Πανουκλόσπιτο. Η ξύλινη παράγκα στη Θεσσαλονίκη όπου νοσηλεύονταν οι ασθενείς με πανώλη. Οι άθλιες συνθήκες

Η χολέρα θέριζε στην πόλη της Θεσσαλονίκης στα τέλη του 18ου αιώνα, όταν ήταν υπό οθωμανική κυριαρχία και ενώ ο αριθμός των νεκρών αυξανόταν καθημερινά, η οργανωμένη υγειονομική περίθαλψη απουσίαζε. 

Τούρκοι, Εβραίοι, Έλληνες, καθολικοί και μουσουλμάνοι οργάνωσαν τα δικά τους νοσοκομεία, για να περιθάλψουν τους ασθενείς της κοινότητάς τους. Ένα από αυτά ήταν και το πανουκλόσπιτο.

Το πανουκλόσπιτο

Το 1743, νοτιοοανατολικά του Λευκού Πύργου στη Θεσσαλονίκη, η ελληνική κοινότητα της πόλης ίδρυσε το Πανουκλόσπιτο ή οσπήτιον της πανώλης.

Ήταν ένα ξύλινο παράπηγμα, στο οποίο οι άρρωστοι ζούσαν στην απομόνωση, για να μη μολύνουν τον υπόλοιπο πληθυσμό.

Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι συνθήκες ήταν άθλιες και η ιατρική φροντίδα απούσα.

Διαβάστε ακόμα: Η πανούκλα που εξολόθρευσε εκατομμύρια κατοίκους στην Ευρώπη ξεκίνησε από την Κίνα. Γιατί οι καθολικοί θεώρησαν υπεύθυνους τους Εβραίους και ποιες πόλεις πρωτοστάτησαν στην εξόντωσή τους 

Ο Θεόδωρος Δαρδαβέσης, Ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής, ανέφερε στη Μηχανή του Χρόνου:

“Το Πανουκλόσπιτο δεν θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε σαν νοσηλευτικό ίδρυμα. Ήταν ένα παράπηγμα με ξυλοκατασκευή. Λειτουργούσε για την απομόνωση των ανθρώπων, που είχαν προσβληθεί από την πανούκλα. Οι συνθήκες ήταν πάρα πολύ άσχημες. Κάτι που επιβεβαιώνεται και από τον τότε πρόξενο της Βενετίας, ο οποίος αναφέρεται συχνά στις επιστολές του προς την ηγεσία, στις δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης των νοσούντων”.

“Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι το 1754 η γαλλική κοινότητα ενίσχυσε το πρόχειρο θεραπευτήριο, προκειμένου να μπορεί να δέχεται και Γάλλους ασθενείς, ανέφερε στη Μηχανή του Χρόνου ο Γιώργος Ανδρούτσος, Ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής. “Κατά τη διάρκεια του κριμαϊκού πολέμου πιθανότατα υπήρξε το κτήριο του βρετανικού νοσοκομείου, για τις επείγουσες στρατιωτικές ανάγκες.

Η επόμενη χρονικά γραπτή μαρτυρία για το πανουκλόσπιτο χρονολογείται το 1781 από τον Βενετό πρόξενο Θεσσαλονίκης, ο οποίος, σε επιστολή του, ανέφερε:

“..ατυχώς εδώ δεν υπάρχουν νοσοκομεία εξαιρουμένου ενός αθλίου κειμένου εκτός της πόλεως και ανήκοντος εις την ελληνική κοινότητα..”

Η Θεσσαλονίκη βρέθηκε στο επίκεντρο της πανδημίας του “Μαύρου Θανάτου”. Οι νεκροί από την πανώλη αυξάνονταν με τα χρόνια κατά χιλιάδες.

Ενδεικτικά, το 1714 και το 1730 οι νεκροί ανέρχονταν στους 8.000 ενώ η χειρότερη επιδημία εντοπίζεται το 1741, η οποία διήρκεσε από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο.

Για 8 μήνες, η Θεσσαλονίκη μετρούσε περίπου πεντακόσιους νεκρούς καθημερινά!

Ήταν η περίοδος που το πανουκλόσπιτο ανέλαβε, ανεπιτυχώς, δράση.

Aρχική φωτογραφία: Europeana