Πλάκα. Ο ιστορικός ναός των Αγίων Αναργύρων, που λειτούργησε ως μοναστήρι. Πως σχετίζεται με τους Παλαιολόγους (βίντεο)

Κάθε Μεγάλο Σάββατο, το Άγιο Φως από τα Ιεροσόλυμα φτάνει πρώτα στο Μετόχι του Πανάγιου Τάφου στην Πλάκα και έπειτα διανέμεται στις υπόλοιπες εκκλησίες της Ελλάδας.

Γνωστός και ως Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων, αποτελεί Ιερό Παράρτημα του Πατριαρχείου των Ιεροσολύμων στην Αθήνα.

Το Μετόχι στην Πλάκα είναι από τα παλαιότερα και τα σημαντικότερα στη χώρα. Ανοικοδομήθηκε το 1651 πάνω στα ερείπια ναού της Αφροδίτης από τον ιερέα Δημήτριος Κολοκύνθης, γόνος γνωστής αθηναϊκής οικογένειας.

Στην αρχή, λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι και αργότερα έγινε ανδρικό.

Στη μονή, έχουν ταφεί μέλη της οικογένειας Παλαιολόγου, συγγενείς της αυτοκρατορικής οικογένειας.

Το 1687, όταν οι Βενετοί υπό τον ιταλό ναύαρχο Μοροζίνι βομβάρδισαν την Ακρόπολη, το μοναστήρι ερημώθηκε. Έγγραφο του 1788 ανέφερε ότι ο αρχιμανδρίτης Ιάκωβος το αγόρασε και από τότε, τα κελιά του στέγαζαν τον έξαρχο.

Το 1858, χτίστηκε το επίσημο κτήριο που έγινε η έδρα του Εξαρχείου του Παναγίου Τάφου

Η εκκλησία ανακαινίστηκε πρόσφατα ενώ το κτήριο του Μετοχίου, σύμφωνα με σχετική επιγραφή που διασώζεται μέχρι σήμερα, ανεγέρθηκε εξ ολοκλήρου το 1858, με δαπάνη του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Κυρίλλου Β’. Την εποχή εκείνη, επικεφαλής του Μετοχίου ήταν ο αρχιμανδρίτης Ιωσήφ Κρητικάκης από τη Σάμο.

Σήμερα, το Μετόχι του Παναγίου Τάφου στην Πλάκα συνεχίζει να λειτουργεί υπό την εποπτεία του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων. Ο ρόλος του παραμένει σταθερός: να εξυπηρετεί τους πιστούς και να μεταφέρει το μήνυμα των Αγίων Τόπων.

Η εκκλησία είναι μονόκλιτη βασιλική, με νάρθηκα και γυναικωνίτη στον πάνω όροφο. Στον βόρειο τοίχο της, στην οροφή, υψώνεται ένα καμπαναριό από λευκό μάρμαρο, που προστέθηκε αργότερα και φέρει έντονα στοιχεία κλασικιστικής αρχιτεκτονικής.

Στους τοίχους έχουν ενσωματωθεί αρχαία αρχιτεκτονικά κομμάτια, ενώ στην αυλή φυλάσσονται αρχαιολογικά ευρήματα που αποκαλύπτουν τη μακρά και πλούσια ιστορία του χώρου.

Ένα από τα ιστορικά γεγονότα που συνδέονται με το Μετόχι είναι η μεταφορά του Αγίου Φωτός από τα Ιεροσόλυμα στην Αθήνα κατά την Τουρκοκρατία. Από τον 18ο αιώνα, το Μετόχι της Πλάκας καθιερώθηκε ως ο επίσημος τόπος υποδοχής του Αγίου Φωτός στην Αθήνα.

Κάθε Μεγάλο Σάββατο, το μετέφεραν με πλοίο από τα Ιεροσόλυμα στον Πειραιά, και από εκεί με πομπή και κατάνυξη κατευθυνόταν στο Μετόχι. Η διαδρομή αυτή γινόταν υπό δύσκολες συνθήκες, με την παρουσία Οθωμανικών αρχών αλλά και πλήθους κόσμου που περίμενε με ευλάβεια για να προσκυνήσει.

Την εποχή εκείνη, το Μετόχι λειτουργούσε ως “Πρεσβεία των Ιεροσολύμων” στην Αθήνα.

Η άφιξη του Αγίου Φωτός ήταν γεγονός μεγίστης σημασίας, γεμάτο συγκίνηση και πνευματική φόρτιση, προσφέροντας στους υπόδουλους Έλληνες ένα ισχυρό σύμβολο ελπίδας, πίστης και εσωτερικής αντίστασης.

Δείτε το το Μετόχι του Παναγίου μέσα από τα πλάνα του συνεργάτη μας, Michael Miller: