“Άμα δεν έχει νταραβέρι έχει κεσάτια, επειδή δε γίνεται αλισβερίσι”. Όταν ο πρώτος Βασιλιάς της Ελλάδας δεν καταλάβαινε “γρί” απ΄ όσα του έλεγαν

του ιστορικού και συνεργάτη μας, Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Όθωνας στα τριάντα χρόνια βασιλιάς της Ελλάδας δεν κατάφερε να μάθει πολλές από τις λαϊκές εκφράσεις που χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες μεταξύ τους και που ήταν κατάλοιπα της τουρκοκρατίας. Αυτό πολλές φορές οδηγούσε σε παρεξηγήσεις με τους υπηκόους του.

Ο Βλαχογιάννης καταγράφει μια σπαρταριστή ιστορία για το πως τρεις Χιώτες έμποροι που επισκέφθηκαν τον Όθωνα στην Αθήνα τον προβλημάτισαν για τις εκφράσεις που χρησιμοποιούσαν και τις οποίες δεν έτυχε να είχε ακούσει μέχρι τότε.

Ο Χατζηχρήστος

Ο υπασπιστής του Όθωνα ο οποίος εμφανίζεται στην ίδια ιστορία και στον οποίο ο βασιλιάς κατέφυγε προκειμένου να «φωτιστεί», ήταν ο Χατζηχρήστος (Χατζή Χρήστος (Κρίστε) Ντάγκοβιτς ή Βούλγαρης) ένας αγωνιστής του 1821, βουλγαρικής καταγωγής που πολέμησε με τους Έλληνες ως επικεφαλής ενός δικού του σώματος ιππικού, που είχαν συγκροτήσει Σέρβοι και Βούλγαροι μισθοφόροι.

Μετά το τέλος της Επανάστασης παρέμεινε στο ελεύθερο ελληνικό κράτος και ο Όθωνας τον έκανε υπασπιστή του. Μέχρι το θάνατό του το 1856, τα ελληνικά του Χατζηχρήστου ήταν σπαστά και χειρότερα από εκείνα του Όθωνα, οπότε μάλλον δεν έκανε καλά ο βασιλιάς να τον συμβουλευθεί για γλωσσολογικά ζητήματα!

(έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του πρωτότυπου)

«Τρεις πραματευτάδες Χιώτες παρουσιαστήκανε στον Όθωνα το βασιλέα. Αφού είπανε το’ να και τ’ άλλο, πράματα που συνηθίζονται στην πρώτη γνωριμιά, ο βασιλέας, που μόνη γλώσσα του είχε να μιλεί τις ελληνικούρες που είχε πρωτομάθει από τον Φίλιππο Ιωάννου, το δάσκαλό του και καθηγητή αργότερα στο Οθώνειο Πανεπιστήμιο, γυρίζει στον ένα από τους τρεις Χιώτες μ’ εκείνο το συνηθισμένο σοβαρό ύφος και ρωτάει:

«Πως προχωρεί το εμπόριον;»

«Κεσάτια, μεγαλειότατε!» λέει ο Χιώτης.

Ο Όθωνας απορεί. Πρώτη φορά ακούει αυτή τη λέξη. Κοιτάζει αυτόν που μίλησε στα μάτια και ξαναρωτάει:

«Τι σημαίνει η λέξις κεσάτια;»

Ο Χιώτης απορεί κι αυτός, μα ο άλλος Χιώτης, πιο έξυπνος. Πετιέται κι απαντάει:

«Δεν έχει νταραβέρι, μεγαλειότατε!»

Κι ειν’ ευχαριστημένος που’ λύσε του βασιλέα την απορία.

Ο βασιλέας, με την ίδια πάντα σοβαρότητα, γυρίζει και σ’ αυτόν.

«Και η λέξις νταραβέρι τι σημαίνει;»

Μα ώσπου ν’ απαντήσει ο δεύτερος, ο τρίτος Χιώτης δεν αργεί και λέει: «Αλισβερίσι, μεγαλειότατε!»

Ο βασιλέας δεν έκαμε άλλο ρώτημα. Και φύγαν οι τρεις φίλοι χαρούμενοι που φωτίσανε το βασιλέα.

Το βράδυ στο βασιλικό τραπέζι, εκεί που ο υπασπιστής Χατζηχρήστος (ξενόγλωσσος που δύσκολα μιλούσε απλά ελληνικά, μα τις ελληνικούρες δεν τις είχε μάθει από κανένα σοφό δάσκαλο) ήτανε σκυφτός στο πιάτο του, ακούει το βασιλέα να λέει:

«Τι σημαίνει η λέξις, κεσάτι, κύριε υπασπιστά:»

«Κεσάτι, μεγαλειότατε;» φωνάζει ο Χατζηχρήστος ξαφνιασμένος. «Κεσάτι θα πει….να….κεσάτι πως το λένε; Δεν το λεν αλλιώς. Κεσάτι…άμα δεν έχεις νταραβέρι, έχεις κεσάτι!»

«Και νταραβέρι τι σημαίνει;»

«Νταραβέρι;» κι απορεί τώρα ο Χατζηχρήστος πιο πολύ κι από το βασιλέα τον ίδιο. «Πως νταραβέρι! Άμα έχει νταραβέρι…δεν έχει κεσάτι, άμα έχει κεσάτι, δεν έχει…αλισβερίσι»

«Και αλισβερίσι τι σημαίνει;»

«Αλισβερίσι θα πει…νταραβέρι! Νταραβέρι-αλισβερίσι, αλισβερίσι-νταραβέρι…δεν το ξέρεις, μεγαλειότατε; Αυτό θα πει!»

Κι ο Χατζηχρήστος χειρονομεί άταχτα όχι γιατί δεν μπορεί να ξηγηθεί, παρά γιατί δε θέλει ο βασιλέας να καταλάβει.

Μα ο βασιλέας είχε πια καταλάβει τέλεια και φωτίστηκε λαμπρά”.

_{Πηγή: Γιάννης Βλαχογιάννης, Ιστορικά Ανέκδοτα και Αξιοπερίεργα Επιφανών Ελλήνων, Εκδόσεις Γνώση, Αθήνα, 2012, (σελ. 581-582)}

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Η δολοφονία του πάμπλουτου διοικητή της Κορινθίας Κιαμήλ Μπέη, για να μη βοηθήσει τον Δράμαλη. Μετά την επανάσταση ο εκτελεστής τιμήθηκε από τον Όθωνα με «κολοκύθια»