Omnibus, το πρώτο λεωφορείο που κυκλοφόρησε στη Γαλλία. Το «παμφορείο» χωρούσε 18 άτομα και το έσερναν άλογα. Αντικαταστάθηκε από το τραμ το 1913

Το 1828, ο επιχειρηματίας Στανίσλας Μπόντρι παρουσίασε στο κοινό του Παρισιού το πρώτο λεωφορείο, που μέχρι τότε λεγόταν «άμαξα».

Από την πρώτη στιγμή έγινε δημοφιλές ιδιαίτερα στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, που μέχρι τότε δεν είχαν πρόσβαση σε τέτοιου είδους μεταφορικά μέσα.

Χωρούσε 15 άτομα και είχε ονομαστεί «omnibus», δηλαδή «παμφορείο».

Η επιτυχία ήταν δεδομένη. Ο Μπόντρι ίδρυσε την «Επιχείρηση των Παμφορείων» στην οδό Λανκρέ, ενώ τα εργαστήρια βρίσκονταν στην οδό Ζεμαπέ.

Η κυκλοφορία του παμφορείου στους δρόμους του Παρισιού

Ο Μπόντρι συνεργαζόταν με τον Άγγλο κατασκευαστή βαγονιών, Τζόρτζ Σίλιμπιρ από το 1826.

Του είχε ζητήσει ένα σχεδιάσει ένα όχημα, το οποίο να είναι σταθερό και να χωράει μεγάλο αριθμό επιβατών.

Ο Σίλιμπιρ τα κατάφερε. Στις 28 Απριλίου του 1928, το πρώτο παμφορείο βρισκόταν στους δρόμους του Παρισιού και προσέφερε τις υπηρεσίες του στους πολίτες.

Δεν ήταν μηχανοκίνητο. Το έσερναν άλογα, περνούσε κάθε 15 λεπτά και οι επιβάτες δήλωναν ενθουσιασμένοι.

Μέσα σε πολύ μικρό διάστημα, κυκλοφορούσαν εκατό παμφορεία, με 18 διαφορετικά δρομολόγια, ώστε να υπάρχει κάλυψη στο μεγαλύτερο μέρος της πόλης.

Η μεταφορά κόστιζε 25 σεντς και τα παμφορεία κυκλοφορούσαν στους δρόμους από τις 7 το πρωί μέχρι τις 7 το απόγευμα.

Τα οικονομικά προβλήματα και η αυτοκτονία του Μπόντρι

Μέσα στους 6 πρώτους μήνες λειτουργίας των παμφορείων, περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια επιβάτες τα είχαν χρησιμοποιήσει έστω για μια φορά.

Ωστόσο, δεν υπήρχε αξιόπιστος τρόπος είσπραξης των χρημάτων από τους επιβάτες, αφού πολλοί από τους ελεγκτές κρατούσαν τα χρήματα για τον εαυτό τους.

Τα επόμενα χρόνια, η εταιρεία άρχισε να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα και οδηγήθηκε στη χρεοκοπία.

Ο Μπόντρι έπεσε σε κατάθλιψη. Όντας απελπισμένος, αυτοκτόνησε το Φεβρουάριο του 1830.

Μετά από το τραγικό αυτό γεγονός, οι συνέταιροι του Μπόντρι αναδιοργανώθηκαν και κατάφεραν να σώσουν την επιχείρηση από το χείλος της καταστροφής.

Ο ανταγωνισμός

Λίγα χρόνια αργότερα, εμφανίστηκαν ανταγωνιστικές  εταιρείες, οι οποίες κυκλοφορούσαν τα δικά τους μέσα

μεταφοράς. Τα παμφορεία ωστόσο ήταν σε πλεονεκτική θέση, αφού προσέφεραν τη δυνατότητα στους πολίτες να εργάζονται και να έχουν κοινωνική ζωή εκτός της γειτονίας τους.

Παράλληλα, η εταιρεία είχε επεκταθεί και σε άλλες χώρες, όπως στη Γερμανία, την Αγγλία και τις ΗΠΑ.

Μέχρι το 1845, στη Γαλλία υπήρχαν 13 διαφορετικές εταιρείες που πραγματοποιούσαν η καθεμία από 23 δρομολόγια. Το 1855, ο Ναπολέοντας Γ’ τις συνένωσε σε μια, η οποία θα είχε και το μονοπώλιο.

Το 1873, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, τα παμφορεία αντικαταστάθηκαν από τα τραμ, ενώ το 1906 κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία.

Το τελευταίο δρομολόγιο παμφορείου με άλογο στο Παρίσι, πραγματοποιήθηκε στις 13 Ιανουαρίου του 1913.