Πανελλαδικές δυο φορές το χρόνο εξετάζει το υπουργείο Παιδείας

Πηγή: kathimerini.gr του Απόστολου Λακασά

Διπλές Πανελλαδικές Εξετάσεις κατά τη διάρκεια της χρονιάς, σε συνδυασμό με την αλλαγή στο σύστημα δεύτερης ευκαιρίας που έχουν σήμερα οι απόφοιτοι λυκείου για να εισαχθούν στα ΑΕΙ, καθώς και δικαίωμα πρόσβασης σε πτυχιούχους του διεθνούς απολυτηρίου – International Baccalaureate (IB), μελετάει το υπουργείο Παιδείας. Πρόκειται για σχέδια που χτίζουν το νέο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το οποίο θα έχει κορμό το εθνικό απολυτήριο και θα αρχίσει να εφαρμόζεται από το 2028, το νωρίτερο.

Ειδικότερα, όπως ανέφερε χθες στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, η ηγεσία εξετάζει την πρόταση να οργανώνονται δύο φορές Πανελλαδικές Εξετάσεις για τους τελειοφοίτους λυκείου μιας τάξης. Το πεδίο συζήτησης για το συγκεκριμένο σχέδιο περιγράφει μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Journal of Public Economics (τεύχος 239), η οποία εξετάζει τις επιπτώσεις της απόφασης των μαθητών να ξαναδώσουν Πανελλαδικές Εξετάσεις, επικεντρώνοντας τόσο στις επιδόσεις τους όσο και στη φοιτητική τους σταδιοδρομία. O τίτλος της μελέτης είναι «Do Second Chances Pay Off? Evidence from a Natural Experiment with Low-Achieving Students» («Αποδίδουν οι δεύτερες ευκαιρίες – αποτελέσματα μελέτης σε υποψηφίους με χαμηλές επιδόσεις») και πραγματοποιήθηκε από την ερευνήτρια στο Κρατικό Ινστιτούτο Οικονομικής Ερευνας της Φινλανδίας Ασπασία Μπιζοπούλου, σε συνεργασία με τη Ρήγισσα Μεγαλοκονόμου (αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Μονάς της Αυστραλίας) και τη Στεφανία Σιμιόν (σύμβουλο διοίκησης στην εταιρεία συμβούλων και ερευνών SQW).

Σύμφωνα με τη μελέτη, «κάθε χρόνο περίπου 70.000 μαθητές συμμετέχουν στις Πανελλαδικές για την εισαγωγή σε ΑΕΙ. Ωστόσο, αυτό το όνειρο δεν πραγματοποιείται πάντα αμέσως. Σχεδόν το 15% των υποψηφίων αποφασίζει να επαναλάβει τις εξετάσεις, είτε επειδή δεν πέρασε σε σχολή που του ταιριάζει είτε επειδή δεν κατάφερε να εισαχθεί σε καμιά σχολή. Η απόφαση να ξαναδώσει κάποιος Πανελλαδικές δεν είναι χωρίς βαρύτητα: με τις εξετάσεις να διεξάγονται μόνο μία φορά τον χρόνο, ο μαθητής που αποφασίζει να ξαναδώσει παραμένει σε αβεβαιότητα και στασιμότητα, την ώρα που οι συμμαθητές του προχωρούν στην επόμενη φάση των σπουδών τους. Η αναμονή και η αβεβαιότητα επιφέρουν τόσο ψυχολογικό όσο και οικονομικό κόστος για τον μαθητή και την οικογένειά του. Η βασική ερώτηση που απασχολεί όσους αποφασίζουν να ξαναδώσουν είναι: “Αξίζει τον κόπο; Θα πετύχω καλύτερο βαθμό; Θα περάσω σε καλύτερη σχολή;”».

Με βάση την έρευνα, μαθητές που ξαναδίνουν Πανελλαδικές βελτιώνουν τον βαθμό τους κατά περίπου 2.000 επιπλέον μόρια για δείγμα μαθητών με αρχικό μέσο όρο περίπου 10.000 μόρια. Επίσης, οι μαθητές που ξαναδίνουν αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητά τους να εισαχθούν σε ΑΕΙ. Η πιθανότητα του να εισαχθεί ένας μαθητής που δίνει Πανελλαδικές σε ΑΕΙ είναι 65%, όμως για τους μαθητές με χαμηλή βαθμολογία η πιθανότητα πέφτει στο 18%. Βλέπουμε ότι οι μαθητές με αρχικά χαμηλούς βαθμούς που ξαναδίνουν ανεβάζουν την πιθανότητά τους να εισαχθούν σε ΑΕΙ γύρω στο 50%, δηλαδή πολύ πιο κοντά στον μέσο όρο του 65% του συνολικού πληθυσμού που δίνει Πανελλαδικές.

Βελτίωση επιδόσεων

«Συμπερασματικά, οι μαθητές που ξαναδίνουν –ανεξάρτητα από το μέρος διαμονής, την οικονομική δυνατότητα της οικογένειας ή το προσωπικό τους κίνητρο– καταφέρνουν να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Το δείγμα των μαθητών στο οποίο επικεντρωθήκαμε έχει σχετικά χαμηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις και αναγκάζεται να περιμένει έναν ολόκληρο χρόνο πριν ξαναδώσει –γεγονός που φέρνει τον κίνδυνο απώλειας δεξιοτήτων–, αλλά παρ’ όλα αυτά η βελτίωση είναι σημαντική, φτάνοντας το 20% του αρχικού τους βαθμού. Η πρότασή μας είναι να δοθεί η δυνατότητα στους μαθητές να δίνουν Πανελλαδικές δύο φορές τον χρόνο, ώστε το κόστος για τον μαθητή που θέλει να ξαναδώσει να περιορίζεται σε έξι μήνες και όχι έναν ολόκληρο χρόνο. Η ερώτηση πολιτικής που μπορεί να μελετηθεί είναι εάν το δημοσιονομικό κόστος της οργάνωσης Πανελλαδικών Εξετάσεων δύο φορές τον χρόνο θα είναι μικρότερο από το όφελος της ταχύτερης ένταξης των πτυχιούχων στην αγορά εργασίας», αναφέρει η μελέτη.

Μιλώντας στην «Κ» το στέλεχος του υπουργείου Παιδείας χαρακτήρισε την πρόταση ενδιαφέρουσα. Βέβαια, για να οργανωθούν διπλές Πανελλαδικές μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα για τους υποψηφίους μιας χρονιάς απαιτείται να είναι έγκαιρα γνωστός ο αριθμός των φοιτητών που θα πάρουν μετεγγραφή μετά τις πρώτες Πανελλαδικές και η κατανομή τους στα ΑΕΙ υποδοχής. Σήμερα οι εξετάσεις οργανώνονται τον Ιούνιο, τα αποτελέσματα βγαίνουν τέλη Ιουλίου και τα αποτελέσματα των μετεγγραφών έως τις αρχές Δεκεμβρίου.

Οι μαθητές που θα επιλέξουν να συμμετάσχουν στις δεύτερες Πανελλαδικές θα εισάγονται σε θέσεις, ο αριθμός των οποίων θα αντιστοιχεί στο 10% των συνολικών θέσεων σε κάθε τμήμα ΑΕΙ. Συγκεκριμένα, κάθε χρόνο το 10% των θέσεων στα ΑΕΙ διεκδικούν χωρίς εξετάσεις (μόνο με τους βαθμούς που πήραν στα τέσσερα μαθήματα των Πανελλαδικών) απόφοιτοι των δύο τελευταίων ετών.

Ιση μεταχείριση

Οπως εξήγγειλε ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης κατά την ομιλία του στη συζήτηση για τον κρατικό προϋπολογισμό, εξετάζεται οι κάτοχοι διεθνούς απολυτηρίου, Ελληνες και αλλοδαποί, να εισάγονται χωρίς Πανελλαδικές και στα δημόσια ελληνικά πανεπιστήμια, εκτός από τα υπό ίδρυση μη κρατικά ΑΕΙ.

«Το διεθνές Baccalaureate είναι ένα βήμα. Στο βήμα αυτό, φυσικά, θα πρέπει να κάνουμε και άλλες αλλαγές. Θα πρέπει να εξετάσουμε, αφού εφαρμοστεί στα δημόσια σχολεία και το πώς θα μπορεί κανείς –γιατί όχι– να εισάγεται και στη δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σε πολύ μικρούς αριθμούς στην αρχή γι’ αυτό», είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Παιδείας. Σύμφωνα με το ίδιο στέλεχος του υπουργείου που μίλησε στην «Κ», «εάν δοθεί η δυνατότητα στους κατόχους διεθνούς απολυτηρίου να εισάγονται μόνο στα μη κρατικά πανεπιστήμια και όχι στα δημόσια πανεπιστήμια, θα προκύψει άνιση μεταχείριση των παιδιών και ζήτημα αντισυνταγματικότητας».

H δυνατότητα εισαγωγής με ΙΒ στα δημόσια πανεπιστήμια θα δοθεί μόνο εάν αρχίσουν να οργανώνουν πρόγραμμα ΙΒ και τα δημόσια λύκεια. Η αρχή θα γίνει με 6 Πρότυπα Λύκεια το 2026-2027 (από τους μαθητές της Β΄ Λυκείου) και το 2027-2028 σε όλα –21– τα Πρότυπα Λύκεια. Ετσι, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, πρόσβαση –και για να τηρηθεί η συνταγματική ισότητα– σε δημόσια IB θα έχουν οι πρώτοι κάτοχοι του IB από τα 6 Πρότυπα Λύκεια. Μετά το 2028-2029 θα μπορούν να οργανώνουν IB όλα τα δημόσια γενικά λύκεια.

Οι θέσεις για τους κατόχους IB θα είναι περιορισμένες, τα τμήματα των δημοσίων ΑΕΙ θα καθορίζουν τον αριθμό – και καθ’ υπέρβαση του αριθμού εισακτέων των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Σε προπτυχιακά προγράμματα των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων θα μπορούν να εγγράφονται και ξένοι κάτοχοι IB, με την προϋπόθεση ότι θα κατέχουν πιστοποιητικό ελληνομάθειας.

Η προοπτική της πρόσβασης σε δημόσια ΑΕΙ με IB θα συνδυαστεί με την οργάνωση του συστήματος του εθνικού απολυτηρίου, το οποίο θα αντικαταστήσει τη σημερινή δομή του Λυκείου.