι πάρα πολλές οι αλλαγές στις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που την περιβάλλουν. «Η Αγία Σοφία έχει γίνει αντικείμενο πολιτισμικών συγκρούσεων, επικών διαστάσεων», γράφει ο ερευνητής του ινστιτούτου Smithsonian Φέργκους Μπορντεβιτς. «Φέρει την κληρονομιά του μεσαιωνικού Χριστιανισμού, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, του αναδυόμενου Ισλάμ και της σύγχρονης κοσμικής Τουρκίας».

Εγκαινιάσθηκε το 537 μ.Χ. από τον Ιουστινιανό πάνω στα ερείπια εκκλησίας που είχε ανεγερθεί το 360 μ.Χ. επί Κωνσταντίνου Α’, αλλά είχε καταστραφεί στη διάρκεια της Στάσης του Νίκα το 532 μ.Χ. Μετά την Άλωση έγινε τζαμί από τους Οθωμανούς και από το 1935 μέχρι 24 Ιουλίου 2020 λειτούργησε ως μουσείο. Η εθνικιστική Τουρκία του ισλαμιστή πολιτικού Ερντογάν το μετέτρεψε πάλι σε τέμενος.

Χριστιανικοί ύμνοι έχουν να ακουστούν αιώνες στο εσωτερικό της. Εξαίρεση ήταν η «καταδρομική» ενέργεια του παπά Λευτέρη που λειτούργησε μέσα στην Αγία Σοφία 466 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης. Διαβάστε την ιστορία του εδώ.

Για να αναπαράγουν τον μοναδικό της ήχο, τα μέλη της χορωδίας τραγούδησαν ακούγοντας ταυτόχρονα με ακουστικά τον ήχο στο εσωτερικό της εκκλησίας, γεγονός που όπως παραδέχονται επηρέασε πολύ την απόδοσή τους, τόσο στο τέμπο όσο και στο ισοκράτημα.

Κατόπιν το τραγούδι τους μπήκε στον ίδιο ακουστικό εξομοιωτή που έπαιζε στη διάρκεια της ζωντανής τους εμφάνισης από μεγάφωνα στην αίθουσα – το αποτέλεσμα είναι πως ο ακροατής απολαμβάνει ακριβώς τον ίδιο ήχο που θα άκουγε εάν εκείνος βρισκόταν μέσα στην Αγία Σοφία όπου τραγουδούσε η χορωδία!

Ακούστε την χορωδία Cappella Romana με την ακουστική εξομοίωση σαν να ψάλλει μέσα στην Αγία Σοφία:

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Τι κρύβεται στα υπόγεια τούνελ κάτω από την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη; Οι θρύλοι για τον φυλακισμένο σατανά και οι αρχαιολογικές έρευνες για την αποκάλυψη των μυστικών του κορυφαίου χριστιανικού ναού…