Ποια ήταν τα «Γκρέμλινς» των αεροπλάνων που τρόμαζαν τους πιλότους του Β’ Παγκοσμίου και έγιναν ταινία του Σπίλμπεργκ

του συνεργάτη μας Στέφανου Μίλεση

Οι Γκρέμλινς ήταν φανταστικά πλάσματα που επινόησαν Άγγλοι και Αμερικανοί προκειμένου να εξηγήσουν τις συχνά ανεξήγητες βλάβες των πολεμικών αεροσκαφών.

Όλοι γνωρίζουν τα τρομερά τερατάκια «Γκρέμλινς» από την ομότιτλη κινηματογραφική ταινία που κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους το 1984, σε παραγωγή και σκηνοθεσία του Στίβεν Σπίλμπεργκ.

Είχε καταγραφεί ότι η ιδέα των «Γκρέμλινς» δεν ήταν πρωτότυπη και ότι η αρχική αναφορά για αυτά υπήρχε στο παιδικό βιβλίο “The Gremlins” που κυκλοφόρησε κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Η αλήθεια, όμως, είναι ότι τα μικρά τερατάκια δεν γεννήθηκαν στο βιβλίο αυτό, αλλά σε έναν μύθο που επικρατούσε μεταξύ των Άγγλων και Αμερικανών πιλότων κατά την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο μύθος αυτός γινόταν γνωστός από την πρώτη ημέρα που κάποιος εισερχόταν στο κόκπιτ αεροπλάνου, καθώς οι παλαιότεροι τον πείραζαν αναφέροντάς του να προσέχει τα τρομερά «Γκρέμλινς» των αεροπλάνων.

Γκρέμλινς: οι καλικάντζαροι των αεροπλάνων

Σύμφωνα με την ιστορία του μύθου, ο πρώτος Γκρέμλιν εμφανίστηκε ως «εξωτερικός» επιβάτης αγγλικού πολεμικού αεροπλάνου το 1928. Καθόταν αμέριμνος στο φτερό και κουνούσε τα πόδια του στον αέρα.

Οι ίδιοι οι Άγγλοι, ωστόσο, πίστευαν ότι οι Γκρέμλινς δεν ήταν γέννημα της αγγλικής φαντασίας, αλλά αμερικανικής προέλευσης, καθώς η εμφάνισή τους είχε αναφερθεί για πρώτη φορά στο Τέξας των Η.Π.Α. το 1923 ή το 1924.

Αγγλικής ή Αμερικανικής προέλευσης ο μύθος υιοθετήθηκε από τους πιλότους των δύο κρατών και διαδόθηκε, ίσως χάριν αστεϊσμού, στους νεοεισερχόμενους πιλότους που ήταν φοβισμένοι και φαντάζονταν διάφορα. Ήταν επίσης ένας τρόπος να υπερκεράσουν το φόβο του θανάτου κατά την διάρκεια του τρομερού πολέμου.

Σύμφωνα με τον μύθο, οι Γκρέμλινς είναι μόνο αρσενικοί και διαιρούνται σε είδη: στους κακούς και στους καλούς.

Οι κακοί τρυπούν τα λάστιχα των αεροπλάνων στον αέρα, μασούν τους σωλήνες της βενζίνης, σχίζουν τα φτερά και εξαφανίζουν τους χάρτες που μεταχειρίζονται οι πιλότοι.

Επίσης, μετατρέπουν τους αεροδιαδρόμους την τελευταία στιγμή σε βουνά ή κρατούν κάτω τους μοχλούς, για να αναγκαστούν τα αεροπλάνα την κρίσιμη στιγμή της προσγείωσης να τσακιστούν.

Στον αντίποδα οι καλοί Γκρέμλινς, βγάζουν τα χιόνια από τα φτερά των αεροπλάνων, καθοδηγούν τα χαμένα αεροπλάνα πίσω στις βάσεις τους ή συγκρατούν τσακισμένα φτερά μέχρι το αεροπλάνο να φτάσει πίσω στη βάση του.

Οι κακοί και οι καλοί Γκρέμλινς προφανώς είχαν να κάνουν με ανεξήγητες βλάβες που πάθαιναν τα αεροπλάνα κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων ή όταν αυτά επέστρεφαν πίσω σώα και αβλαβή με τους μηχανικούς εδάφους να απορούν πως λειτουργούσε το χειριστήριο, ενώ το ένα καλώδιο ήταν κομμένο!

Εκατοντάδες πιλότοι κατά την διάρκεια του πολέμου πετούσαν με αεροπλάνα κακώς συντηρημένα, έγραφαν πολλές ώρες πτήσης, εκτελούσαν αποστολές κάτω από αντίξοες συνθήκες με χιονοθύελλες, καταιγίδες, αμμοθύελλες και γενικά ακραίες καταστάσεις.

Πολλά συνέβαιναν που δεν μπορούσαν να εξηγηθούν με τη λογική. Έτσι γέννησαν τον μύθο των Γκρέμλινς που άλλοτε δρούσαν κατά των πιλότων κι άλλοτε υπέρ αυτών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα υπήρξε ο κακός υπολογισμός πιλότου που προσπάθησε να προσνηώσει το αεροπλάνο του στον διάδρομο αεροπλανοφόρου, αλλά κινδύνευσε εξαντλώντας το μήκος του, να πέσει στον παγωμένο ωκεανό.

Ξαφνικά ένιωσε τεράστιες αντίθετες δυνάμεις να συγκρατούν το αεροπλάνο λίγο πριν την πτώση του. Ο πιλότος στη συνέχεια επαναλάμβανε στο καρέ αξιωματικών με βεβαιότητα πως εκατοντάδες Γκρέμλινς άρπαξαν το αεροπλάνο εμποδίζοντας την πτώση του.

Οι Γκρέμλινς έμοιαζαν σε πολλά με τους μύθους των ελληνικών καλικάντζαρων που ήταν πειρακτήρια και έκαναν αταξίες.

Όταν οι Γκρέμλινς δεν βρίσκονται πάνω στα αεροπλάνα, ο μύθος τους θέλει να απασχολούν τα μικρά παιδιά που οι γονείς στέλνουν σε θελήματα, ώστε να χρειάζονται δύο ώρες μέχρι να διανύσουν μια απόσταση μερικών μόνο λεπτών και να κάνουν τους γονείς τους να αγωνιούν σπάζοντας πλάκα μαζί τους.

Ακόμα μπερδεύουν στο ταχυδρομείο τις διευθύνσεις των επιστολών τοποθετώντας αυτές σε διαφορετικά κιβώτια προορισμού όταν φυσικά πρόκειται για αεροπορικά ταχυδρομεία.

Φιφινέλες, οι θηλυκοί Γκρέμλινς

Σύμφωνα με τον Αγγλοσαξωνικό μύθο, τα θηλυκά καλούνται «Φιφινέλες». Αυτές δεν δρούσαν στα αεροπλάνα, αλλά μόνο στις λέσχες ιπταμένων αξιωματικών τρώγοντας τις ελιές από τα μαρτίνι που έπιναν.

Ο μύθος αυτός επικράτησε, διότι, κατά την διάρκεια του πολέμου, δεν υπήρχαν ελιές για να βάλουν στο Μαρτίνι. Το σερβίριζαν σκέτο με τους μπάρμαν να ισχυρίζονται ότι είχαν τοποθετήσει την απαραίτητη ελιά αλλά… τα Γκρέμλινς…

Οι πιλότοι όταν μπορούσαν να διασκεδάσουν εκτός αποστολών σχημάτιζαν παρέες και «έχτιζαν» το μύθο των Γκρέμλινς με τις Φιφινέλες, σκαρφιζόμενοι διάφορα για τη ζωή τους. Φρόντιζαν να εμπλέξουν σταδιακά σε αυτές και το προσωπικό της βάσης ή τους υπαλλήλους των γραφείων των αεροδρομίων.

Στη συνέχεια τα διέδιδαν ως παράδοση. Πολλές τέτοιες αυτοσχέδιες ιστορίες χάθηκαν, άλλες όμως έμειναν. Όπως ότι τα σπίτια των Γκρέμλινς τα χτίζουν μόνο οι Φιφινέλες με οικοδομικό υλικό συνδετήρες εγγράφων, για να δικαιολογήσουν ίσως τους υπαλλήλους που πάντα έχαναν τους συνδετήρες.

Προς το τέλος του πολέμου η ιστορία των Γκρέμλινς ολοκληρώθηκε με την ύπαρξη αρχηγού που τα καθοδηγούσε. Ονομαζόταν «Μέγας Γουάλοπερ» και είχε στα χέρια του την τύχη του κάθε ιπταμένου καθώς επηρέαζε τη βροχή, τους ανέμους και γενικά τον καιρό κατά την διάρκεια της πτήσης.

Μετά το τέλος του πολέμου όσοι πιλότοι επέστρεφαν πίσω στις πατρίδες τους μετέφεραν τον Αγγλοσαξωνικό μύθο των Γκρέμλινς. Δεν υπήρξε, όμως, ιδιαίτερη ανταπόκριση, μιας και οι συνθήκες είχαν αλλάξει. Η εποχή που οι ιπτάμενοι αξιωματικοί ήταν ινδάλματα και τον ελεύθερο χρόνο τους συναθροίζονταν σε λέσχες πίνοντας μαρτίνι είχε παρέλθει.

Λίγοι αντιλαμβάνονταν το αστείο της ιστορίας με τα Γκρέμλινς. Μεταπολεμικά αρκετές ιστορίες δημοσιεύθηκαν σε διάφορα αμερικανικά αεροπορικά περιοδικά, ενώ στην Ελλάδα δημοσίευσε τις ιστορίες του στο περιοδικό «Ελληνικά Φτερά» ο Γ. Καράγιωργας και αρθρογραφία σε διάφορες εφημερίδες περιόδου 1945-50.