Ποια είναι η “σιδηρά νήσος” των Κυκλάδων. Το πανέμορφο νησί με τις μαγικές παραλίες, που η ιστορία του είναι γραμμένη με το αίμα των εργατών οι οποίοι αγωνίσθηκαν για τα βασικά τους δικαιώματα

Η Σέριφος βρίσκεται βορειοδυτικά του νησιωτικού συμπλέγματος των Κυκλάδων και έχει έκταση μόλις 75 τ.χλμ. Το όνομα της προέρχεται από τη ρίζα της λέξης «στέρ(ι)φος», που παραπέμπει στη χέρσα, άγονη και βραχώδη γη. 

Εκ πρώτης όψεως η Σέριφος είναι ένα βραχώδες και άνυδρο νησί, όμως υπάρχουν αρκετές εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης που ποτίζονται από μικρούς χειμάρρους.

Το νησί της Σερίφου, «η σιδηρά νήσος» όπως ονομαζόταν, γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη λόγω του πλούσιου σε μεταλλεύματα υπεδάφους της, ενώ είχε ακόμα και δικό του νόμισμα.

Το νησί πρωτοκατοικήθηκε τον 7^ο αιώνα από αρχαίες ελληνικές φυλές, τους Ίωνες, τους Κρήτες, τους Φοίνικες και τους Μυκηναίους, οι οποίοι ανακάλυψαν και εκμεταλλεύτηκαν τον ορυκτό πλούτο του.

Κατά τους ρωμαϊκούς και τους βυζαντινούς χρόνους υπήρξε τόπος εξορίας πολιτικών καταδίκων οπότε και δεν υπήρξε καμία ανάπτυξη στο νησί.

Οι Ενετοί ήταν εκείνοι που αρκετούς αιώνες αργότερα ενεργοποίησαν ξανά τα μεταλλεία, φέρνοντας σκλάβους που δούλευαν στις υπόγειες στοές του νησιού.

Ορισμένες γαλαρίες της Σερίφου είναι από τις αρχαιότερες και τις μεγαλύτερες της Ελλάδας.

Η δραστηριότητα σταμάτησε μετά την Οθωμανική κατάκτηση και ξαναλειτούργησε επί Όθωνα, την 21η Οκτωβρίου 1861.

Το 1884 η γνωστή από το Λαύριο γαλλική εταιρεία “Σπηλιαζέζα” ανέθεσε στον Γερμανό μεταλλειολόγο Αιμίλιο Γκρόμαν τη διεύθυνση των εργασιών εξόρυξης μεταλλεύματος στη Σέριφο.

Η απεργία των μεταλλωρύχων

Το 1916 γράφτηκε στη Σέριφο μια μελανή σελίδα στην ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος. Η αιματηρή απεργία των μεταλλωρύχων, μια απεργία που εξελίχθηκε σε ανοιχτή ταξική σύγκρουση, με τέσσερις νεκρούς.

Η απεργία ξέσπασε στις 7 Αυγούστου του 1916 όταν οι μεταλλωρύχοι αρνήθηκαν να φορτώσουν το ανδριώτικο πλοίο «Μανούσι», που ήρθε να παραλάβει σιδηρομετάλλευμα.

Νωρίτερα είχε δημιουργηθεί το σωματείο «εργατών μεταλλευτών» Σερίφου, με αιτήματα την καθιέρωση του 8ωρου, την αύξηση των ημερομισθίων και τη λήψη μέτρων για την ασφάλεια των εργαζομένων.

Στις 21 Αυγούστου έφτασαν 10 χωροφύλακες, με επικεφαλής τον υπομοίραρχο Χρυσάνθου, με σκοπό να καταπνίξουν την απεργία.

Σε όλη την πορεία προς το Μεγάλο Λιβάδι, όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι απεργοί, οι χωροφύλακες χτυπούσαν όποιον έβρισκαν μπροστά τους δίνοντας προθεσμία πέντε λεπτών στους απεργούς να λήξουν τον αγώνα τους.

Μετά το πέρας της ολιγόλεπτης προθεσμίας οι χωροφύλακες άρχισαν να πυροβολούν εν ψυχρώ τους εργάτες.

Τα επεισόδια έληξαν με τέσσερις νεκρούς εργάτες και δύο νεκρούς χωροφύλακες.

Ο γύρος του νησιού

Τα έντονα σημάδια της μεταλλευτικής δραστηριότητας υπάρχουν σχεδόν σε όλο το νησί.

Στην περιοχή από τον Κουταλά μέχρι το Μεγάλο Λιβάδι ο επισκέπτης θα συναντήσει σκουριασμένα μηχανήματα, ερειπωμένες εγκαταστάσεις, στοές, σιδηρομεταλλεύματα κ.α.

Στο Μεγάλο Λιβάδι σώζεται σήμερα το Διοικητήριο της εταιρείας «Σέριφος Σπηλιαζέζα» και το Μνημείο που χτίστηκε προς τιμήν των εργατών που έχασαν τη ζωή τους στην εξέγερση του 1916.

Άλλα αξιοθέατα της περιοχής είναι ο Λευκός Πύργος ή Ασπρόπυργος, βορειοδυτικά του Κουταλά και τα ερείπια ενός ακόμα ελληνιστικού πύργου, του Ψαρόπυργου, στη Χερσόνησο του Κύκλωπα.

Αξίζει ακόμα κανείς να επισκεφθεί το σπήλαιο του Κύκλωπα, στα Δυτικά του όρμου Κουταλά, το οποίο έχει σταλακτίτες και σταλαγμίτες με παράξενα σχήματα.

Η πρόσβαση στο σπήλαιο γίνεται από το Λιβάδι της Σερίφου προς την τοποθεσία Μαύρα Βολάδια και στη συνέχεια με πεζοπορία 10 λεπτών.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η Χώρα η οποία είναι χτισμένη σε ένα ύψωμα πάνω από το λιμάνι του νησιού και αποτελείται από δύο γειτονιές, την Πάνω Χώρα και την Κάτω Χώρα.

Στο ψηλότερο σημείο της Χώρας βρίσκεται το Κάστρο, ένας οχυρωματικός οικισμός που χτίστηκε από την οικογένεια Μικέλι το 1434.

Σήμερα διασώζονται οι δυο πύλες εισόδου του μεσαιωνικού συγκροτήματος με τα ενετικά οικόσημα, ενώ στην κύρια είσοδο στέκονται αναπαλαιωμένοι μόνο τρεις από τους πολλούς παλιούς ανεμόμυλους.

Από την κορυφή του κάστρου, όπου είναι χτισμένη η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου, η θέα είναι εντυπωσιακή και το ηλιοβασίλεμα ένα από τα ομορφότερα στο Αιγαίο.

Στην κεντρική πλατεία της Πάνω Χώρας θα συναντήσετε το νεοκλασικό κτίριο του Δημαρχιακού Μεγάρου, στο ισόγειο του οποίου φιλοξενούνται αρχαιολογικά ευρήματα και στην κάτω Χώρα αξίζει να επισκεφθείτε το Λαογραφικό Μουσείο και τη μεταβυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

Ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα του νησιού είναι μονή Ταξιαρχών που δεσπόζει σε έναν απόκρημνο λόφο στα βορειοδυτικά του νησιού, κοντά στο χωριό Γαλανή, σε ύψος 250μ. από τη θάλασσα.

Στο μοναστήρι λειτουργούσε διδακτήριο από το 1617 ως το 1911.

Στο πέρασμα του χρόνου λεηλατήθηκε αρκετές φορές, γι΄ αυτό και διαμορφώθηκε σε φρουριακή μορφή με ψηλά τείχη και παράθυρα που μοιάζουν με πολεμίστρες.

Αν και θεωρείται μικρό νησί, η Σέριφος διαθέτει πολλές παραλίες.

Η Ψιλή Άμμος με τα γαλάζια νερά, ο Άγιος Σώστης, το Γάνεμα με την άγρια ομορφιά, η Βαγιά, ο Αϊ-Γιάννης και η Συκαμιά, είναι μερικές από τις καλύτερες παραλίες της Σερίφου.

Δείτε εδώ: