Οι Βρετανίδες σουφραζέτες, εμπνεύστηκαν και θαύμαζαν τις Ελληνίδες του 1821. Είδωλό τους, η Μπουμπουλίνα

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Στα τέλη του 19^ου αιώνα οι Βρετανίδες σουφραζέτες αγωνίζονταν για πολιτική ισότητα και το δικαίωμα της ψήφου για τις γυναίκες. Μία βασική πηγή έμπνευσής τους ήταν οι Ελληνίδες αγωνίστριες του 1821. Πρόβαλλαν το παράδειγμά τους για να αντικρούσουν το επιχείρημα της ανδροκρατούμενης κοινωνίας ότι ο ρόλος της γυναίκας ήταν ανέκαθεν στην κουζίνα. Η ανάδειξη του ρόλου των Ελληνίδων του 1821 στη Βρετανία των τελών του 19^ου αιώνα ήταν έργο δύο Βρετανίδων που επισκέφθηκαν την Ελλάδα και γοητεύθηκαν από τις ιστορίες τους.

Ελίζαμπεθ Μέιχιου Έντμοντς

Η Αγγλίδα Ελίζαμπεθ Μέιχιου Έντμοντς γεννήθηκε το 1821, τη χρονιά που ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση. Από μικρή ηλικία μελέτησε την αρχαία ελληνική ιστορία και γλώσσα κάτι συνηθισμένο για την εποχή της. Όμως, την Έντμοντς τελικά κέρδισε η σύγχρονη Ελλάδα και άρχισε να γράφει γι’ αυτή. Μάλιστα έμαθε νέα ελληνικά.

Το 1880, σε ηλικία 59 ετών, η Έντμοντς επισκέφθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Έμεινε πολλές εβδομάδες στην Αθήνα όπου γνώρισε τους πιο διάσημους Έλληνες ποιητές και λογοτέχνες της εποχής, Βιζυηνό, Δροσίνη, Πολίτη, Παλαμά, Καρκαβίτσα και Ξενόπουλο. Η Έντμοντς όταν επέστρεψε στη Βρετανία κράτησε επαφή μαζί τους και άρχισε να δημοσιεύει μεταφράσεις στα αγγλικά του έργου τους.

Το 1881 δημοσίευσε τις εμπειρίες της από τη διαμονή της στην Αθήνα στο βιβλίο της Όμορφη Αθήνα (Fair Athens).

Η Αγγλίδα συγγραφέας γοητεύθηκε από τη σύγχρονη Ελλάδα και έκανε τις περισσότερες μεταφράσεις νεοελληνικών έργων στα αγγλικά, που είχαν γίνει ως τότε.  Ο Όσκαρ Ουάιλντ επαίνεσε τις μεταφράσεις της και κανόνισε να γράφει άρθρα στο περιοδικό «Κόσμος των Γυναικών» (Woman’s World) ένα από τα μεγαλύτερα γυναικεία περιοδικά της εποχής.

Το 1821 εμπνέει μια Αγγλίδα

Μεταξύ 1881 και 1897 η Έντμοντς έγραψε περισσότερα από τριάντα άρθρα για τη σύγχρονη Ελλάδα, τα οποία δημοσίευσε στο «Κόσμο των Γυναικών» και άλλα δημοφιλή περιοδικά.

Αυτό που κυρίως ανέδειξε ήταν η Επανάσταση του 1821.  Η μετάφρασή της το 1892 των απομνημονευμάτων του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη παραμένει μέχρι σήμερα η μόνη πλήρης έκδοσή τους στα αγγλικά. Επίσης, έγραψε βιογραφίες της Μπουμπουλίνας, του Φεραίου και του Κολοκοτρώνη.

Στο πλαίσιο του έργου της η Έντμοντς τόνισε το ρόλο που έπαιξαν οι Ελληνίδες ως πολεμίστριες του 1821, ιδιαίτερα οι Σουλιώτισσες, Μανιάτισσες και Μεσολογγίτισσες.

Το 1894 δημοσίευσε το βιβλίο της Αμύγδαλα: Μία ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης (Amygdala: A Tale of the Greek Revolution) στην οποία πρωταγωνιστούσε μία Ελληνίδα, η Ειρήνη. Ο πατέρας της δήλωνε συνέχεια την απογοήτευσή του που είχε αποκτήσει κορίτσι. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821 αυτή έδωσε την απάντησή της πολεμώντας τους Τούρκους στην πρώτη γραμμή, δίπλα στους άνδρες.

Παράδειγμα η Μπουμπουλίνα

Η Έντμοντς έκανε και πάλι γνωστή στη Βρετανία, τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα. Την περίοδο της Επανάστασης η σπουδαία Ελληνίδα αγωνίστρια ήταν διάσημη σε όλη την Ευρώπη. Όμως έξι δεκαετίες αργότερα είχε σχεδόν ξεχαστεί. Στα τέλη του 19^ου αιώνα άρχισε να υιοθετείται ως σύμβολο από τις σουφραζέτες στη Βρετανία στον αγώνα τους για πολιτική ισότητα και το δικαίωμα της ψήφου για τις γυναίκες.

Τις εντυπωσίαζε η δυναμικότητά της και το γεγονός ότι διοικούσε ένα τμήμα του ελληνικού ναυτικού του 1821, κάτι ασυνήθιστο για γυναίκα της εποχής της.

Μία από τις επικεφαλής του κινήματος των σουφραζετών ήταν η Σκωτσέζα Ισαβέλα Μάγιο. Όπως η Έντμοντς έτσι και αυτή είχε πηγή έμπνευσής της τις Ελληνίδες.

Ισαβέλα Μάγιο

Η Μάγιο μια μέρα διάβασε ένα άρθρο της Έντμοντς, το οποίο αναφερόταν, σε μία γριά Μεσολογγίτισσα που την έθαψαν με τη στολή αγωνιστή του 1821. Όταν ήταν νεαρή γυναίκα συμμετείχε στην Έξοδο του Μεσολογγίου φορώντας αυτή τη στολή και πολεμώντας τους Τουρκοαιγυπτίους. Κατάφερε να διασωθεί και τη φύλαξε. Λίγο πριν πεθάνει ζήτησε από τα παιδιά της να τη θάψουν με τη στολή του πολεμιστή.

Η Μάγιο συγκλονίστηκε από την ιστορία της Μεσολογγίτισσας και αποφάσισε να γνωρίσει την Ελλάδα και να πάρει πληροφορίες για τις γυναίκες της. Επισκέφθηκε την Αθήνα μαζί με την κόρη της με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896.

Όταν επέστρεψε στη Βρετανία δημοσίευσε σειρά άρθρων με θέμα για την Επανάσταση του 1821, τις αγωνίστριες αλλά και τις σύγχρονες Ελληνίδες. Στα γραπτά της η Μάγιο επαινούσε τις τελευταίες για την εργατικότητα και ευγένειά τους, άσχετα με την τάξη και το επίπεδο μόρφωσής τους.

“Άξιες απόγονοι”

Της έκανε εντύπωση ότι ακόμη και οι πιο πτωχές και αγράμματες Ελληνίδες ήταν ιδιαίτερα έξυπνες και έκαναν ενδιαφέρουσες ερωτήσεις για “σοβαρά” θέματα όπως η διεθνής πολιτική. Για τη Σκωτσέζα διανοούμενη και σουφραζέτα, ήταν άξιες απόγονοι των αγωνιστριών του 1821!

Αυτό ήταν κάτι που ανέδειξε στο μυθιστόρημά της Κόρη των Κλεφτών ή Κορίτσι της Σύγχρονης Ελλάδας (A Daughter of the Klephts or A Girl of Modern Greece), που δημοσιεύτηκε το 1897.

Μέχρι και το θάνατό της το 1914, η Ισαβέλα Μάγιο έκανε συχνά αναφορές στις Ελληνίδες ως παράδειγμα για τις Βρετανίδες στον αγώνα τους να κατακτήσουν την πολιτική ισότητα.