Ούννοι: “μια υπανάπτυκτη, αποκρουστική φυλή”, όπως την περιέγραψαν οι Βυζαντινοί. Ήταν εκπληκτικοί πολεμιστές, που τρομοκράτησαν τη Ρώμη, αλλά υποχώρησαν στην Κωνσταντινούπολη

Το κείμενο έστειλε ο αναγνώστης μας Ιωάννης Μωραΐτης 

O Αττίλας γεννήθηκε σε ένα αβέβαιο και άγριο κόσμο. Ο λαός του, οι Ούννοι, ήταν σκληραγωγημένοι λόγω της  νομαδικής ζωής. Η εξουσία τους απειλούνταν από τις γερμανικές φυλές που ήταν υπό την κυριαρχία τους.

Σχεδόν όλες οι αναφορές για τους Ούννους προέρχονται από τους εχθρούς τους.

Ο Βυζαντινός ιστορικός του 6^ου αιώνα, Ιορδάνης ο Αλανός, γράφει για εκείνους: «Πρόκειται για άγρια φυλή, που αρχικά ζούσε στους βάλτους, μια υπανάπτυκτη, αποκρουστική και μικροκαμωμένη φυλή, μόλις και μετά βίας ανθρώπινη και που δεν έχουν γλώσσα αλλά μικρή ομοιότητα με την ανθρώπινη ομιλία.

Είναι μικρού αναστήματος και ταχύτατοι στις κινήσεις τους. Τέλειοι ιππείς, επιδέξιοι τοξότες, έχουν πλατείς ώμους, δυνατό λαιμό, πάντα άκαμπτο από την περηφάνια τους. Αν και ζουν με τη μορφή των ανθρώπων έχουν τη σκληρότητα των άγριων θηρίων».

Σε αυτόν τον κόσμο ήρθε ένας άνθρωπος πιο αδίστακτος, πιο αιμοδιψής και πιο τρομακτικός από οποιονδήποτε πριν. Οι Χριστιανοί πίστευαν ότι προερχόταν από την Κόλαση και τον ονόμασαν  ”Flagellum Dei ” (”Μάστιγα του Θεού” στα λατινικά). Το όνομά του ήταν Αττίλας ο Ούννος.

Τα πρώτα βήματα: Αττίλας και Μπλέντα

Γεννημένος περίπου το 406 μ.Χ. στην Παννονία (περιοχή της σημερινής Ουγγαρίας) ο Αττίλας μαζί με τον αδερφό του Μπλέντα ανέλαβαν από κοινού την ηγεσία της Αυτοκρατορίας των Ούννων μετά το θάνατο του θείου τους Ρούγκα, το 434 μ.Χ.

Μέχρι τότε οι Ούννοι δρούσαν ως μισθοφόροι της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όμως, τα δύο αδέρφια εκβιάζοντας επανειλημμένα τους Ρωμαίους, έσπασαν την μεταξύ τους συμφωνία το 440 μ.Χ. και επιτέθηκαν κατά μήκος της βόρειας όχθης του Δούναβη.

Πόλεις όπως η Ναϊσσός και η Σερδική (σημερινή Σόφια) καταστράφηκαν ολοκληρωτικά, ενώ πολυάριθμοι πληθυσμοί βίωσαν τις κτηνωδίες των Ούννων.

Ο Αττίλας νικώντας κατ’ επανάληψη τα ρωμαϊκά στρατεύματα, έφτασε μέχρι την Κωνσταντινούπολη, αλλά αποσύρθηκε συνειδητοποιώντας ότι τα Θεοδοσιανά τείχη της πόλης – που είχε πρόσφατα κατασκευάσει ο αυτοκράτορας – ήταν απροσπέλαστα.

Οι Ούννοι συνέχισαν την εκστρατεία τους στα Βαλκάνια εξαναγκάζοντας τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄να ζητήσει ειρήνη το 443 μ.Χ. και παράλληλα να τριπλασιάσει τον φόρο υποτελείας που έδινε σε αυτούς.

Η δύναμη των Ούννων

Οι επιτυχίες των Ούννων στα πεδία των μαχών οφείλονται στη δεινότητα τους ως έφιπποι τοξότες. Από παιδιά μάθαιναν να ιππεύουν, αμέσως μόλις μάθαιναν να περπατούν.

Τα άλογά τους, όντας εξοικειωμένα με τις παγωμένες στέπες του βορρά, ήταν πιο γρήγορα, πιο σκληραγωγημένα συγκριτικά με τα αντίστοιχα ρωμαϊκά και πιο ανθεκτικά στις ασθένειες.

Τα σύνθετα τόξα των Ούννων σε συνδυασμό με την ταχύτητα των αλόγων τους δημιουργούσαν έναν θανατηφόρο συνδυασμό, καθώς  μπορούσαν να σκοτώσουν από απόσταση 150 μέτρων, ασφαλείς από το βεληνεκές των εχθρικών όπλων.

Τα βέλη των Ούννων υπολογίζεται ότι χτυπούσαν με την ταχύτητα και τη δύναμη μιας σύγχρονης σφαίρας.

Άνοδος στην εξουσία και εισβολές σε Γαλατία και Ιταλία. Η μάχη των Καταλαυνικών Πεδίων

Ο Αττίλας γνώριζε ότι ο πιο σίγουρος τρόπος για να εξασφαλίσει την κυριαρχία του ήταν η τρομοκρατία και η δημιουργία θρύλου γύρω από το όνομά του .

Ένας θρύλος κτισμένος σε σωρούς πτωμάτων, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του αδερφού του, τον οποίο δολοφόνησε στον ύπνο του το 445 μ.Χ., μένοντας έτσι μοναδικός βασιλιάς των Ούννων.

Η αυτοκρατορία του Αττίλα ήταν χωνευτήρι διαφορετικών φυλών και πολιτισμών, τους οποίους διοικούσε με σκληρότητα αλλά και δικαιοσύνη.

Η πολυπολιτισμικότητα του κράτους του αντικατοπτρίζεται και στο όνομα του ίδιου του Αττίλα.

Σύμφωνα με τον Γάλλο ιστορικό Ζαν-Πωλ Ρου το όνομα έχει γερμανο-τουρκική προέλευση, καθώς προέρχεται από την τουρκική ρίζα ata– που σημαίνει «ο πατέρας» και από το γερμανικό υποκοριστικό –ila. Το όνομα του δηλαδή σημαίνει «μικρός πατέρας των λαών».

Το 446 μ.Χ. ο αυτοκράτορας του ανατολικού κράτους Μαρκιανός, αρνήθηκε να καταβάλει στον Αττίλα τον ετήσιο φόρο υποτέλειας. Σμήνοι Ούννων κατέκλυσαν τις περιοχές από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τα μεσογειακά παράλια των Βαλκανίων, κατακτώντας περισσότερες από εκατό πόλεις.

Έως το 450 μ.Χ. ο Αττίλας παρέμεινε ανίκητος από τα στρατεύματα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η Ονώρια, αδερφή του αυτοκράτορα Βαλεντινιανού Γ΄ του δυτικού κράτους, βλέποντας τη δυναμική του Ούννου βασιλιά, του πρότεινε επιγαμία.

Ο Αττίλας τότε ζήτησε ως προίκα τα μισά εδάφη της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αξίωση που αρνήθηκε ο αυτοκράτορας Βαλεντινιανός Γ΄, προσφέροντας την ιδανική αφορμή στη  ”Μάστιγα του Θεού” προκειμένου να εισβάλλει στα ρωμαϊκά εδάφη.

Μπήκε στη Γαλατία με στρατό 500.000 ανδρών, όπως εκτιμούν οι ιστορικοί, σκορπώντας τον πανικό και πολιόρκησε την Ορλεάνη. Ωστόσο, ο Ρωμαίος ”Magister Militum ”, ο στρατηγός Φλάβιος Αέτιος κατάφερε το αναπάντεχο: πήρε με το μέρος του τους παραδοσιακούς εχθρούς της Ρώμης.

Έτσι το 451 μ.Χ. Ρωμαίοι, Βουργουνδοί, Βησιγότθοι και Σουηβοί νίκησαν στα Καταλαυνικά Πεδία  τον στρατό του Αττίλα που αποτελείτο από Ούννους, Γέπιδες και Αλανούς.

Αν και η νίκη αυτή θεωρείται σημαντική, όπως σημειώνει ο Γάλλος ιστορικός Ζαν-Πολ Ρου, δεν ήταν τόσο καθοριστική καθώς ένα χρόνο αργότερα, ο Αττίλας επέστρεψε εκστρατεύοντας αυτή τη φορά στην Ιταλία.

Η φήμη του ήταν τόσο τρομερή ώστε οι πόλεις στο άκουσμα του ερχομού του, ερήμωναν. Ο αυτοκράτορας Βαλεντινιανός Γ΄ έστειλε αντιπροσωπία με επικεφαλής τον πάπα Λέοντα Α΄ προκειμένου να ζητήσει ειρήνη από τους Ούννους.

Ο Αττίλας με την απειλή της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στα νώτα του και με τον στρατό του να υποφέρει από ασθένειες, ζήτησε αρκετό χρυσάφι και ασφαλές πέρασμα προς την πατρίδα του, την Παννονία και έκλεισε ειρήνη με το δυτικό κράτος.

Το τέλος του Αττίλα και της Αυτοκρατορίας των Ούννων

Το 453 μ.Χ. ο Αττίλας παντρεύτηκε για δεύτερη φορά. Κατά τη διάρκεια του γαμήλιου δείπνου κατανάλωσε αρκετό ποτό και το ίδιο βράδυ πέθανε μυστηριωδώς από ρινορραγία στην σκηνή του. Την επόμενη μέρα βρέθηκε πνιγμένος στο ίδιο του το αίμα.

Η αυτοκρατορία του που μοιράστηκε στους τρεις γιούς του, Ελλάκ, Ντενγκιζίχ και Ερνάχ, παρήκμασε με γοργούς ρυθμούς. Πολύ γρήγορα επαναστάτησαν οι Γέπιδες και τα γερμανικά υποτελή φύλα.

Η παράδοση λέει ότι ο Αττίλας ενταφιάστηκε σε τρία φέρετρα από σίδερο, ασήμι και χρυσό και η τόπος του ταφής του παραμένει άγνωστος ακόμη και σήμερα.

Λέγεται επίσης ότι οι άνθρωποι που τον έθαψαν, εκτελέστηκαν προκειμένου να μην μαθευτεί ποτέ το που βρίσκεται. Στην ιστορία έμεινε η φράση που έλεγε:  «Από εκεί που έχω περάσει δεν θα ξαναφυτρώσει χορτάρι».

Ιωάννης Μωραΐτης 

Όσοι αναγνώστες επιθυμούν να στέλνουν κείμενα μπορούν να μας τα στέλνουν στη διεύθυνση: [email protected]

Εφόσον τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις, που έχουν να κάνουν με το ύφος της ιστοσελίδας, θα δημοσιεύονται. Η ΜτΧ δεν ευθύνεται για τυχόν ανακρίβειες στα κείμενα των αναγνωστών

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Αττίλας. Ο Ούννος πολέμαρχος που κατέστρεψε Θράκη-Μακεδονία και εκστράτευσε κατά της Ευρώπης. Πέθανε μυστηριωδώς από ρινορραγία στο κρεβάτι τη νύχτα του γάμου του