Ποιοι ονόμαζαν τις ανθρωποθυσίες «Τορτίγες των θεών». Οι αρχαίοι λαοί που “προσέφεραν” ανθρώπους για να τραφούν οι θεοί

Απόσπασμα από το βιβλίο «Η ιστορία του κόσμου σε 6 πιάτα», Tom Standage, Κέδρος

Παρά τις τεράστιες διαφορές που συναντάμε στις θρησκευτικές παραδόσεις και πεποιθήσεις των αρχαίων πολιτισμών, στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει ευθεία αναλογία ανάμεσα στους φόρους που αποδίδουν οι μάζες στους άρχοντες και στους «φόρους» – τις θυσίες ή τις προσφορές – που αποδίδουν οι άρχοντες στους θεούς.

Με τις προσφορές αυτές, οι αρχαίοι λαοί επέστρεφαν ενέργεια στη θεϊκή πηγή προέλευσής της, ώστε να συνεχίσει να δίνει ζωή στη φύση και ζωή στους ανθρώπους. Οι αρχαίοι λαοί δεν πίστευαν ότι οι θεοί τους μπορούσαν να υπάρξουν χωρίς να συντηρούνται από αυτούς. Αντίθετα, εξαρτιόνταν από τους ανθρώπους, όπως και οι άνθρωποι από τους θεούς.

Πολλοί πολιτισμοί πίστευαν ότι οι θεοί δημιούργησαν τους ανθρώπους, για να έχουν πνευματική τροφή με τη βοήθεια θυσιών ή προσευχών. Σε αντάλλαγμα, έδωσαν στους ανθρώπους πραγματική τροφή δίνοντας ζωή στα φυτά και στα ζώα. Οι θυσίες ήταν απαραίτητες για τη συνέχιση αυτού του κύκλου.

Κάποιοι λαοί της Μεσοαμερικής (η πολιτισμική περιοχή της Αμερικής που περιλαμβάνει το νότιο ήμισυ του Μεξικού. τα εδάφη της Γουατεμάλας, του Ελ Σαλβαδόρ, της Μπελίζε καθώς και τις δυτικές περιοχές της Ονδούρας, της Νικαράγουας και της Κόστα Ρίκα) πίστευαν ότι οι θεοί θυσιάζονται περιοδικά ή θυσιάζουν ο ένας τον άλλο, για να συνεχίσει να υπάρχει ο κόσμος και ο άνθρωπος.

Οι Μάγια πίστευαν ότι το καλαμπόκι ήταν η σάρκα των θεών και ότι περιείχε θεία δύναμη. Έτσι, οι θεοί θυσιάζονταν με το θερισμό για να τραφεί η ανθρωπότητα. Η θεία δύναμη περνούσε στους ανθρώπους που έτρωγαν τους καρπούς και συγκεντρωνόταν κυρίως στο αίμα τους. Οι ανθρωποθυσίες και η τελετουργική αιματοχυσία θεωρούνταν τρόπος αποπληρωμής αυτού του χρέους και επιστροφής της θείας δύναμης στους θεούς.

Τις ίδιες αντιλήψεις είχαν οι Αζτέκοι. Η Μητέρα Γη έπινε ανθρώπινο αίμα και μόνο με επαρκείς ποσότητες θα έδινε καρπούς. Υποτίθεται ότι ήταν τιμή να επιλεγεί κάποιος για να θυσιαστεί. Παρόλα αυτά, τα θύματα δεν φαίνεται να προέρχονταν από τις τάξεις των ευγενών: ήταν συνήθως εγκληματίες, αιχμάλωτοι πολέμου και παιδιά. Για τους Αζτέκους, η ανθρώπινη σάρκα και το αίμα ήταν φτιαγμένα από καλαμπόκι, γι’ αυτό και οι θυσίες αυτές συντηρούσαν τον κοσμικό κύκλο. Το καλαμπόκι γινόταν αίμα και το αίμα πάλι καλαμπόκι. Τα θυσιαστήρια θύματα ονομάζονταν «τορτίγιες των θεών».

Όμως, και οι Ίνκας πίστευαν ότι οι θυσίες ήταν απαραίτητες για να τραφούν οι θεοί. Τους προσέφεραν λάμα, ινδικά χοιρίδια, πουλιά, μαγειρεμένα λαχανικά, ζυμούμενα ποτά, κακάο, χρυσάφι, ασήμι και υφαντά τα οποία έκαιγαν για να απελευθερώσουν την ενέργεια που ξοδεύτηκε για την ύφανσή τους. Όμως, η πολυτιμότερη προσφορά ήταν ο άνθρωπος. Όταν κατακτούσαν νέες περιοχές, οι Ίνκας θυσίαζαν τους ομορφότερους κατοίκους τους.

Οι ιερείς της Αιγύπτου τελούσαν ζωοθυσίες και παρουσίαζαν τη σάρκα των σφαγίων στα αγάλματα των θεών. Όμως, παρόμοιες προσφορές γίνονταν και σε νεκρούς ανθρώπους που είχαν θεοποιηθεί, όπως οι φαραώ, που θάβονταν με πιθάρια με διάφορες προμήθειες για τη μετά θάνατον ζωή.

Παρόμοια έθιμα συναντάμε και στην Κίνα των Σανγκ. Τόσο οι θεοί, όσο και οι πρόγονοι, δέχονταν προσφορές σιτηρών, μπίρας από κεχρί, ζώων (σκύλων, χοίρων, αγριογούρουνων, προβάτων και βοοειδών), αλλά και ανθρωποθυσίες. Πίστευαν ότι οι θεοί έπιναν το αίμα των σφαγιασθέντων θυμάτων.

Οι κάτοικοι της Μεσοποταμίας πίστευαν ότι οι άνθρωποι είχαν χρέος να παρέχουν τροφή και επίγειες κατοικίες στους θεούς, που σιτίζονταν δις ημερησίως στους ναούς τους. Οι θεοί τους μπορούσαν να ζήσουν χωρίς τους ανθρώπους, αλλά μόνο αν παρήγαγαν οι ίδιοι την τροφή τους. Ωστόσο, είχαν προτιμήσει να δημιουργήσουν τους ανθρώπους γι’ αυτή τη δουλειά και γι’ αυτό τους δίδαξαν τη γεωργία.

Σε κάθε περίπτωση, οι θυσίες και οι προσφορές αποτελούσαν επιστροφή ενέργειας με τη μορφή πνευματικής σε μια μεταφυσική πηγή, προκειμένου να τραφούν θεοί και πρόγονοι και να συνεχίσουν με τη σειρά τους να τρέφουν τους ανθρώπους συντηρώντας τον γεωργικό κύκλο. Επίσης έδιναν στην άρχουσα τάξη τον καίριο ρόλο του ενδιάμεσου ανάμεσα στις μάζες και στους θεούς.

Οι αγρότες πλήρωναν φόρους – τροφή – και σε αντάλλαγμα οι άρχοντες φρόντιζαν για την επίγεια τάξη και σταθερότητα κατασκευάζοντας αρδευτικά έργα, συντηρώντας στρατό, κλπ. Αντίστοιχα, οι άρχοντες πρόσφεραν θυσίες – πνευματική τροφή – και σε αντάλλαγμα οι θεοί συντηρούσαν την κοσμική τάξη, τη συμπαντική σταθερότητα και τη γονιμότητα του εδάφους.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Flickr

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το έθιμο μιας πανάρχαιας φυλής, που υπάρχει ακόμη. Μεγάλωναν αρκούδες σαν παιδιά τους και τις θυσίαζαν. Τις χτυπούσαν με βέλη και έπιναν το αίμα τους