Όταν τα ΜΑΤ ξεφούσκωσαν τα λάστιχα εκατοντάδων τρακτέρ στην Εθνική Οδό, για να σταματήσουν οι κινητοποιήσεις

Νωρίς το πρωί της 7^ης Φεβρουαρίου 1997, με εντολή της κυβέρνησης Σημίτη, τα ΜΑΤ ξεφούσκωσαν τα λάστιχα των τρακτέρ που βρίσκονταν σταθμευμένα στην Εθνική οδό στις Μικροθήβες, στο πλαίσιο των κινητοποιήσεών του αγροτικού κόσμου.

Οι αγρότες είχαν παρκάρει τα τρακτέρ τους αριστερά και δεξιά της Εθνικής οδού την οποία είχαν αποκλείσει για πολλές ημέρες κόβοντας την Ελλάδα στα δύο. Την ώρα της αστυνομικής κινητοποίησης, έλειπαν από τα οχήματα τους, καθώς το βράδυ άφηναν επτά ως δέκα αγρότες για νυχτερινή βάρδια και επέστρεφαν το πρωί μαζί με το σύνολο των δημοσιογράφων που κάλυπταν το θέμα. Οι 9 παραγωγοί που είχαν παραμείνει στα τρακτέρ τους, συνελήφθησαν από τους άνδρες των ΜΑΤ.

Μόλις ενημερώθηκαν για την κίνηση των ΜΑΤ, οι αγρότες εξαγριώθηκαν και προσπάθησαν να φτάσουν στο σημείο. Οι αστυνομικές δυνάμεις, όμως, εμπόδισαν τόσο τους αγρότες, όσο και τους δημοσιογράφους να πλησιάσουν στον χώρο. Κατά την απομάκρυνση τους, ένας δημοσιογράφος τραυματίστηκε ελαφρά.

Έπειτα, 500 αγρότες συγκεντρώθηκαν στον επαρχιακό δρόμο Βόλου-Φαρσάλων, κάτω από την γέφυρα των Μικροθηβών, με τους άνδρες των ΜΑΤ να κατευθύνονται προς το μέρος τους. Λίγα λεπτά αργότερα, οι συγκεντρωμένοι αγρότες είχαν φτάσει τους 1.000.

Η Συντονιστική Επιτροπή έκανε συνεχείς εκκλήσεις μέσα από τα μεγάφωνα αυτοκινήτων, να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους και να απομακρυνθούν από την Εθνική οδό. Στη συνέχεια, κάλεσαν τους αγρότες σε συλλαλητήριο στην πλατεία Αλμυρού και, έτσι, σιγά-σιγά εγκατέλειψαν την Εθνική, στην οποία πρακτικά δεν μπορούσαν να πλησιάσουν. Σταδιακά ο δρόμος δόθηκε στην κυκλοφορία.

Η Πανθεσσαλική Συντονιστική Επιτροπή πραγματοποίησε σύσκεψη, ζήτησε από τους συγκεντρωμένους αγρότες να επιστρέψουν στα σπίτια τους και έδωσε ραντεβού για το επόμενο μεσημέρι στις 12:00, όπου καλούσε όλους τους βουλευτές της Θεσσαλίας.

Στις 18:30, του ίδιου απογεύματος, οι αγρότες είχαν αποχωρήσει.

Τι είχε προηγηθεί 

Το 1996, ήδη από την αρχή της διακυβέρνησης του Σημίτη, άρχισαν να σημειώνονται αλλαγές στην αγροτική πολιτική της Ελλάδας. Από την «φιλοαγροτική» πολιτική, που προέβλεπε την ενίσχυση των εισοδημάτων των αγροτών κυρίως μέσω συνεταιρισμών, έγινε η μετάβαση στην πολιτική περιορισμένης ευθύνης, που όριζαν οι Βρυξέλλες.

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), την οποία προωθούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, προέβλεπε την σταδιακή μείωση των επιδοτήσεων έως το 2006 για όλα τα προϊόντα. Προέβλεπε επίσης την κατάργηση της επιδότησης στον καπνό από το 2006 και την προώθηση εναλλακτικών καλλιεργειών.

Τότε ήταν που σημειώθηκε η πρώτη σοβαρή και οργανωμένη κινητοποίηση των αγροτών. Οι αγρότες κυρίως της Θεσσαλίας παρέταξαν χιλιάδες τρακτέρ στον κόμβο της Βιοκαρπέτ, κατά μήκος του Εθνικού δρόμου. Ήταν αποφασισμένοι να τραβήξουν το σκοινί έως ότου ικανοποιηθούν τα αιτήματα τους.

Οι κινητοποιήσεις διήρκησαν 58 μέρες. Η εθνική οδός έκλεισε και η οικονομία σχεδόν παράλυσε.

Όμως, το ίδιο αποφασισμένη ήταν και η κυβέρνηση. Γι’ αυτό και προχώρησε σε αυτήν την ιστορική πράξη το πρωινό της 7^ης Φεβρουαρίου 1997. Με τα λάστιχα ξεφουσκωμένα τα τρακτέρ δεν μπορούσαν να μετακινηθούν και οι αγρότες δεν μπορούσαν καν να τα πλησιάσουν καθώς οι αστυνομικοί έκλεισαν κάθε πρόσβαση.

Τα αιτήματα των αγροτών

Για να σταματήσουν οι αγρότες τις κινητοποιήσεις, απαιτούσαν από την κυβέρνηση να ικανοποιήσει τα εξής αιτήματα τους:

1. Κάλυψη απώλειας εισοδήματος μέχρι 90.000 δραχμές ανά στρέμμα. Όσοι αγρότες πήραν λιγότερα χρήματα ανά στρέμμα, ζητούσαν η διαφορά έως τις 90.000 δραχμές να καλυφθεί από το κράτος. Όπως είχε υπολογιστεί, αυτό θα κόστιζε περίπου 50 δισεκατομμύρια δραχμές.
2. Επιστροφή του ΦΠΑ από το 1990. Επί της συνυπευθυνότητας κάθε χρόνο οι αγρότες κατέβαλαν ένα ποσό για ΦΠΑ, το οποίο μέχρι εκείνη την περίοδο των κινητοποιήσεων δεν είχε επιστραφεί.
3. Άτοκη ρύθμιση των χρεών στην Αγροτική Τράπεζα Ελλάδος (ΑΤΕ), με τριετή αναστολή των καταβολών για τα χρέη.
4. Μείωση του κόστους παραγωγής για την αγορά εφοδίων και αγροτικών μηχανημάτων με την μείωση του ΦΠΑ από το 18% στο 8%.
5. Αφορολόγητο πετρέλαιο τράνζιτ.
6. Αύξηση εξισωτικών αποζημιώσεων στους Έλληνες κτηνοτρόφους, ώστε να φτάσουν στα επίπεδα των Ευρωπαίων συναδέλφων.
7. Μητρώο αγροτών- να μην χρησιμοποιηθεί ως μέσον για το ξεκλήρισμα της μικρομεσαίας αγροτιάς. Να περιληφθούν οι κατ’ επάγγελμα αγρότες.
8. Να σταματήσει η κυβέρνηση τη βιομηχανία μηνύσεων και διώξεων κατά των αγροτών.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των στελεχών του Υπουργείου Γεωργίας, εάν ικανοποιούνταν αυτά τα αιτήματα ως είχαν, ο κρατικός προϋπολογισμός θα είχε κόστος περίπου 850 δις δραχμές, χωρίς τον συνυπολογισμό των προστίμων από την Ευρωπαϊκή Ένωση που θα συνεπάγετο αυτή η κίνηση.

Αποτελέσματα κινητοποιήσεων

Ύστερα από το επεισόδια που σημειώθηκαν την 7^η Φεβρουαρίου, τα 18 μέλη της Πανθεσσαλικής Επιτροπής, έπειτα από σύσκεψη στον Αλμυρό Βόλου, κατέληξαν ομόφωνα στην απόφαση να αποχωρήσουν τα τρακτέρ και να ανασταλούν οι κινητοποιήσεις των αγροτών. Η απόφαση αυτή ανακοινώθηκε στις 9 Φεβρουαρίου, σε συλλαλητήριο που πραγματοποιήθηκε στην Κοινότητα Μικροθηβών, με την παρουσία 5.000 αγροτών.

Οι αγρότες κατηγόρησαν την αστυνομία ότι έριξε ζάχαρη στους κινητήρες τους αλλά μόλις έληξαν οι  κινητοποιήσεις όλα τα τρακτέρ πήραν μπροστά κανονικά και αποχώρησαν. Η πραγματικότητα ήταν ότι τα ματ έφτιαχνα φραπέδες και σε μερικά καπώ ακουμπούσαν τη ζάχαρη, που δεν πέρναγε στους κινητήρες.

Η κοινή γνώμη είχε διχαστεί. Οι αστοί διαμαρτύρονταν για την ταλαιπωρία και η περιφέρεια για την κυβερνητική αναλγησία.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι κινητοποιήσεις που έκοβαν την Ελλάδα στα δύο σχεδόν σταμάτησαν.

Στο εξής η αστυνομία σταματούσε κάθε πρόσβαση στην Εθνική και οι αγροτοσυνδικαλιστές δεν ήθελαν άλλες κινητοποιήσεις που θα κατέληγαν σε ομηρία των τρακτέρ. Η ιδέα να ξεφουσκώσουν τα λάστιχα ήταν του υπουργού δημοσίας τάξεως Γ. Ρωμαίου.

Αιφνιδίασε πλήρως τον αγροτικό κόσμο και ήταν ένας τρόπος ώστε να μην αναλάβουν δράση τα ΜΑΤ.

Τα προβλήματα των αγροτών παρέμειναν αν και σταδιακά προς τις εκλογές δόθηκαν κάποιες παροχές.

Ο Σημίτης ξανακέρδισε τις εκλογές με καλά ποσοστά και στις αγροτικές περιοχές όπου το ΠΑΣΟΚ ήταν πάντα αρκετά ισχυρό.