Οι τρεις απόπειρες δολοφονίας του Παύλου Κουντουριώτη. Το “τίμιο ξύλο” και η περήφανη στάση του

του συνεργάτη μας, ιστορικού ερευνητή Στέφανου Μίλεση

Το πρωί της 30^ης Οκτωβρίου 1927, εκδηλώθηκε επίθεση κατά του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Παύλου Κουντουριώτη.

Στις 11 η ώρα το πρωί τελείωσε στο Δημαρχείο Αθηνών ένα συνέδριο Δημάρχων, όπου ήταν παρών και ο Κουντουριώτης.

Μετά το τέλος του συνεδρίου ο Κουντουριώτης συνοδευόμενος από τον υπασπιστή του, εξήλθε από το Δημαρχείο και κατευθύνθηκε προς το αυτοκίνητό του.

Την ώρα που εισήλθε στο αυτοκίνητο και ενώ χαιρετούσε τον διευθυντή της Αστυνομίας Πόλεων Δαραλέξη, ένα άτομο πλησίασε το προεδρικό αυτοκίνητο και πυροβόλησε μια φορά εναντίον του.

Μα γιατί με χτύπησαν;…

Η σφαίρα αφού θρυμμάτισε το πλαϊνό τζάμι του αυτοκινήτου, διαπέρασε το γείσο του πηληκίου που ο Π. Κουντουριώτης έφερε ως ναύαρχος, και τον τραυμάτισε στο δεξί κρόταφο.

Ο δράστης μετά την πρώτη βολή αποπειράθηκε να ρίξει κι άλλες. Δεν πρόλαβε όμως καθώς ο αξιωματικός της αστυνομίας πόλεων Νέρης, βοηθούμενος από τον λοχία Μάντη (της φρουράς του Προέδρου), έπεσαν πάνω του και τον αφόπλισαν.

Ο Κουντουριώτης ευρισκόμενος εντός του αυτοκινήτου, δεν κατάλαβε τι ακριβώς είχε συμβεί.

Είχε την εντύπωση αρχικά πως είχε σκάσει το πίσω λάστιχο του αυτοκινήτου. Μόνο όταν άρχισε να τρέχει αίμα από το κεφάλι του κατάλαβε ότι επρόκειτο περί επίθεση. Έσκυψε τότε έξω από το θρυμματισμένο παράθυρο του αυτοκινήτου και ρώτησε: «Μα… γιατί με χτύπησαν;».

Στην Πολυκλινική Αθηνών

Ο υπασπιστής του ο Κατσιμάτης αμέσως διέταξε τον οδηγό να μεταφερθεί ο πρόεδρος στην Πολυκλινική Αθηνών, αλλά ο Κουντουριώτης δεν ήθελε.

«Θέλω να πάω σπίτι μου» επαναλάμβανε, αλλά όταν στη συνέχεια διαπιστώθηκε ότι η αιμορραγία ήταν σοβαρή, δέχθηκε.

Ταυτόχρονο με το προεδρικό αυτοκίνητο έφτασε και ένα άλλο στο οποίο επέβαινε ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου και διευθυντής της πολυκλινικής Ν. Αλεβιζάτος που ήταν αυτόπτης μάρτυρας της επίθεσης.

Ένα φορείο ανέμενε για τον Κουντουριώτη. Ο ναύαρχος όμως εξήλθε μόνος του από το αυτοκίνητο και χωρίς να χρησιμοποιήσει το φορείο περπάτησε στην κλινική. Ο Αλεβιζάτος με άλλους ιατρούς της Πολυκλινικής αμέσως εισήγαγαν τον Κουντουριώτη στο χειρουργείο για επέμβαση. Μετά την τοπική αναισθησία ακολούθησε το ξύρισμα του τριχωτού της κεφαλής. Τότε διαπιστώθηκε ότι η σφαίρα είχε αυλακώσει το δέρμα του κροτάφου και το κροταφικό οστούν. Κρίθηκε αναγκαία η απόξεση του οστούν και εν συνεχεία η συρραφή και επίδεση του τραύματος.

Το «Τίμιο Ξύλο» του Προέδρου

Ο Κουντουριώτης με δυσφορία δεχόταν την ιατρική βοήθεια. Τέσσερις φορές αποπειράθηκε να σηκωθεί και να φύγει λέγοντας πως δεν ήταν τίποτα σοβαρό. «Δεν είναι απολύτως τίποτα» έλεγε «το μόνο που θέλω είναι να πάω σπίτι μου».

Λίγο μετά τη μεταφορά του Κουντουριώτη στην πολυκλινική κατέφτασε και η σύζυγός του συνοδευόμενη από τον αδελφό του ναυάρχου, τον Ιωάννη Κουντουριώτη.

Λίγο αργότερα έσπευσαν και οι υπουργοί Μιχαλακόπουλος, Παπαναστασίου και Νικολούδης. Πολύς κόσμος μαζεύτηκε έξω από την Πολυκλινική Αθηνών μόλις έμαθε τα νέα. Όταν οι ιατροί ή οι υπουργοί ρωτούσαν τον ναύαρχο πώς αισθανόταν μετά τον τραυματισμό του, απαντούσε πως δεν ήταν η πρώτη φορά που είχε τραυματιστεί. Ο Κουντουριώτης καθώς ήταν βαθιά θρησκευόμενος έφερε πάντοτε μαζί του «Τίμιο Ξύλο» από την εποχή της θρυλικής ναυμαχίας της «Έλλης». Πίστευε ότι τον προστάτευε από κάθε κακό και έτσι οι παριστάμενοι γνωρίζοντας την πίστη του επιβεβαίωναν το γεγονός λέγοντάς του «Ευτυχώς ναύαρχε που είχαν πάνω σας το Τίμιο Ξύλο που πάντα σας σώζει».

Και εκείνος απαντούσε «Ναι, έτσι θα είναι…».

Ευτυχώς που το σώμα μου δεν δέχεται τις σφαίρες

Περισσότερο όμως από όλα τον Κουντουριώτη δεν τον ενόχλησε η πληγή του, αλλά το γεγονός πως κάποιος επιθυμούσε την δολοφονία του. «Κανένας ανισόρροπος πρέπει να είναι. Εγώ βγαίνω μόνος κάθε ημέρα και δεν έχω άλλη συντροφιά παρά το μπαστούνι μου. Αν ήθελε μπορούσε ασφαλέστερα να με χτυπήσει τότε. Όχι που με βρήκε εδώ, μπροστά σε τόσο κόσμο…Ευτυχώς όμως που το σώμα μου δεν τις δέχεται τις σφαίρες».

Ο Κουντουριώτης παρέμεινε για μικρό χρονικό διάστημα στην πολυκλινική. Δημοσιογράφοι πολιόρκησαν το δωμάτιό του προκειμένου να τον φωτογραφήσουν.

Ανάμεσά τους ο Κουντουριώτης αναγνώρισε τον Κωνσταντίνο Φαλτάϊτς που υπηρετούσε στο Αβέρωφ την περίοδο των βαλκανικών πολέμων ενώ στη συνέχεια είχε εξελιχθεί σε έναν σπουδαίο δημοσιογράφο και λογοτέχνη.

Ο Κουντουριώτης τον θυμήθηκε από την εποχή των πολέμων και τον ρώτησε «Γράφεις ακόμα ναυτικά διηγήματα;».

Το προφίλ του δράστη

Στο μεταξύ ο δράστης μεταφέρθηκε στο Γ’ παράρτημα ασφαλείας Αθηνών όπου διαπιστώθηκε πως ονομάζεται Ζαφείριος Γούστος και ήταν 25 ετών.

Καταγόταν από ένα χωριό της Λάρισας και εργαζόταν σε αυτήν, σε ένα εστιατόριο ως ταμίας. Το εστιατόριο κατά μια τραγική σύμπτωση έφερε την επωνυμία «ΑΒΕΡΩΦ»!

Ο δράστης ήταν κωφός αλλά διακρινόταν για τη μεγάλη αντίληψή του.

Οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις στην αστυνομία γίνονταν γραπτώς.  Ο Γούστος είχε φτάσει στην Αθήνα από την Λάρισα προκειμένου να προβεί σε εγχείρηση για την διόρθωση της ακοής του. Στην αστυνομία έφτασε ο αδελφός του Κουντουριώτη για να μάθει περισσότερα για τον δράστη. Εκεί πληροφορήθηκε πως ο δράστης είχε ζητήσει επανειλημμένως συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και κάθε φορά η απάντηση ήταν αρνητική. Δεχόταν μόνο να τον συναντήσει ο υπασπιστής του προέδρου Γ. Μελάς.

Αυτή η άρνηση να τον δεχθεί ο ίδιος ο Πρόεδρος, είχε συντελέσει στη λήψη της απόφασής του. Αρχικά δημιουργήθηκε η αντίληψη ότι ο δράστης ήταν φιλοβασιλικός για αυτό και προχώρησε στην ακραία πράξη.

Όμως σε έρευνα που έγινε στο δωμάτιο του δράστη στο ξενοδοχείο «Όλγα» ανευρέθηκαν έντυπα και εφημερίδες αριστερού και αναρχικού χώρου. Ένα εξ αυτών ήταν το «Αναρχία», κείμενα του Γιάννη Κορδάτου, εφημερίδες «Ριζοσπάστης» και βιβλία του Νίτσε και του Σοπεγχάουερ.

Επίσης υπήρξε μάρτυρας που κατέθεσε πως είχε μιλήσει με τον δράστη κατά το ταξίδι από την Λάρισα. Ο μάρτυρας κατέθεσε επίσης πως ο δράστης είχε αφήσει υπόνοιες πως κάποιον θα σκότωνε όταν έφτανε στην Αθήνα. Ο Γούτος όμως ουδέποτε δέχθηκε ότι ανήκε στον αριστερό ή αναρχικό χώρο.

Οι τρεις απόπειρες κατά του Κουντουριώτη

Ο ναύαρχος μεταξύ των πολλών κινδύνων που είχε περάσει στη ζωή του, είχε υποστεί και τρεις απόπειρες δολοφονίας!

Την πρώτη ο Κουντουριώτης ευρισκόμενος σε άμαξα στο ύψος του Παλαιού Φαλήρου δέχθηκε πυρά από ένα αυτοκίνητο που του έκλεισε τον δρόμο. Από τις τρεις σφαίρες που δέχθηκε καμιά δεν βρήκε το στόχο της. Η δεύτερη απόπειρα έγινε το 1921 όταν σε γραφείο ως πρόεδρος επιτροπής εράνων δέχθηκε την επίθεση δύο ατόμων με στρατιωτική ενδυμασία που πλησίασαν και τον πυροβόλησαν. Μια σφαίρα από όσες έριξαν εναντίον του, τον βρήκε στην πόρπη της ζώνης! Η τρίτη απόπειρα ήταν φυσικά αυτή του 1927.

Πάλι σας πυροβόλησαν;

Όταν ο Πρόεδρος επέστρεψε στο σπίτι του στην οδό Φιλελλήνων ο θυρωρός του Γεώργιος, ένας γέροντας από το γενέθλιο τόπο του Ναυάρχου, την Ύδρα, μόλις τον είδε του είπε: «Πάλι έκαναν να σας χτυπήσουν;»

Και ο ναύαρχος του απάντησε: «Πάλι Γιώργη. Αλλά πάει κι αυτό, πάει πέρασε…».

(Πηγή των φωτογραφιών: Στέφανος Μίλεσης)