Ποιος καθιέρωσε την Δημοτική και ποιος έδωσε εντολή να καούν τα “Ψηλά Βουνά”. Το τέλος της καθαρεύουσας στη Μηχανή του Χρόνου

Τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που άλλαξαν την Παιδεία παρουσιάζει η Μηχανή του Χρόνου με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου στο COSMOTE HISTORY.

Η εκπομπή μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου στις πέντε το απόγευμα.

H «Μηχανή του Χρόνου» φωτίζει τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις του 20^ου αιώνα. Πρώτος σταθμός ήταν η μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη του 1917.

Προέβλεπε ριζικές αλλαγές στο ελληνικό σχολείο με την εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας στο δημοτικό σχολείο.

Η μεταρρύθμιση αυτή δεν κατάργησε την καθαρεύουσα, ωστόσο προκάλεσε αντιδράσεις, με ποιο έντονη τη φωνή του καθηγητή Γεώργιου Χατζηδάκι.

Τα αναγνωστικά

Η εκπομπή παρουσιάζει την ιστορία των εμβληματικών αναγνωστικών “Τα Ψηλά Βουνά” και “Το αλφαβητάρι με τον Ήλιο” για τα οποία δόθηκε η εντολή από την επόμενη φιλοβασιλική κυβέρνηση Ράλλη να καούν, καταργώντας όλες τις αλλαγές στην παιδεία.

Η έρευνα φωτίζει δύο ακόμη επεισόδια γύρω από τη γλώσσα και την εκπαίδευση, που ανέδειξαν την ισχυρή αντιπαλότητα των δημοτικιστών και των υπερασπιστών της καθαρεύουσας. Τα αποκαλούμενα Μαρασλειακά και τη Δίκη των Τόνων.

Οι επόμενες μεταρρυθμίσεις που έφεραν σημαντικές αλλαγές στην παιδεία, ήταν αυτή του 1929, πάλι από την κυβέρνηση Βενιζέλου, που αύξησε τα χρόνια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και του Γ. Παπανδρέου το 1964 που καθιέρωσε τη δωρεάν παιδεία.

 Η «μπλε» γραμματική

Η εκπομπή παρουσιάζει ακόμα το εκπαιδευτικό σύστημα στα χρόνια του Μεταξά και την ανάθεση στον Μανόλη Τριανταφυλλίδη να εκδώσει την περίφημη «μπλε γραμματική» που αποτέλεσε για δεκαετίες τη “γλωσσική βίβλο” μαθητών και δασκάλων.

Ειδικοί αναλύουν ακόμα το πώς χρησιμοποίησε ο δικτάτορας Μεταξάς τη γλώσσα για το πολιτικό του συμφέρον. Επίσης παρουσιάζεται η κακοποίηση της ελληνικής γλώσσας την περίοδο της επταετίας. Αναλύονται οι λόγοι του Γ. Παπαδόπουλου που χαρακτηρίστηκαν ως απαξίωση της δημοτικής και γελοιοποίηση της καθαρεύουσας.

Σημαντικός σταθμός για το γλωσσικό ζήτημα είναι το 1976 που η δημοτική καθιερώθηκε ως επίσημη γλώσσα του κράτους, άρα και της εκπαίδευσης.

Ο Χρίστος Βασιλόπουλος συνομιλεί με καθηγητές, γλωσσολόγους αλλά και ανθρώπους που δίδαξαν ή διδάχθηκαν το πολυτονικό σύστημα, που κατάργησε η μεταρρύθμιση του ΠΑΣΟΚ το 1982.

Στη εκπομπή μιλούν:

Χριστόφορος Χαραλαμπάκης – ομότιμος καθηγητής γλωσσολογίας ΕΚΠΑ-μέλος Ακαδημίας Αθηνών,

Νίκος Βαρμάζης – φιλόλογος, πρώην καθηγητής αρχαίας ελληνικής γλώσσας ΑΠΘ, Ευαγγελία Κανταρτζή – διευθύντρια μουσείου σχολικής ζωής και εκπαίδευσης,

Χάρης Αθανασιάδης -καθηγητής πολιτικής επιστήμης και ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου,

Κώστας Θεριανός – εκπαιδευτικός, μέλος ΔΣ ιδρύματος Γληνού,

Γιώργος Παπαναστασίου – καθηγητής ιστορικής γλωσσολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και διευθυντής του ινστιτούτου νεοελληνικών σποδών του ιδρύματος Μανώλη Τριανταφυλλίδη,

Μαρία Καμηλάκη – γλωσσολόγος – προϊσταμένη διεύθυνσης βιβλιοθήκης της Βουλής, Ναπολέων Μήτσης – ομότιμος καθηγητής γλωσσολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γιώργος Μπουμπούς – ιστορικός, γραμματέας ιδρύματος Γληνού

Δείτε το τρέιλερ: