Η Ουμ Καλσούμ ήταν Αιγύπτια τραγουδίστρια, που γοήτευσε τους Άραβες, από τον Περσικό Κόλπο μέχρι το Μαρόκο επί μισό αιώνα. Υπήρξε μία από τις δημοφιλέστερες τραγουδίστριες και προσωπικότητες του 20ου αιώνα, με τη μεγαλύτερη επιρροή στον αραβικό κόσμο.
“Άστρο και Αηδόνι της Ανατολής”, “Κυρία”, “Τέταρτη Πυραμίδα” είναι μερικά από τα προσωνύμια που της έχουν αποδώσει, εκατομμύρια Αράβων που είναι θαυμαστές της και υποστηρίζουν ότι πάνω από την Ουμ Καλσούμ υπάρχει μόνο το Κοράνι. Αιγύπτιοι από όλον τον πλανήτη την αποκαλούν “η μάνα μας”.
Εκτός από τραγουδίστρια ήταν τραγουδοποιός και ηθοποιός του κινηματογράφου, ενεργή από τη δεκαετία του ‘ 20 ως τη δεκαετία του ’70. Πηγή φωτογραφίας: wikipedia
Η Ουμ Κουλθούμ, ή Καλσούμ, γεννήθηκε σε μια φτωχική συνοικία έξω από το Κάιρο, ως Φατιμά Ιμπραήμ ας Σαΐντ αλ Μπιλταγί. Η ημερομηνία γέννησής της παραμένει αδιευκρίνηστη, πιθανότατα 31 Δεκεμβρίου 1898 ή 4 Μαΐου 1904.
Οι γονείς της ήταν φτωχοί φελάχοι (αγρότες της Αιγύπτου) και ο πατέρας της ο ιμάμης του χωριού. Η επιρροή του πατέρα έπαιξε τον ρόλο της στην εξέλιξη της μικρής Ουμ, καθώς ήρθε από νωρίς σε επαφή με τη θρησκευτική μουσική και έμαθε το Κοράνι, πράγμα που την βοήθησε να προφέρει με διαύγεια την αραβική γλώσσα.
Σε μικρή ηλικία με τον πατέρα της Ιμπραήμ. Πηγή φωτογραφίας: wikipedia
Το όνομα “Ουμ” που σημαίνει “μητέρα” το πήρε από την κόρη του Μωάµεθ, μιας και ο πατέρας της ήθελε να εξευμενίσει τον προφήτη και να κερδίσει την προστασία του, όπως πίστευε.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες ως παιδί είχε χαρακτήρα αντισυμβατικό και ανυπότακτο και συχνά ερχόταν σε προστριβές με τους δασκάλους της. Γρήγορα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις σπουδές της. Με δική της απαίτηση, ξεκίνησε να τραγουδά με τον πατέρα της στα πανηγύρια. Η πρώτη της αμοιβή ήταν ένα πιάτο μαχλαμπέγια (γλυκό της Αιγύπτου) και μια γκαζόζα. Αργότερα θα γινόταν η πιο ακριβοπληρωμένη τραγουδίστρια της εποχής της.
“Πάνω από την Ουμ Καλσούμ είναι μόνο ο Θεός”
Σε ηλικία δώδεκα χρονών έδωσε την πρώτη της συναυλία. Το κοινό παραληρούσε για την εξαίσια φωνή της και γρήγορα η φήμη της εξαπλώθηκε. “Πάνω από την Ουμ Καλσούμ είναι μόνο ο Θεός”, λένε ακόμη οι Άραβες όταν μιλούν για την αγαπημένη τους τραγουδίστρια. Έφυγε για το Κάιρο όπου αφοσιώθηκε στη μελέτη της μουσικής.
Με τον συνθέτη Αμπντέλ Ουαχάμπ έκανε την πρώτη της επαγγελματική ηχογράφηση. Οι δυο τους έγιναν καλοί φίλοι, και ο δίσκος που κυκλοφόρησε το 1924 πούλησε μισό εκατομμύριο αντίτυπα.
H Oυμ Καλσούμ με μερικά από τα πιο διακεκριμένα ονόματα της αιγυπτιακής κλασσικής μουσικής. Πηγή φωτογραφίας: wikipedia
Την πρώτη Πέμπτη του μήνα
Η καριέρα της ξεκίνησε το 1924, κατ’ άλλους το 1923. Αρχικά, έδινε μια παράσταση κάθε πρώτη Πέμπτη του μήνα, περνώντας από το θρησκευτικό τραγούδι στις λαϊκές μελωδίες, με τη συνοδεία μιας μικρής, παραδοσιακής ορχήστρας. Το θέαμα διαρκούσε από τις 21:30 ως τις 4 το πρωί και άνθρωποι απ’ όλες τις αραβικές χώρες μαζεύονταν για την ακούσουν. Αρκετοί δίσκοι της είναι ηχογραφημένοι από αυτές τις ιδιότυπες ζωντανές εμφανίσεις με τον χαρακτήρα πανηγυριού ή και εκκλησιασμού.
Μέχρι σήμερα, μισό αιώνα σχεδόν μετά τον θάνατό της, το βράδυ της πρώτης Πέμπτης κάθε μήνα, οι αιγυπτιακοί ραδιοφωνικοί σταθμοί μεταδίδουν μόνο τραγούδια της.
Όταν βγήκε στο καλλιτεχνικό στερέωμα, ειδικά για τις γυναικείες μορφές του χώρου δεν υπήρχε κανένας σεβασμός από την μεριά του κόσμου. Οι τραγουδιστές έπιναν και κάπνιζαν ναρκωτικά, ενώ τις κοπέλες που τραγουδούσαν τις αποκαλούσαν, όπως και τις χορεύτριες της “κοιλιάς”, πόρνες.
Η Ουμ Καλσούμ το 1950. Πηγή φωτογραφίας: wikipedia
Η Καλσούμ κατάφερε να επιβληθεί με την προσωπικότητά της σ’ αυτό το δύσκολο κοινό, ως “τραγουδίστρια”. Σεμνή, ντυμένη αυστηρά, πάγωνε με το βλέμμα της και σαγήνευε με τη φωνή της. Το τραγούδι της ήταν μια ιεροτελεστία. Οι κινήσεις των χεριών της, ο τρόπος που κινούσε το μαντήλι που πάντοτε κρατούσε, το χαρακτηριστικό κτύπημα του ποδιού της, αποτελούσαν μερικούς από τους κώδικες επικοινωνίας με το κοινό , που αντιδρούσε ανάλογα.
Ο τρόπος που τραγουδούσε ήταν μοναδικός, γεμάτος πάθος και συγκίνηση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η Καλσούμ είχε την ικανότητα να τραγουδά από τις χαμηλότερες έως τις πιο υψηλές νότες. Είχε την απίστευτη ικανότητα να παράγει 14.000 δονήσεις το δευτερόλεπτο με τις φωνητικές της χορδές.
Αυτοσχεδίαζε ποικιλότροπα με την φωνή της, επαναλάμβανε τους στίχους των τραγουδιών, προσδίδοντάς τους κάθε φορά και διαφορετικό νόημα. Το κοινό συνεπαρμένο χειροκροτούσε όρθιο και της ζητούσε περισσότερες και με νέα μορφή εκτελέσεις του ίδιου κομματιού! Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα τραγούδι συνολικής διάρκειας είκοσι λεπτών η Ουμ Καλσούμ ήταν ικανή να το επιμηκύνει κατά μία ή και μιάμιση ώρα ερμηνεύοντας το με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Η δόξα και η φιλία με τον Νάσερ
Γρήγορα έγινε διάσημη, φτάνοντας μέχρι και να αγιοποιηθεί. Η εικόνα της σούπερ σταρ που είναι παράλληλα καλή πατριώτισσα και πιστή μουσουλμάνα, λατρεύτηκε από τους Αιγύπτιους.
Ήταν η μόνη Αιγύπτια τραγουδίστρια που εμφανίστηκε στο “Ολυμπιά” του Παρισιού. Ήταν η τραγουδίστρια με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στον αραβικό κόσμο, ακόμη και δεκαετίες μετά τον θάνατό της.
Ήταν γνωστή για το φιλανθρωπικό της έργο, φρόντιζε να κρατάει μακριά από φώτα της δημοσιότητας την προσωπική της ζωή, εμπιστευόταν μόνο ελάχιστους καλούς φίλους και μιλούσε επιλεκτικά σε δημοσιογράφους.
Μετά το πραξικόπημα του ’52, όταν στην εξουσία ανέβηκε ο Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ, εκείνη ως ευνοούμενη του παλιού καθεστώτος, ήταν επιφυλακτική απέναντι στον νέο πρόεδρο. Τελικά όμως ανέπτυξε στενή φιλία με τον Αιγύπτιο ηγέτη.
Η Ουμ Καλσούμ είχε φιλική σχέση με τον Αιγύπτιο ηγέτη Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ. Πηγή φωτογραφίας: picryl
Ο Νάσερ γνωρίζοντας πόσο την αγαπούσε ο λαός, της πρότεινε να ξανατραγουδήσει µε τον παλιό της φίλο Aµπvτoύλ Ουαχάμπ, µε τον οποίο είχε ψυχρανθεί για χρόνια. Το ντουέτο τους ξεσήκωσε τα πλήθη και η ίδια τάχθηκε στο πλευρό της καινούργιας κυβέρνησης. Μάλιστα το 1956, όταν έγινε η εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ, είπε ένα τραγούδι αφιερωμένο ειδικά στον Πρόεδρο, το “Μαχλάκα για Μάσρι”, που σημαίνει ο “γλυκύτερος Αιγύπτιος»”
Παντρεύτηκε σε μεγάλη ηλικία και δεν απέκτησε παιδιά. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 η Ουμ Καλσούμ διαγνώστηκε με εξόφθαλμο βρογχοκήλη, κάτι που την υποχρέωσε να φοράει καθημερινά μαύρα γυαλιά. Τα προβλήματα υγείας που είχε την ταλαιπωρούσαν και η ζωή της άλλαξε.
Πέθανε από νεφρική ανεπάρκεια στις 3 Φεβρουαρίου του 1975. Ο θάνατός της χαρακτηρίστηκε από τους Άραβες “μεγάλη τραγωδία”. Μάλιστα, αναφέρθηκε και στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπως το περιοδικό “Time’ και το γερμανικό Suddeutsche Zeitung.
Την ημέρα της κηδείας της, οι δρόμοι γέμισαν από τους θαυμαστές της που κρατούσαν πανό και τεράστιες φωτογραφίες της. Πηγή φωτογραφίας: wikipedia
Την ημέρα της κηδείας της, μια λαοθάλασσα πλημμύρισε τους δρόμους με πανό και τεράστιες φωτογραφίες της. Οι δρόμοι του Καΐρου έκλεισαν επί τέσσερις ώρες και πάνω από τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι μαζεύτηκαν στα πεζοδρόμια συντετριμμένοι για αποχαιρετήσουν την Καλσούμ.
Σχεδόν 50 χρόνια από το θάνατό της το φαινόμενο Ουμ Καλσούμ εξακολουθεί να παραμένει ζωντανό. Κάθε απόγευμα, ένας από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς του Καΐρου, που φέρει το όνομά της μεταδίδει ένα από τα χαρακτηριστικά “μακράς διάρκειας” τραγούδια της. Ακούν με την ίδια θρησκευτική ευλάβεια και κατάνυξη τη φωνή της “μητέρας” τους, τον σπουδαιότερο τίτλο που της απέδωσαν οι θαυμαστές της.
Δείτε την Ουμ Καλσούμ σε μία από τις ερμηνείες της:
Πηγή αρχικής φωτογραφίας: wikipedia
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr