Ποια ήταν η θυρίδα των ερωτευμένων που υπήρχε στα ταχυδρομεία. Γιατί καταργήθηκε η υπηρεσία παράδοσης επιστολών με ψευδώνυμα

του συνεργάτη μας, ιστορικού ερευνητή Στέφανου Μίλεση

Λέγοντας «έρωτα Ποστ – Ρεστάντ» αναφερόμαστε σε έναν ταχυδρομικό νεωτερισμό του παρελθόντος, που όταν εφαρμόστηκε προκάλεσε τριγμούς στα θεμέλια του οικογενειακού βίου.

Με τον όρο «ποστ – ρεστάντ» εννοούμε την διατήρηση μιας επιστολής στα ταχυδρομικά γραφεία μέχρι την παραλαβή της από τον παραλήπτη. Άτομα που δεν είχαν συγκεκριμένη ταχυδρομική διεύθυνση, άνοιγαν λογαριασμό αυτού του τύπου.

Ταξιδιώτες, τουρίστες και αλλοδαποί, πωλητές και γυρολόγοι, πλανόδιοι ή ακόμα και άστεγοι, άνοιγαν ένα λογαριασμό στο ταχυδρομείο στο όνομά τους. Κάθε επιστολή που ερχόταν σε αυτούς, αντί να διανεμηθεί σε κάποια διεύθυνση, κρατείτο στο ταχυδρομικό γραφείο για τρεις μήνες.

Αν έμενε ανεπίδοτη μετά την παρέλευση της προθεσμίας, επέστρεφε στον αποστολέα. Όμως όσοι είχαν ανοίξει λογαριασμό αυτού του τύπου στο ταχυδρομείο, διέρχονταν τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα για να ρωτήσουν για τυχόν εισερχόμενες επιστολές.

Η «συνταγή» του κρυφού έρωτα

Η αλληλογραφία «ποστ-ρεστάντ» μπορούσε να επιδράσει στις οικογενειακές σχέσεις. Ο λόγος ήταν απλός. Με την επικοινωνία αυτού του τύπου, τίποτε δεν ερχόταν στην διεύθυνση του σπιτιού ή του γραφείου.

Άνδρες και γυναίκες που ήταν παντρεμένοι, που είχαν παιδιά, εγγόνια και ανίψια, μπορούσαν πλέον να αλληλογραφούν, χωρίς να φοβούνται μήπως η επιστολή του παράνομου δεσμού τους περιέλθει εις γνώση του συζύγου ή της οικογενείας.

Η αλληλογραφία Ποστ-Ρεστάντ στα πρώτα της βήματα, παρείχε ακόμα περισσότερη ελευθερία επικοινωνίας. Διότι τον πρώτο καιρό τα ταχυδρομικά γραφεία δέχονταν άνοιγμα λογαριασμού ακόμα και με ψευδώνυμο αρκεί να ταυτιζόταν με ταυτότητα.

Επίθετα όπως «ερωτοχτυπημένος», «ρομαντικός», «ιδανικός εραστής», χρησιμοποιούνταν στο άνοιγμα λογαριασμού.

Κουτάκια χάρτινα σταδιακά άρχισαν να συσσωρεύονται στα διάφορα ταχυδρομικά γραφεία, με παράξενα ονόματα ως επικεφαλίδα να κυριαρχούν στην εξωτερική τους πλευρά. Πραγματικά αστείο το θέαμα του σοβαρού ταχυδρομικού υπαλλήλου με τη γραβάτα να στέκει στο κισσέ και πίσω του να βρίσκονται στη σειρά χάρτινα κουτιά με ψευδώνυμα τύπου «ο μαύρος γάτος», ο «ιππότης», ο «πειρατής», η «βασούλα» κ.α.

Η θυρίδα των ερωτευμένων

Σταθεροί πελάτες αυτού του ταχυδρομείου ήταν οι ερωτευμένοι νέοι, που ήθελαν να κρατήσουν κρυφή τη σχέση τους, αλλά και οι έγγαμοι «παραβάτες».

Αμέτρητες ιστορίες έχουν διαδραματιστεί στους χώρους του ταχυδρομείου, καθώς δεν ήταν λίγες οι φορές που δημοσιογράφοι της εποχής, αλλά και ιδιώτες στέκονταν για να δουν, ποιος ήταν ο ευυπόληπτος κύριος με το ψευδώνυμο «γατούλης» ή με ποια άραγε αλληλογραφούσε ο παντρεμένος τραπεζίτης, όταν τρεις φορές την εβδομάδα επισκεπτόταν τις θυρίδες Ποστ-ρεστάντ.

Κι αυτοί για να αποφεύγουν τέτοιου είδους ερευνητικά βλέμματα, έρχονταν σε γνωριμία με τον υπάλληλο του ταχυδρομείου. Άλλοτε πάλι τον φιλοδωρούσαν με κανένα πακέτο τσιγάρα.

Κι ο υπάλληλος από ένα σημείο και μετά τους γνώριζε. Τους έγνεφε από μακριά για το αν είχε έλθει η απάντηση (η επιστολή) που ανέμεναν, χωρίς να χρειαστεί να πλησιάσουν τη θυρίδα του Ποστ-ρεστάντ, η οποία ήταν γνωστή και ως «θυρίδα των ερωτευμένων». Διότι και μόνο η προσέγγιση στη συγκεκριμένη θυρίδα, προκαλούσε τον γέλωτα των παρευρισκόμενων και την ειρωνική τους ματιά.

Το πρόβλημα με τα ψευδώνυμα

Η διακίνηση του ποστ-ρεστάντ αποτελούσε μια επικερδέστατη  επιχείρηση για το ταχυδρομείο, αλλά τα προβλήματα άρχισαν όταν απειλήθηκε το απόρρητο των επιστολών.  Διότι όλο και κάποιος αδελφός ξέφευγε του ελέγχου της ταυτοπροσωπίας ή εμφανιζόταν ως παραλήπτης με την ταυτότητα του πραγματικού παραλήπτη, που είχε προηγούμενα αποσπάσει η απατημένη αδελφή από τον σύζυγό της.

Και τελικώς «δια την τιμήν της οικογένειας», δηλαδή της αδελφής, η αμαρτωλή επιστολή του παραβάτη συζύγου έπεφτε σε λάθος χέρια. Το τι συνέβαινε στη συνέχεια δεν περιγράφεται… Μέχρι και φόνοι έγιναν για το Ποστ-Ρεστάντ, όταν ο αδελφός ήταν Μανιάτικης καταγωγής.

Αστυνομικοί συντάκτες των εφημερίδων, έγκριτοι δικηγόροι, ιδιωτικοί ντεντέκτιβ, απατημένοι άνδρες και απατημένες γυναίκες, συγκεντρώνονταν μπροστά από τη θυρίδα Ποστ-Ρεστάντ για να διαλευκάνουν τις υποθέσεις τους. Οι αποκαλύψεις οδηγούσαν σε οικογενειακά δράματα και διαζύγια.

Δια την τιμήν της αδελφής

Οι αποκαλύψεις ανάγκασαν τους ταχυδρομικούς να ελέγχουν ολοένα και αυστηρότερα την αμαρτωλή αλληλογραφία. Για παράδειγμα όταν ο παραλήπτης έδινε το ψευδώνυμό του στον υπάλληλο, αλλά δεν είχε μαζί του αστυνομική ταυτότητα, δεν λάμβανε το γράμμα. Οι αντιπαραθέσεις συχνά γίνονταν έντονες και το ποστ-ρεστάντ εξελίχθηκε σε βασανιστήριο για τους υπαλλήλους των ταχυδρομείων.

Η απαγόρευση χρήσης ψευδωνύμων

Τελικά το υπουργείο Τ.Τ.Τ. (Ταχυδρομείο, Τηλεγραφείο, Τηλεφωνείο), προς τα τέλη της δεκαετίας του ’30, απαγόρευσε την αλληλογραφία μεταξύ ανωνύμων και ψευδωνύμων αποστολέων. Ουσιαστικά δηλαδή καταργούσε τη μια συγκεκριμένη θυρίδα (των ερωτευμένων) που μέχρι τότε υπήρχε.

Οι ερωτικές ιστορίες τύπου Ποστ-Ρεστάντ ήταν τόσες, που συχνά εφημερίδες και περιοδικά εποχής αφιέρωναν ειδικές στήλες στις οποίες καταγράφονταν ευτράπελα των ταχυδρομείων. Μέχρι και λογοτεχνικά έργα γράφτηκαν μεταξύ των οποίων και του Ρώσου συγγραφέα Βαλέρι Μπριούσοφ.

Η ρομαντική εποχή των Ποστ-Ρεστάντ έλαβε τέλος καθώς η εξέλιξη της τεχνολογίας παρείχε άλλους τρόπους ερωτικού παραστρατήματος.

(Οι φωτογραφίες της ανάρτησης προέρχονται από: Στέφανο Μίλεση)