Όταν ο νεαρός Στάλιν οργάνωσε μεγάλη ληστεία χρηματαποστολής, με 40 νεκρούς και 40 τραυματίες

13/26 Ιουνίου 1907, λίγο μετά τις 11 το πρωί. Δύο βαριά οπλισμένες άμαξες μπήκαν τραμπαλίζοντας αργά στην κεντρική πλατεία Εριβάνσκι της Τιφλίδας ή Τμπιλίσι, πρωτεύουσας της Γεωργίας. Υπήρχε σοβαρός λόγος για την ασφάλεια.

Οι άμαξες μετέφεραν ένα τεράστιο χρηματικό ποσό: περισσότερα από 1 εκατ. ρούβλια που αντιστοιχούσαν σε 7 εκατομμύρια λίρες. Στη μία από τις δύο επέβαινε ο ταμίας της Κρατικής Τράπεζας. Η άλλη ήταν γεμάτη αστυνομικούς και στρατιώτες. Αμφότερες συνοδεύονταν από αναρίθμητους έφιππους, οι οποίοι ήταν οπλισμένοι

Κανείς από τους επιβαίνοντες δεν ήξερε ότι η μεταφορά των χρημάτων είχε μαθευτεί σε επαναστατικούς κύκλους και ήταν υπόψιν του Ιωσήφ Βισαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι, που αργότερα έγινε γνωστός ως “Στάλιν“.

Τα χρήματα ήταν αναγκαία για τη χρηματοδότηση του κινήματος των Μπολσεβίκων και ο Στάλιν είχε συζητήσει λεπτομερώς το σχέδιο της ληστείας με τον Λένιν, ο οποίος έδωσε την έγκρισή του. Ο Στάλιν γνώριζε ότι ένα τέτοιο χτύπημα απαιτούσε μεγάλη τόλμη.

Ήξερε επίσης ότι χρειαζόταν τη βοήθεια μιας σπείρας έμπιστων κακοποιών. Ο Στάλιν είχε πάρει μέρος σε προηγούμενες ληστείες και διέθετε μια έμπιστη ομάδα ατόμων, τα οποία ήταν έτοιμα να του προσφέρουν τις υπηρεσίες τους.

Ο σχεδιασμός και το μυστήριο

Η ληστεία σχεδιάστηκε σχολαστικά. Είκοσι ένοπλα άτομα έκαναν βόλτες δήθεν αμέριμνα στην πλατεία Εριβάνσκι, περιμένοντας την άφιξη της χρηματαποστολής. Τοποθετήθηκαν επίσης παρατηρητές σε κάθε γωνιά των δρόμων και στις στέγες των σπιτιών.

Μια άλλη ομάδα είχε κρυφτεί σε ένα καπηλειό κοντά στην πλατεία. Ο Στάλιν είχε στρατολογήσει και δύο κοπέλες που στήθηκαν εκεί κοντά. Όλοι τους παρακολουθούσαν και βρίσκονταν σε επαγρύπνηση. Ο Στάλιν αποφάσισε να κρατήσει αποστάσεις.

Μετά τη ληστεία κανείς δεν ήταν σε θέση να πει με βεβαιότητα αν είχε συμμετάσχει ενεργά. Ένας μάρτυρας υποστήριξε ότι είδε τον Στάλιν να πετάει την πρώτη βόμβα από μια κοντινή στέγη, ως σινιάλο για να ξεκινήσει η επίθεση.

Ένας άλλος ισχυρίστηκε πως δεν ήταν παρά ο “αρχιτέκτονας” της ληστείας και ένας τρίτος είπε ότι βρισκόταν στο σιδηροδρομικό σταθμό, για να είναι έτοιμος να το σκάσει, αν κάτι πήγαινε στραβά.

Η εκτέλεση του σχεδίου

Οι άμαξες εισήλθαν στην πλατεία ακριβώς την αναμενόμενη ώρα. Ένας από τους ληστές χαμήλωσε αργά την εφημερίδα του, για να δώσει το σύνθημα στους συνεργούς του. Ύστερα από μερικά δευτερόλεπτα, η πλατεία γέμισε εκτυφλωτικές λάμψεις και σείστηκε από εκκωφαντικούς θορύβους.

Ήταν οι συνεργοί του Στάλιν που εκσφενδόνισαν χειροβομβίδες στα άλογα της χρηματαποστολής. Τα ζώα έγιναν κομμάτια. Το ίδιο στρατιώτες και αστυνομικοί. Μέσα σε λίγα λεπτά, η ειρηνική πλατεία Εριβάνσκι είχε γίνει τόπος μακελειού. Οι πλάκες του δρόμου γέμισαν αίματα και ανθρώπινα μέλη.

Ενώ οι ληστές ορμούσαν προς τις άμαξες, ένα από τα άλογα, πληγωμένο αλλά ακόμη ζωντανό, έκανε πίσω και άρχισε να σέρνει την άμαξα με τα χρήματα στην πλατεία. Κάλπαζε φρενιασμένα και φάνηκε ότι υπήρχε κίνδυνος να ξεφύγει. Ένας από τους άνδρες του Στάλιν το καταδίωξε και το αποτελείωσε.

Τότε κατέφθασε με την άμαξά του ο πιο πιστός συνεργός του Στάλιν, ο Κάμο. Οι ληστές έριξαν τα χαρτονομίσματα στην άμαξά του και ο Κάμο έφυγε με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Εξαφανίστηκε προτού προλάβει κανείς να τον κυνηγήσει.

Υπολογίζεται πως 40 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις χειροβομβίδες και τα πυρά των όπλων και άλλοι σαράντα τραυματίστηκαν. Το εντυπωσιακό όλων είναι ότι δεν σκοτώθηκε κανένας από τους ληστές.

Τα κλοπιμαία μεταφέρθηκαν σε κρησφύγετο, όπου ράφτηκαν μέσα σε ένα στρώμα κι από εκεί βγήκαν λαθραία από τη Γεωργία. Μέσα στα κλεμμένα ρούβλια περιέχονταν και χαρτονομίσματα των 500 ρουβλιών, που οι σειριακοί τους αριθμοί ήταν γνωστοί στις αρχές. Αποδείχθηκε αδύνατον να εξαργυρωθούν.

Κανείς από τους συμμετέχοντες δεν συνελήφθη, παρότι πλήθος αστυνομικών ανέλαβαν να εξιχνιάσουν την υπόθεση. Εντούτοις, η ληστεία ήταν ένα εξαιρετικά παράτολμο εγχείρημα και αποτέλεσε το γεγονός που ανέδειξε τον Στάλιν σε σημαντική προσωπικότητα.

Οι πληροφορίες του κειμένου αντλήθηκαν από το βιβλίο του Τζάιλς Μίλτον, “Συναρπαστικά παραλειπόμενα της ιστορίας“, Εκδόσεις Πατάκη 

Πηγές εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: Wikipedia και WikimediamtxCommons