Οι τρομερές μαρτυρίες των ελάχιστων ανθρώπων που πήδηξαν από τα ναζιστικά τρένα που τους μετέφεραν στα στρατόπεδα εξόντωσης. Οι κουβάδες με τα περιττώματα που βοήθησαν δύο δραπέτες

Εκατοντάδες χιλιάδες κρατούμενοι κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου είχαν μεταφερθεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης με τραίνα. Στοιβαγμένοι σαν εμπορεύματα στα βαγόνια, πολλοί πέθαναν στη διαδρομή.

Υπήρξαν και αυτοί ωστόσο, που με κίνδυνο τη ζωή τους και των «συνεπιβατών» τους κατάφεραν να γλιτώσουν πηδώντας από τα «τραίνα του θανάτου».

Ο Λέο Μπρέτολτς και ο κουβάς με τα περιττώματα

Ήταν ένας από τους ελάχιστους που κατάφεραν να γλιτώσουν από τους θαλάμους αερίων των στρατοπέδων συγκέντρωσης, αφού τόλμησε να πηδήξει από το τραίνο που τον μετέφερε. Το βράδυ της 5^ης Νοεμβρίου 1943 ο Μπρέτολτς βρισκόταν σε ένα βαγόνι γεμάτο με βοοειδή, όταν αποφάσισε με άλλον έναν να αποδράσει.

Οι δύο νέοι προσπαθούσαν για ώρα να περάσουν ανάμεσα στα σίδερα για να φτάσουν στην άλλη πλευρά του βαγονιού. Για σχοινί χρησιμοποίησαν ένα πουλόβερ, που για να ενισχύσουν τον κόμπο του το βούτηξαν σε έναν κουβά με περιττώματα. Η περιγραφή του Μπρέτολτς για εκείνη τη μέρα πολλά χρόνια μετά, ήταν ενδεικτική της ταπείνωσης που ένιωσε. «Πάλεψα να ξεπεράσω το αίσθημα ναυτίας που ένιωθα λόγω της μυρωδιάς. Ένιωσα ταπεινωμένος. Ήταν το το πιο αηδιαστικό πράγμα που έκανα ποτέ».

Όμως έτσι έσωσε τη ζωή του.

Οι δύο άντρες κατάφεραν να ανοίξουν τα κάγκελα για να περάσουν. Σκαρφάλωσαν έξω από το βαγόνι με τα βοοειδή και όταν το τραίνο πήρε κλίση και έκοψε ταχύτητα, την ώρα που έστριβε, πήδηξαν από το τραίνο και σώθηκαν. Κατάφεραν να δραπετεύσουν από τους ναζί, ενώ ο Μπρέτολτς κρυβόταν καθ΄όλη τη διάρκεια του πολέμου. Το 2014 πέθανε στις ΗΠΑ σε ηλικία 93 ετών.

Η ιστορικός Τάνια Φον Φραντσέσκυ, η οποία έκανε έρευνα ετών στα αρχεία του Ισραήλ και άλλων χωρών, είχε δηλώσει στην «Independent»: «Είχα μείνει έκπληκτη που συνέβη κάτι τέτοιο. Είχα την εντύπωση ότι όλα τα βαγόνια σφραγίζονταν μετά την επιβίβαση των κρατουμένων…»  Η Φραντσέσκυ εκπόνησε μελέτη με τίτλο «Οι αποδράσεις των Εβραίων από τα τρένα της απέλασης».

Με την έρευνά της αποκάλυψε ότι υπήρξαν και οι δραματικές στιγμές στα τραίνα καθώς πολλοί επίδοξοι «δραπέτες» αντιμετώπιζαν την οργισμένη αντίδραση των συνεπιβατών τους. Οι υπόλοιποι, φοβούμενοι την επί τόπου εκτέλεση από τους ναζί, επέκριναν κάποιους οι οποίοι προσπαθούσαν να πηδήξουν από τα βαγόνια.

60 χρόνια σιωπής

Ο Σίμον Γκρονόφσκυ «έσπασε» τη σιωπή του 60 χρόνια μετά την κινηματογραφική απόδραση. Όταν ήταν 11 χρονών είχε βρεθεί κρατούμενος σε ναζιστικό στρατόπεδο στο Βέλγιο και είχε ακούσει για τις αποδράσεις από τα τραίνα. Χρησιμοποίησε την κουκέτα του για να κάνει εξάσκηση στο άλμα, πιστεύοντας ότι θα του δοθεί η ευκαιρία για να το κάνει και αυτός.

Η στιγμή που περίμενε δεν άργησε να έρθει, όταν ο ίδιος και η μητέρα του μεταφέρονταν από το Βέλγιο στο στρατόπεδο του Άουσβιτς τον Μάρτιο του 1943.

Μία ομάδα αντιστασιακών που είχε κάνει επιδρομή στο τραίνο που επέβαινε ο Γκρονόφσκυ, κατάφερε να απελευθερώσει 15 Εβραίους. Ενθαρρυμένος από το απρόσμενο συμβάν κατάφερε να βγει έξω από το βαγόνι. Αρχικά δίστασε όταν το τραίνο επιτάχυνε, ωστόσο στη συνέχεια πήδηξε από το βαγόνι και σώθηκε. Η μητέρα του έμεινε πίσω και δολοφονήθηκε στο Άουσβιτς.

Οι υπόλοιποι κρατούμενοι που βρίσκονταν στο ίδιο τραίνο με τον 11χρονο τότε Σιμόν δεν πήδηξαν από τα βαγόνια. Ωστόσο κάποιοι από αυτούς γλίτωσαν από το κολαστήριο του Άουσβιτς όταν οι Σύμμαχοι είχαν πλέον κερδίσει τον πόλεμο.

Ένας από αυτούς ήταν ο Βίλυ Μπέρλερ, του οποίου η μαρτυρία ήταν συγκλονιστική.

«Αγωνιούσα καθώς έβλεπα το συγκρατούμενο μου να ανεβαίνει στο παράθυρο. Έσκυψα όταν πήδηξε και είδα ότι δεν τα κατάφερε. Ήταν ένα φρικτό θέαμα. Πιάστηκε ανάμεσα σε δυο βαγόνια και συνεθλίβη». Ο Μπέρλερ ανέφερε ότι αν ήξερε τι τον περίμενε στο Άουσβιτς θα είχε πηδήξει αμέσως από το βαγόνι όπως είχαν κάνει οι άλλοι.

Ο ίδιος δεκαετίες αργότερα είχε συναντήσει το φρουρό που τον ανάγκασε να μπει στο τραίνο για το στρατόπεδο συγκέντρωσης και εκείνος τον ικέτευε για συγχώρεση. “Κλαίγαμε ο ένας στον ώμο του άλλου”.

Μέσα από την έρευνά της, η Τάνια Φον Φραντσέσκυ σημείωσε ότι μέσα από τα αρχεία ανακάλυψε ότι περίπου 746 άνθρωποι κατάφεραν να αποδράσουν από τα τραίνα που τους μετέφεραν στους θαλάμους αερίων. Φυσικά οι Γερμανοί δεν ενημέρωναν για τον πραγματικό σκοπό του ταξιδιού και έτσι κανείς δεν γνώριζε ότι πήγαινε σε στρατόπεδο εξόντωσης. Ο λόγος ήταν για να μην υπάρχουν αντιδράσεις ή ακόμη και εξεγέρσεις γι αυτό και σημειώθηκαν τόσες λίγες αποδράσεις κατά τη μεταφορά εκατομμυρίων ανθρώπων.

Πηγή αρχικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: H διάσημη Εβραία μπαλαρίνα που πάλεψε και σκότωσε έναν ναζί φρουρό της λίγο πριν την εκτελέσουν στο Άουσβιτς. Πώς κατάφερε να του πάρει το όπλο