Τι κρύβουν οι κατακόμβες στο Παρίσι. Η απαγορευμένη νεκροπολιτεία στα έγκατα της γαλλικής πρωτεύουσας και η απόκοσμη διακόσμηση με κρανία. Πως δημιουργήθηκε

Το Παρίσι είναι παγκοσμίως γνωστό ως η “πόλη του φωτός και του έρωτα”. Οι Παριζιάνοι συνηθίζουν να το αποκαλούν και “πόλη-γραβιέρα”.

Ο λόγος είναι ότι, όπως λένε, έχει χτιστεί σε έδαφος γεμάτο τρύπες. Στο υπέδαφος της γαλλικής πρωτεύουσας εκτείνεται σιωπηρά μία νεκρή πολιτεία.

Οι παριζιάνικες κατακόμβες είναι ένα δίκτυο από σπήλαια, παλιά λατομεία και σήραγγες, τα τοιχώματα των οποίων είναι επενδυμένα με ανθρώπινα οστά.

Ένα κομμάτι των στοών έχει μετατραπεί σε μουσειακό χώρο και είναι ανοιχτό στο κοινό. Ωστόσο, στο μεγαλύτερο μέρος τους η είσοδος είναι αυστηρά απαγορευμένη. Δεν είναι λίγες βέβαια οι περιπτώσεις ανθρώπων που αγνοούν τις προειδοποιητικές ταμπέλες και σπεύδουν να εξερευνήσουν τις σκοτεινές στοές. Σε συγκεκριμένα σημεία υπάρχουν μέχρι και υπόγειες πισίνες γεμάτες νερό: δέλεαρ για τους χειμερινούς κολυμβητές και τους λάτρεις της περιπέτειας.

Βουτιά στις μυστικές κατακόμβες του Παρισιού! Εξερευνητές εντόπισαν και κατέγραψαν τις «υπόγειες πισίνες» σε μήκος πολλών χλμ κάτω από την πόλη…

Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, ο αριθμός των παράνομων περιηγητών αυξάνεται ραγδαία. Η εξερεύνηση των δροσερών υπόγειων διαδρόμων φαντάζει ιδανική δραστηριότητα για να ξεφύγει κανείς από την αποπνικτική ατμόσφαιρα και τη ρουτίνα της μεγαλούπολης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, πολλοί κατά καιρούς να χάνονται. Τον Ιούνιο του 2017 δύο έφηβοι περιπλανούνταν επί τρεις ημέρες στις κατακόμβες αναζητώντας την έξοδο. Τελικά τους εντόπισαν εκπαιδευμένα σκυλιά της αστυνομίας και αφού οι αρχές τους έβγαλαν στην επιφάνεια, διακομίστηκαν στο νοσοκομείο με συμπτώματα υποθερμίας.

Πώς δημιουργήθηκαν

Οι κατακόμβες του Παρισιού έχουν τις ρίζες τους στα ρωμαϊκά λατομεία ασβεστόλιθου που βρίσκονταν στα περίχωρα της πόλης. Χάρη στην αφθονία του φυσικού αυτού πόρου, μπήκαν τα θεμέλια του Παρισιού και η πόλη γνώρισε ραγδαία ανάπτυξη. Η εξορυκτική δραστηριότητα συνεχιζόταν με αμείωτους ρυθμούς για πολλούς αιώνες. Μόλις στα τέλη του 1700, τα λατομεία σταμάτησαν οριστικά τη λειτουργία τους.

Ήταν η εποχή που τα νεκροταφεία της γαλλικής πρωτεύουσας είχαν γεμίσει ασφυκτικά και οι Παριζιάνοι χρειάζονταν νέους χώρους να θάβουν τους νεκρούς τους. Το πρόβλημα είχε πάρει τεράστια έκταση καθώς οι πρόχειρες ταφές και τα μισοθαμμένα πτώματα είχαν ως αποτέλεσμα τη διασπορά μίας αποπνικτικής δυσοσμίας σε ολόκληρη την πόλη.

Ωστόσο, η πρόθεση του παλατιού να μετατοπίσει το νεκροταφείο εκτός πόλεως ερχόταν σε σύγκρουση με την Εκκλησία. Το γεγονός που ανάγκασε τον βασιλιά Λουδοβίκο να πάρει δραστικές αποφάσεις ήταν μία δυνατή πολυήμερη μπόρα την άνοιξη του 1780. Το μεγάλο νεκροταφείο της πόλης πλημμύρισε, μέρος του εξωτερικού τείχους κατεδαφίστηκε και η κεντρική παριζιάνικη γειτονιά γέμισε με οστά και αποσυντιθέμενα πτώματα.

Η λύση που πρότεινε το παλάτι ήταν η δημιουργία υπόγειων στοών, όπου θα μεταφέρονταν όλα τα κόκκαλα από τους τάφους της πρωτεύουσας. Τα πρώην λατομεία φάνταζαν ως ο ιδανικός τόπος. Αυτή τη φορά, η Εκκλησία δεν μπορούσε να φέρει αντιρρήσεις. Έτσι, το 1786 τελέστηκε ο επίσημος αγιασμός των παριζιάνικων κατακόμβων και ξεκίνησε η μεταφορά των οστών.

Μετά την Γαλλική Επανάσταση, οι νεκροί θάβονταν πια κατευθείαν στις κατακόμβες.

Απόκοσμη διακόσμηση

Επί έναν αιώνα, γίνονταν διαρκώς έργα και ανακαινίσεις. Έτσι, παρότι τα πρώτα χρόνια οι κατακόμβες έμοιαζαν με ένα χαοτικό οστεοφυλάκιο, σταδιακά μετατράπηκαν σε ένα εντυπωσιακό μαυσωλείο. Μέχρι το 1860, οι στοές καταλάμβαναν έκταση 300 χιλιομέτρων και η είσοδος σε αυτές ήταν ελεύθερη σε όλους τους πολίτες.

Ο Louis-Étienne Héricart που είχε αναλάβει την επίβλεψη του έργου, έδωσε ιδιαίτερη βάση στη διακόσμηση. Αποφάσισε να χρησιμοποιήσει πολλά από τα κόκκαλα και τα κρανία για την επένδυση των τοίχων. Τα στοίβαξε προσεκτικά και ομοιόμορφα, ενώ με τα κρανία έφτιαξε διάφορα μοτίβα.

Δημιούργησε ακόμα αίθουσες όπου μεμονωμένα οστά, αλλά και ολόκληροι σκελετοί εκτίθεντο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Οι επιγραφές που τους συνόδευαν υποδείκνυαν τα συμπτώματα διαφόρων ιατρικών παθήσεων στα κόκκαλα.

Σε άλλους διαδρόμους, η διακόσμηση περιλάμβανε θρησκευτικές επιγραφές και ρητά χαραγμένα σε πλάκες, σταυρούς και επιβλητικά έργα τέχνης.

Οι κατακόμβες παρέμειναν ανοιχτές στο κοινό για σχεδόν έναν αιώνα. Το 1955, η ελεύθερη είσοδος περιορίστηκε σε ένα πολύ μικρό κομμάτι τους, το οποίο έχει διαμορφωθεί κατάλληλα ως μουσειακός χώρος.

Cataphiles

Η σύγχρονη ιστορία των στοών έχει σημαδευτεί από πολλά ενδιαφέροντα γεγονότα.

Επί Β’ Παγκοσμίου, οι παριζιάνικες κατακόμβες μετατράπηκαν στο μυστικό αρχηγείο της Γαλλικής Αντίστασης. Ήταν ο τόπος που τον Ιούνιο του 1944 ο Συνταγματάρχης Rol-Tanguy οργάνωσε και εν συνεχεία ηγήθηκε της εξέγερσης για την απελευθέρωση του Παρισιού.

Τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 άρχισαν να αναδύονται ομάδες εξερευνητών με την ονομασία “Cataphiles”. Μοναδική τους επιδίωξη η «σάρωση» κάθε γωνιάς του χαοτικού υπόγειου μαυσωλείου. Με τα χρόνια, ο όρος “cataphile” καθιερώθηκε και πλέον υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 300 επίδοξοι ανιχνευτές εισβάλλουν στους απαγορευμένους χώρους μέσω μυστικών εισόδων. Ορισμένοι έχουν μεταφέρει μέχρι και έπιπλα, άλλοι έχουν χτίσει υπόγεια στέκια.

Το 2004 η αστυνομία του Παρισιού ανακάλυψε έναν πλήρως εξοπλισμένο υπόγειο κινηματογράφο. Υπήρχαν καθίσματα, τραπέζια, μία μπάρα με φαγητά και ποτά, σύγχρονοι προβολείς και μία πελώρια οθόνη.

Το 2015, η Airbnb κλήθηκε να πληρώσει πρόστιμο ύψους 350.000 ευρώ, λόγω μίας διαφήμισης που είχε αναρτηθεί στην πλατφόρμα που καλούσε τουρίστες να περάσουν μία νύχτα σε κατάλυμα εντός των κατακόμβων.

Το 2017, ληστές που εξερευνούσαν τις στοές εντόπισαν μία μυστική κάβα και απέσπασαν κρασί συνολικής αξίας 250.000 ευρώ.

Τα περιστατικά είναι αμέτρητα. Κι αυτό διότι η επαρκής περιφρούρηση των κατακόμβων είναι αδύνατη λόγω του μεγέθους τους.

Το να είσαι “Cataphile” πλέον θεωρείται ως ένα είδος εξτρίμ σπορ από τους Παριζιάνος. Ωστόσο, αν δεν είσαι ντόπιος δεν ενδείκνυται να το δοκιμάσεις. Η κοινότητα των “cataphiles” έχει τη φήμη ότι είναι κλειστή, συσπειρωμένη και όχι ιδιαίτερα φιλική με τους ξένους…

αρχική εικόνα: pixabay

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Οι μυστικές κατακόμβες της Ρώμης που έχουν μήκος 20 χλμ και τέσσερα επίπεδα. Εκεί θάφτηκαν χιλιάδες χριστιανοί, τα λείψανα των οποίων πουλήθηκαν από τυμβωρύχους