Ποια ήταν η πρώτη γυναίκα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Πέθανε νέα και έμεινε 27 χρόνια χήρος. Την πένθησε αφήνοντας μούσι

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος παντρεύτηκε δύο φορές στη ζωή του, αρχικά με τη Μαρία Κατελούζου και μετά το θάνατό της με την Έλενα Σκυλίτση.

Η Μαρία υπήρξε ο μεγάλος έρωτας του Βενιζέλου και την πένθησε αφήνοντας το γνωστό μούσι του. Ο δεύτερος γάμος του, με τη Σκυλίτση έγινε στο Λονδίνο και μια κινηματογραφική λήψη έχει διασωθεί απ’ αυτόν. Αποκαλύπτει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες τόσο για το νεόνυμφο ζευγάρι όσο και για τους οικοδεσπότες της οικίας όπου έγινε η τελετή.

Ποια ήταν η Μαρία Κατελούζου

Η πρώτη γυναίκα του Ελευθερίου Βενιζέλου, η Μαρία Κατελούζου, καταγόταν από την αρχοντική γενοβέζικη οικογένεια των Γκατελούζι που τον 14ο και 15ο αιώνα κατείχαν τη Λέσβο και άλλα νησιά του βορείου Αιγαίου. Μάλιστα, μια πρόγονος της Μαρίας, η Αικατερίνη Γκατελούζι υπήρξε η δεύτερη σύζυγος του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα, του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγο.

Οι γονείς της Μαρίας είχαν εγκατασταθεί στα Χανιά. Εκεί η Μαρία γνωρίστηκε με το νεαρό δικηγόρο Ελευθέριο Βενιζέλο. Σύντομα έγιναν ζευγάρι και παντρεύτηκαν τον Δεκέμβρη του 1891 στο αρχοντικό των Κατελούζων στον Τοπανά Χανίων.

Ο Βενιζέλος ήταν τότε 27 ετών και η Μαρία 21 ετών. Το ζευγάρι διέμενε στο πατρικό σπίτι του Βενιζέλου στην Χαλέπα μαζί με τη μητέρα και τα αδέλφια του.

Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια απέκτησαν δύο αγόρια. Το 1892 τον Κυριάκο, που ήταν ο πρωτότοκος, και δύο χρόνια αργότερα, το 1894, τον Σοφοκλή. Ο Σοφοκλής ακολούθησε πολιτική καριέρα, όπως ο πατέρας του, και έγινε πρωθυπουργός.

Αμέσως μετά τη γέννηση του Σοφοκλή, η Μαρία προσβλήθηκε από επιλόχειο πυρετό και πέθανε μία εβδομάδα αργότερα, τον Νοέμβριο του 1894.

Ο Βενιζέλος έμεινε 27 χρόνια χήρος

Για τον Ελευθέριο Βενιζέλο η Μαρία υπήρξε ο μεγάλος έρωτας της ζωής του. Αν και ήταν ακόμη νέος και θα μπορούσε να παντρευτεί ξανά, πέρασαν 27 χρόνια για να κάνει δεύτερο γάμο. Το 1921 παντρεύτηκε την Έλενα Σκυλίτση.

Φαίνεται ότι ο Βενιζέλος πένθησε τη Μαρία μέχρι το τέλος της ζωής του. Το χαρακτηριστικό μούσι που άφησε και ταυτίστηκε μαζί του, συμβόλιζε αυτήν την απώλεια. Υποτίθεται ότι θα το ξύριζε όταν θα περνούσε λίγος καιρός μετά το θάνατό της. Όμως το κράτησε, παρ’ όλο που δεν ήταν τότε στη μόδα.

Ποια ήταν η Έλενα Σκυλίτση

Ο Βενιζέλος είχε ερωτευθεί τη Μαρία. Η περίπτωση της Έλενας Σκυλίτση ήταν διαφορετική, καθώς η πλούσια ομογενής του Λονδίνου τον ερωτεύτηκε, αλλά αυτός δεν το είχε αντιληφθεί.

Φαίνεται ότι δεν γνώριζε τα αισθήματά της μέχρι το τέλος του 1920, όταν κάποια φίλη της, του το εκμυστηρεύτηκε. Τότε βρισκόταν αυτοεξόριστος στη Γαλλία. Μέχρι εκείνη τη στιγμή θεωρούσε την Έλενα ως μία καλή φίλη που είχε συνδράμει οικονομικά την πολιτική του, αλλά όχι ως πιθανή γυναίκα του.

Διαβάστε εδώ για την Έλενα Σκυλίτση και τον έρωτά της για τον Ελευθέριο Βενιζέλο

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Έλενα Σκυλίτση είχε ναυλώσει τη θαλαμηγό με την οποία ο Βενιζέλος έφυγε από την Ελλάδα για τη Γαλλία μετά την ήττα του στις εκλογές της 1^ης Νοεμβρίου 1920. Μαζί του στο ταξίδι αυτό ήταν και η Έλενα.

Το Μάρτιο του 1921 όταν η ίδια η Έλενα Σκυλίτση του αποκάλυψε τα αισθήματά της, αυτός της έκανε πρόταση γάμου που την αποδέχτηκε. Ο γάμος έγινε στις 15 Σεπτεμβρίου 1921 στο Λονδίνο.

Η κινηματογραφική λήψη του γάμου

Υπάρχει μία κινηματογραφική λήψη από το γάμο του Βενιζέλου με τη Σκυλίτση που δείχνει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες. Σε αυτή αποκαλύπτεται ότι ο γάμος ήταν θρησκευτικός.

Στη λήψη διακρίνονται λίγοι προσκεκλημένοι. Η Έλενα δεν φορά νυφικό. Στο γάμο ήταν και τα παιδιά του Βενιζέλου που εικονίζονται στο 0.13 έως 0.17. Οι δύο νέοι άνδρες δίπλα από τους νεόνυμφους είναι ο Κυριάκος (δεξιά) και Σοφοκλής (αριστερά).

Ο Άρθουρ Κρόσφιλντ και η Δομήνη Ηλιάδη

Στο ίδιο στιγμιότυπο, η κυρία με τη φωτογραφική μηχανή που έχει σκαρφαλώσει στο τοιχίο, αριστερά από τον Σοφοκλή Βενιζέλο, είναι η Δομήνη Ηλιάδη. Δεν είναι επαγγελματίας φωτογράφος αλλά μαζί με τον σύζυγό της, Άρθουρ Κρόσφιλντ, ήταν οι οικοδεσπότες του γάμου.

Ο Κρόσφιλντ διακρίνεται πίσω από την Έλενα.

Η τελετή του γάμου έλαβε χώρα στην οικία του Άρθουρ Κρόσφιλντ και της Δομήνης Ηλιάδη στην περιοχή Χάιγκετ του Λονδίνου. Πρόκειται για την οικία «Ουίτανχερστ» (Witanhurst), τη μεγαλύτερη ιδιωτική κατοικία στο Λονδίνο με 90 δωμάτια. Μόνο το παλάτι του Μπάκινχαμ είναι μεγαλύτερο!

Ο Κρόσφιλντ ήταν Άγγλος αριστοκράτης, πολιτικός και πλούσιος επιχειρηματίας. Είχε ενδιαφέρον για την Ελλάδα και ήταν παντρεμένος με μία γνωστή Ελληνίδα ομογενή του Λονδίνου, τη Δομήνη Ηλιάδη.

Η Ηλιάδη ήταν δραστήρια στους κύκλους της βρετανικής αριστοκρατίας και της ελληνικής ομογένειας. Αυτή και η σύζυγός της ήταν στενοί φίλοι μελών της βρετανικής βασιλικής αλλά και της Έλενας Σκυλίτση. Για το λόγο αυτό παραχώρησαν την οικία τους για να γίνει ο γάμος της με τον Βενιζέλο.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1930, ο Άρθουρ Κρόσφιλντ έχασε μεγάλο μέρος της περιουσίας του που είχε επενδύσει σ’ ένα ορυχείο στην Ελλάδα. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1937, ενώ ταξίδευε με τη γυναίκα του με τραίνο, έπεσε από το παράθυρο του βαγονιού του και σκοτώθηκε.

Ήταν ένας θάνατος βγαλμένος από νουβέλα της Αγκάθα Κρίστι. Πάντως, το πόρισμα της έρευνας ήταν ότι ο θάνατος του ήταν ατύχημα και αποκλείστηκε η περίπτωση αυτοκτονίας ή εγκληματικής ενεργείας.

Στοιχεία για τον πρώτο γάμο του Ελευθερίου Βενιζέλου αντλήθηκαν από το άρθρο του Αιμίλιου Δασύρα “Η πρώτη σύζυγος και η μεγάλη αγάπη του Ελευθερίου Βενιζέλου” στο www.haniotika-nea.gr 

Δείτε εδώ την άγνωστη λήψη του British Pathe από το γάμο του Ελευθερίου Βενιζέλου με την Έλενα Σκυλίτση: