Παύλος Βρέλλης. Ο καλλιτέχνης που ξεκίνησε ως συντηρητής στην Ακρόπολη και ίδρυσε το πρώτο μουσείο κέρινων ομοιωμάτων. Φυλακίστηκε από τους Γερμανούς και λάτρεψε τους αγώνες των Ελλήνων (βίντεο drone)

“Η αγάπη και η λατρεία που είχα, από μικρό παιδί, στους ήρωες της προεπανάστασης και της επανάστασης του 1821, έγινε αγάπη και θαυμασμός για τους μετέπειτα ήρωες. Αυτοί σφάχτηκαν, κρεμάστηκαν, γδάρθηκαν, ταπεινώθηκαν για να κερδίσουμε εμείς σήμερα τον τόπο τούτο ελεύθερο, χωρίς σκλαβιά”.

Στις 23 Ιουλίου 1995, το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων στα Ιωάννινα δέχτηκε για πρώτη φορά επισκέπτες. Ο δημιουργός του, Παύλος Βρέλλης, έγραψε πως “αυτός ο μικρός λαός της γης, έδειξε την ανδρεία του σε όλες τις εποχές. Σα φόρο τιμής, αγάπης και πίστης, στους ανώνυμους και επώνυμους ήρωές μας, έφτιαξα τούτο το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας με κέρινα ομοιώματα, στο χωριό Μπιζάνι Ιωαννίνων”.

Το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας- Κέρινα Ομοιώματα βρίσκεται στο χωριό Μπιζάνι, 14 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη των Ιωαννίνων. Ο Παύλος Βρέλλης αγόρασε το 1983 ένα χώρο 17 στρεμμάτων όπου δούλεψε εντατικά για 12 ολόκληρα χρόνια. Διαμόρφωσε τον εξωτερικό χώρο του Μουσείου, σεβόμενος το περιβάλλον και την παράδοση της Ηπείρου. Φύτεψε αμέτρητα δέντρα, ενώ χάραξε δρόμους και πλατείες.

Στο μουσείο φιλοξενούνται περισσότερα από 150 κέρινα εκθέματα, χωρισμένα σε 36 θεματικές, που καλύπτουν το μεγαλύτερο φάσμα της ελληνικής ιστορίας, από το 500 π.Χ μέχρι και τα νεότερα χρόνια.

Η προεπαναστατική περίοδος αρχίζει από το «Κρυφό Σχολειό» έως και τη σφαγή του Αλή Πασά, η επαναστατική περίοδος αναφέρεται στον Μακρυγιάννη μέχρι και τη φυλάκιση του Θ. Κολοκοτρώνη στο Ναύπλιο, ενώ η τελευταία κατηγορία αρχίζει με τον μακεδονομάχο Παύλο Μελά διαπερνά τα ταραγμένα γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και φθάνει έως και την τραγωδία της Κύπρου. Εκεί υπάρχουν κέρινα ομοιώματα με την κυρά της Ρω και τη μικρασιατική καταστροφή.

Το Μουσείο αποτελεί έναν θησαυρό της ελληνικής λαογραφίας. Ο γλύπτης διαμόρφωσε κάθε «δωμάτιο», κάθε επίπεδο ξεχωριστά. Έχτισε με πέτρα και επένδυσε με διάφορα υλικά τους χώρους με σκοπό ο επισκέπτης να έχει μια ολοκληρωμένη και υποκειμενική άποψη της ιστορίας μέσα από αντικειμενικά ερεθίσματα.

Ο κρυμμένος θησαυρός

Ο Παύλος Βρέλλης ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και τη χαρακτική. Φυλασσόμενα ρούχα και φορεσιές, πίνακες του γλύπτη, χαρακτικά έργα, σμικρύνσεις και μεταπλάσεις προτομών που χρονολογούνται από την αρχαιότητα ως και τον 20ο αιώνα, δεν έχουν ακόμη εκτεθεί. Μετά τον θάνατο του γλύπτη, τη διαχείριση και συντήρηση του του Μουσείου ανέλαβαν τα παιδιά του.

Ωστόσο, η  οικονομική κρίση και η  ολική απουσία κρατικής βοήθειας, δυσκολεύει αρκετά το έργο των συνεχιστών του.

Ο Παύλος Βρέλλης γεννήθηκε στα Ιωάννινα στις 25 Μαρτίου 1923

Η μητέρα του πέθανε όταν ο ίδιος ήταν τεσσάρων ετών κι εννιά χρόνια αργότερα, έχασε και τον πατέρα του. Την ανατροφή του ανέλαβε η θεία του, Σοφία Παραμυθιώτη. Από μικρός είχε καλλιτεχνικές ανησυχίες και συνήθιζε να περνά την ώρα του σκαλίζοντας σε ξύλο φιγούρες αγαπημένων του παιδικών ηρώων.

Στην εφηβεία του, κατά την περίοδο της κατοχής, οι Γερμανοί τον συνέλαβαν και ανάγκασαν εκείνον και άλλα παιδιά της ηλικίας του να «καθαρίζουν» υπολείμματα πολεμικού υλικού.

Στη φυλακή συνέχιζε να σκαλίζει ανθρώπινες μορφές σε πέτρες και να βελτιώνει με όποιο τρόπο μπορούσε το ταλέντο του.

Το 1945, μετά από προτροπές της θείας του γράφτηκε στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία. Εκείνη την περίοδο καταπιάνεται με την παραγωγή προτομών. Από τις πρώτες του δημιουργίες είναι η προτομή του Στρατηγού Λύτρα και του Γ.  Καλούδη με αποκορύφωμα το είδωλο του Αρχιεπίσκοπου Σπυρίδωνα Βλάχου.

Το 1949 μετακόμισε στην Αθήνα για να παρακολουθήσει μαθήματα στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Καθυστέρησε να αποφοιτήσει, εξαιτίας του εμφυλίου, του «χειρότερου πολέμου» όπως αποκαλούσε. Η θητεία του στον στρατό τα σκοτεινά εκείνα χρόνια τον σημάδεψε στην μετέπειτα πορεία του.

Μετά την αποφοίτησή του, δούλεψε ως συντηρητής σε έργα της Ακρόπολης αλλά και στο Αρχαιολογικό Μουσείο.

Με υποτροφία, σπούδασε Χαλκογλυπτική στη Φλωρεντία και Ψηφοθεσία στη Ραβέννα.

Έδειξε ιδιαίτερη προτίμηση στα καλλιτεχνικά ρεύματα που γνώρισαν άνθιση εκείνη την εποχή, όπως ο κυβισμός και ο κονστρουκτιβισμός, ενώ ταξίδευε συνέχεια και διάβαζε μανιωδώς για να εμπλουτίσει ακόμη περισσότερο τις γνώσεις του περί Τέχνης.

Στα 48 του άρχισε να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων Ιστορία της Τέχνης, συγκεκριμένα Σύγχρονα Ρεύματα Τέχνης. Για επτά χρόνια ερχόταν σε αντιπαράθεση με καθηγητές Ιστορίας, καθώς θεωρούσε ότι η ιστορία είναι υποκειμενικά μεταβαλλόμενη σύμφωνα με την καλλιέργεια, τη γνώση και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα μέσα στις οποίες διαμορφώθηκε.

Παράλληλα, το 1975 δημιούργησε ένα μικρό πειραματικό χώρο στο χωριό Μουζακαίοι, όπου εκθέτει το πρώτο του θέμα, το «Κρυφό Σχολειό». Η δουλειά του ήταν απαιτητική. Οι κέρινες ανθρώπινες μορφές που δημιούργησε αποτυπώθηκαν πρώτα σε πηλό, έπειτα σε γύψο και τέλος σε κερί. Στον σημερινό χώρο του Μουσείου Κέρινων Ομοιωμάτων μεταφέρθηκε το 1995.

Ο Παύλος Βρέλλης πέθανε στις 23 Ιουλίου του 2010. Υπήρξε παντρεμένος με την Μαρία Γιαννίτση μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, τον Κωνσταντίνο και την Άννα.

Δείτε το βίντεο του συνεργάτη μας UpDrones, όπου απεικονίζεται το Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων και ορισμένα από τα εντυπωσιακά εκθέματά του:

Διαβάστε στη “ΜτΧ”:Μαντάμ Τισό. Η καλλιτέχνης που έφτιαχνε κέρινα ομοιώματα από κομμένα κεφάλια της γαλλικής επανάστασης και έτσι γλίτωσε από την γκιλοτίνα…