Πεθαίνουν τα πανύψηλα μπαομπάμπ, τα αρχαιότερα δέντρα της Αφρικής. Η σχέση με την κλιματική αλλαγή

“Είναι σοκαριστικό και εντυπωσιακό να παρακολουθούμε την εξαφάνιση τόσων δέντρων ηλικίας χιλιάδων ετών” εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Άντριαν Πάτρουτ, του Πανεπιστημίου Μπαμπ-Μπολιάι της Ρουμανίας, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Nature Plants».

“Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, τα μεγάλα μπαομπάμπ της νότιας Αφρικής άρχισαν να πεθαίνουν αλλά εδώ και 10-15 χρόνια η εξαφάνισή τους επιταχύνθηκε ξαφνικά, λόγω της πολύ υψηλής θερμοκρασίας και της ξηρασίας”, συνέχισε ο ερευνητής.

Τα πανύψηλα μπαομπάμπ, ηλικίας 1.100-2.500 ετών, με τους ογκώδεις κορμούς και τα κλαδιά που θυμίζουν ρίζες, είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες στην άνυδρη αφρικανική σαβάνα, καθώς ξεχωρίζουν από απόσταση πολλών χιλιομέτρων. Όμως, τα τελευταία 12 χρόνια, τα εννιά από τα 13 παλαιότερα μπαομπάμπ πέθαναν, μερικώς ή και πλήρως.

Μεταξύ αυτών ήταν και τρία θρυλικά “τέρατα”: το Πάνκε στη Ζιμπάμπουε, ηλικίας 2.350 ετών, το δέντρο του Πλάτλαντ στη Νότια Αφρική με κορμό διαμέτρου άνω των 10 μέτρων και το διάσημο μπαομπάμπ Τσάπμαν στην Μποτσουάνα, στο οποίο είχε χαράξει τα αρχικά του ο Λίβινγκστον και είχε χαρακτηριστεί εθνικό μνημείο.

Οι επιστήμονες έκαναν τη διαπίστωση αυτή κατά τύχη, αφού αρχικά μελετούσαν τα δέντρα για να εντοπίσουν το μυστικό των τεράστιων διαστάσεών τους. Μεταξύ 2005-2017 ο Πάτρουτ και οι συνεργάτες του μελέτησαν όλα τα μεγαλύτερα σε μέγεθος και ηλικία μπαομπάμπ της Αφρικής, συνολικά 60 δέντρα. Διατρέχοντας τη Ζιμπάμπουε, τη Νότια Αφρική, τη Ναμίμπια, τη Μοζαμβίκη, την Μποτσουάν και τη Ζάμπια, συνέλεξαν δείγματα με τα οποία κατόπιν χρονολόγησαν τα δέντρα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα μπαομπάμπ κατά περιόδους παράγουν νέους κορμούς, όπως άλλα είδη βγάζουν κλαδιά. Σταδιακά, οι κορμοί αυτοί συγχωνεύονται μεταξύ τους. Όταν πεθαίνουν πάρα πολλοί κορμοί, το δέντρο καταρρέει. “Όταν ξεκινήσαμε την έρευνα, μας πληροφόρησαν ότι έπεσε το μπαομπάμπ Γκρούτμπουμ στη Ναμίμπια, αλλά νομίζαμε ότι ήταν μεμονωμένο γεγονός”, είπε ο Πάτρουτ.

“Οι θάνατοι αυτοί δεν οφείλονται σε επιδημία”, τονίζουν οι ερευνητές που εικάζουν ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να επηρεάζει την ικανότητα των μπαομπάμπ να επιβιώνουν στο φυσικό περιβάλλον τους και σημειώνουν ότι θα χρειαστούν και άλλες έρευνες για να επιβεβαιωθεί ή να διαψευστεί αυτή η υπόθεση.