Ποια ήταν η πρώτη συσκευή ραδιοφώνου στην Ελλάδα. Ο κάτοχός της μηνύθηκε για παράνομη λειτουργία ραδιοδέκτη!

Γράφει ο συνεργάτης μας, ιστορικός ερευνητής Στέφανος Μίλεσης

Σήμερα εκατομμύρια συσκευές ραδιοφώνου έχουν πουληθεί παγκοσμίως ενώ το ραδιόφωνο αποτελεί ξεπερασμένο μέσο μπροστά στη νέα ψηφιακή εποχή που η ανθρωπότητα διανύει.

Ωστόσο η ραδιοφωνία δεν αποτέλεσε μόνο πρωτοποριακό μέσο μετάδοσης ειδήσεων και μουσικής ως προς τον τρόπο εκπομπής αλλά και λήψης, αφού οι πρώτες συσκευές ήταν πανάκριβες και αποτελούσαν προνόμιο λίγων.

Ο Κερκυραίος ευπατρίδης

Ο πρώτος Έλληνας που έφερε εντός της ελληνικής επικράτειας συσκευή ραδιοφώνου για πρώτη φορά ήταν Κερκυραίος ιδιοκτήτης και διευθυντής των εργοστασίων “Ασπιώτη ΕΛΚΑ” ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης.

Θεωρείτο στην εποχή του μια σημαντική προσωπικότητα της ελληνικής και ιδίως της Κερκυραϊκής κοινωνίας. Το αρχοντικό του στην Κέρκυρα έμεινε γνωστό ως “Βίλλα Ρόσσα” (κόκκινη έπαυλη) αποτέλεσε το εντευκτήριο ξένων και Ελλήνων Βασιλέων και προσωπικοτήτων.

Το εσωτερικό της ήταν ονομαστό για τα κομψοτεχνήματα που την διακοσμούσαν όπως μια αυθεντική ασπίδα Σταυροφόρων, έργα ζωγραφικής και γλυπτικά κειμήλια.

Πρώτη προσπάθεια στο Λονδίνο

Ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης περιέγραψε ο ίδιος τον τρόπο με τον οποίο έφερε στην Ελλάδα την πρώτη συσκευή ραδιοφώνου. Στο Λονδίνο το 1918 του δόθηκε για πρώτη φορά η ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τον κόσμο του ραδιοφώνου όταν επισκέφθηκε τα εργαστήρια Μαρκόνι (Στούντιο εκπομπής ραδιοφωνικών σημάτων).

Εκεί είδε πως εκτός από τις εγκαταστάσεις εκπομπής ραδιοσήματος διέθεταν και ραδιοφωνικούς δέκτες. Όταν όμως εκδήλωσε την επιθυμία να αγοράσει μια συσκευή απογοητεύθηκε γιατί το προσωπικό που εργαζόταν εκεί τον απέτρεψε λέγοντάς του πως χρειαζόταν ακόμη χρόνος μέχρι το ραδιόφωνο να φτάσει σε σημείο να αποτελεί καθημερινό μέσο πληροφόρησης και ψυχαγωγίας.

Αγορά από το Παρίσι

Δύο χρόνια αργότερα (το 1920) σε μια άλλη επίσκεψή του στο Παρίσι, πληροφορήθηκε πως ο οίκος κατασκευής ραδιοφωνικών συσκευών “Ντουκρετέ” διέθετε προς πώληση ραδιοφωνικούς δέκτες. Έτσι προκειμένου να καταπλήξει τους γνωστούς του στην Ελλάδα έσπευσε να αγοράσει μια συσκευή.

Ο Ευγένιος Ντουκρετέ (Eugène Adrien Ducretet 1844 – 1915) ήταν ένας Γάλλος ο οποίος πραγματοποίησε μερικά από τα πρώτα πειράματα στην ασύρματη τηλεγραφία (ραδιοεπικοινωνία) στη Γαλλία.

Στις 5 Νοεμβρίου 1898 προκάλεσε αίσθηση με μια δημόσια επίδειξη ασύρματης επικοινωνίας μεταξύ του τρίτου ορόφου του Πύργου του Άιφελ και του Πάνθεον 4 χλμ. μακριά, παρουσία εκπροσώπων της γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών. Έκτοτε εξέπεμπε εκπομπές από τον Άιφελ.

Ο Κ. Ασπιώτης γνώριζε στην εποχή του τον Ντουκρετέ και καθώς τον θεωρούσε αξιόπιστο πήγε να αγοράσει συσκευή από τον δικό του οίκο. Του στοίχισε 75 χρυσές λίρες Αγγλίας. Αποτελείτο από δύο μπαταρίες (συσσωρευτές) μια των 150 βολτ και μια άλλη των 4. Για να το θέσει σε λειτουργία έπρεπε να ανοίξει 15 διακόπτες στη σειρά.

Η αποφυγή τελωνειακού ελέγχου

Ο Ασπιώτης τοποθέτησε το ραδιόφωνο που αγόρασε σε ένα μπαούλο για να το προστατέψει και έσπευσε να επιστρέψει στην Ελλάδα μέσω Ιταλίας. Στο Μιλάνο όμως οι Τελωνειακοί πραγματοποίησαν έλεγχο και γνώριζε καλά πως θα έμπλεκε αν ανακάλυπταν πως μετέφερε ραδιοφωνικό δέκτη.

Από τα δύο μπαούλα που είχε προθυμοποιήθηκε να ανοίξει πρώτο εκείνο που είχε το ραδιόφωνο για να τελειώνει. Όμως οι Ιταλοί πιστεύοντας πως θα άνοιγε το μπαούλο που δεν είχε τίποτα το αξιόλογο, του ζήτησαν να το αφήσει στην άκρη και να ανοίξει το δεύτερο μπαούλο που είχε μέσα μόνο τα ρούχα του! Έτσι το ραδιόφωνο “ανενόχλητο” έφτασε στην Κέρκυρα.

Η παρουσίαση του “Μαγικού κουτιού” στους φίλους

Τότε φρόντισε να καλέσει όλους τους φίλους του στο σπίτι για να τους δείξει το “μαγικό κουτί” το πρώτο ραδιόφωνο που οι περισσότεροι εξ αυτών θα αντίκριζαν ποτέ στην ζωή τους. Έκανε μπροστά τους μάλιστα μια προσπάθεια να συνδεθεί με τον “Πύργο του Άιφελ” από όπου εξέπεμπε το γαλλικό ραδιόφωνο αλλά απέτυχε.

Η μήνυση για παράνομη λειτουργία ραδιοφώνου

Ο καιρός περνούσε αλλά το ραδιόφωνο μόνο προβλήματα θα του δημιουργούσε… Κατά το 1924 δέχθηκε την επίσκεψη του αξιωματικού του Ναυτικού και μετέπειτα Ναυάρχου Μεζεβύρη ο οποίος συνοδευόμενος από δύο αστυνομικούς του ανακοίνωσε πως του υποβλήθηκε μήνυση για παράνομη λειτουργία ραδιοδέκτη.

Πραγματικά η μηνυτήρια αναφορά είχε υποβληθεί προς τον Εισαγγελέα Αθηνών Χυτήρη (Κερκυραίο στην καταγωγή). Τότε ο Ασπιώτης κανόνισε μια συνάντηση με τον υπουργό των Ναυτικών Ρούσσο που μεσολάβησε ώστε να του εκδοθεί άδεια λειτουργίας ραδιοφώνου.

Η άδεια που εκδόθηκε φέρει ημερομηνία 26 Ιανουαρίου 1925 με αριθμό πρωτοκόλλου 4408 και φέρει την υπογραφή του υπουργού των Ναυτικών Αθανασίου Μιαούλη που στο μεταξύ είχε αναλάβει τη θέση.

Η πρώτη αυτή άδεια που εκδόθηκε στην Ελλάδα έφερε τη σημείωση “Η παραχωρηθείσα άδεια δεν συνεπιφέρει ουδέν προνόμιο και δεν δύναται να παρεμποδίσει τη μεταγενεστέρα παραχώρησιν αδείας της αυτής φύσεως εις άλλους”.

Με το περιεχόμενό της και μόνο η άδεια καταδεικνύει ακριβώς πως ήταν η πρώτη που εκδόθηκε αφού διευκρινίζει πως δεν αποτελεί μοναδικό προνόμιο και πως θα ακολουθήσουν κι άλλες…