Οι στρατηγοί του Μ. Αλεξάνδρου ήταν “σκληρά καρύδια”. Πως συγκρούστηκαν, αλλά επιβίωσαν και ξεπέρασαν τα 80 έτη ζωής

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι στρατηγοί του ξεκίνησαν να μάχονται μεταξύ τους για το διαμοιρασμό της αυτοκρατορίας του.

Ο πρώτος εμφύλιος των “Διαδόχων” συνέβη το 322-320 π.Χ. Το εκπληκτικό είναι ότι οι περισσότεροι στρατηγοί που επιβίωσαν τότε έζησαν μέχρι την όγδοη δεκαετία της ζωής τους. Συνέχισαν έως το τέλος να πολεμούν στην πρώτη γραμμή εναντίον των αντιπάλων τους!

Ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ. μόλις 33 ετών. Λίγο αργότερα οι στρατηγοί του που είχαν επιβιώσει από την εκστρατεία του – αλλά και από τον ίδιο – ξεκίνησαν να μάχονται μεταξύ τους για το διαμοιρασμό της αυτοκρατορίας.

Ο πρώτος εμφύλιος των λεγομένων “Διαδόχων” συνέβη το 322-320 π.Χ

Στη διάρκεια του, το 321 π.Χ., σκοτώθηκε ο Περδίκκας στον οποίο ο Αλέξανδρος, ενώ πέθαινε έδωσε το δακτυλίδι του δείχνοντας ότι ήθελε τον διαδεχτεί. Ο Περδίκκας ήταν 44 ετών όταν σκοτώθηκε.

Ένας άλλος σημαντικός στρατηγός που σκοτώθηκε στον πρώτο εμφύλιο των “Διαδόχων” του Αλέξανδρου ήταν ο Κρατερός. Έχασε τη ζωή το 321 π.Χ. σε μάχη εναντίον του Ευμένη, άλλο στρατηγό και προσωπικό γραμματέα του Αλέξανδρου, όταν έπεσε το άλογο πάνω του. Ο Κρατερός ήταν τότε 49 ετών.

Πέντε χρόνια αργότερα, το 316 π.Χ. ο Ευμένης συνελήφθη από τον Αντίγονο τον Μονόφθαλμο και εκτελέστηκε σε ηλικία 45 ετών.

Ο Ευμένης ήταν ο τελευταίος στρατηγός του Αλέξανδρου που πέθανε, ενώ ήταν σαραντάρης 

Αντίπατρος, Πολυπέρχων, Αντίγονος Μονόφθαλμος

Όσοι ήταν τυχεροί και επιβίωσαν μέχρι τότε, έζησαν μέχρι την όγδοη δεκαετία της ηλικίας τους. Το 319 π.Χ. πέθανε από φυσικό θάνατο και σε ηλικία 81 ετών ο Αντίπατρος, στρατηγός του Φιλίππου Β΄ και του Αλέξανδρου. Ο τελευταίος τον είχε διορίσει αντιβασιλέα της Μακεδονίας όταν έφυγε για την εκστρατεία του.

Μετά τον Αντίπατρο, αντιβασιλέας έγινε ο Πολυπέρχων. Αυτός είχε συμμετάσχει στην εκστρατεία του Αλέξανδρου και είχε επιστρέψει στην Μακεδονία με μία ομάδα τραυματιών.

Δεν γνωρίζουμε πότε πέθανε ο Πολυπέρχων, αλλά πιθανότατα ήταν ζωντανός στις αρχές του 3^ου αιώνα π.Χ. που σημαίνει είχε κλείσει τα 90!

Στα τέλη του 4^ου αιώνα π. Χ., ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος είχε αποκτήσει μεγάλη δύναμη στην Ασία και φαινόταν ότι θα έκανε πραγματικότητα το σχέδιο του να επανενώσει την αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου υπό τη δική του εξουσία και του γιού του Δημητρίου Πολιορκητή.

Έτσι οι άλλοι στρατηγοί που είχαν στο μεταξύ δημιουργήσει τα δικά τους βασίλεια συνασπίστηκαν εναντίον του.

Το 301 π. Χ. νίκησαν τον Αντίγονο και τον Δημήτριο στη μάχη της Ιψού. Ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της μάχης όταν χτυπήθηκε από ένα ακόντιο. Ήταν 81 ετών.

Πτολεμαίος, ο “έξυπνος” στρατηγός

Για τις επόμενες δύο δεκαετίες οι εναπομείναντες στρατηγοί του Αλέξανδρου απέφευγαν να διεκδικήσουν ολόκληρη την παλιά αυτοκρατορία του και περιόρισαν την εξουσία τους στα βασίλεια που ήδη κατείχαν. Το 282 π.Χ. ο Πτολεμαίος Α΄  Σωτήρ, βασιλιάς της Αιγύπτου, πέθανε ειρηνικά και τον διαδέχθηκε ο γιος του.

Ο Πτολεμαίος ήταν τότε 85 ετών και ο μόνος από τους στρατηγούς-διαδόχους του Αλέξανδρου που όταν έγινε βασιλιάς σταμάτησε να παίρνει μέρος σε εκστρατείες. Γι’ αυτό μάλλον πέθανε στο κρεβάτι του.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του είχε κάνει αντιβασιλέα το γιο του και ασχολούνταν με τη συγγραφή της ιστορίας της εκστρατείας του Αλέξανδρου.

Είχε συμμετάσχει σε αυτή ως ένας από τους στρατηγούς του και έτσι ήταν αυτόπτης μάρτυς σε πολλά από τα γεγονότα της. Αν και η ιστορία του Πτολεμαίου δεν έχει διασωθεί γνωρίζουμε αρκετά γι’ αυτή μέσω της ιστορίας της εκστρατείας του Αλέξανδρου από τον Αρριανό.

Λίγους μήνες μετά το θάνατο του Πτολεμαίου, οι δύο τελευταίοι συνάδελφοί του που ήταν ακόμη ζωντανοί επέλεξαν και πάλι να πολεμήσουν μεταξύ τους.

Δύο παππούδες πάνε σε πόλεμο…

Το 281 π. Χ. ο Σέλευκος Α΄ Νικάτωρ που είχε δημιουργήσει ένα τεράστιο βασίλεια στην Ασία επιτέθηκε στον Λυσίμαχο που εξουσίαζε τη Μακεδονία, Θράκη και τμήμα της Μικράς Ασίας. Στο Κουροπέδιο της Λυδίας ο 81χρόνος Σέλευκος συγκρούστηκε με τον 80χρόνο Λυσίμαχο. 

Ήταν οι τελευταίοι εν ζωή στρατηγοί του Αλέξανδρου που είχε πεθάνει πάνω από τέσσερις δεκαετίες πριν. Οι δύο τους γνωρίζονταν όλη τη ζωή τους, είχαν συγγενικούς δεσμούς, και είχαν φοβερά βιώματα από την εκστρατεία του Αλέξανδρου.

Αντί να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Πτολεμαίου, και να κάτσουν στα παλάτια τους γράφοντας την ιστορία τους, τέθηκαν επικεφαλής των στρατευμάτων τους για να δώσουν μία τελευταία μάχη μεταξύ τους.

Στη μάχη του Κουροπεδίου ο Λυσίμαχος σκοτώθηκε. Ο Σέλευκος βρήκε το πτώμα του μερικές μέρες αργότερα σ’ ένα χωράφι, προστατευμένο από τα αρπακτικά πουλιά από τον πιστό του σκύλο. Το έδωσε στο γιο του για να το θάψει στην πόλη του, τη Λυσιμαχεία, στη Θράκη.

Τώρα ο Σέλευκος ήταν ο μοναδικός κυρίαρχος σε ολόκληρη την αυτοκρατορία του Αλέξανδρου, με εξαίρεση την Αίγυπτο όπου βασίλευε ο Πτολεμαίος Β΄.

Δεν πρόλαβε…

Αυτό που ήθελε ο ηλικιωμένος μονάρχης ήταν να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του τη Μακεδονία και να γίνει βασιλιάς της. Σκόπευε να αφήσει την υπόλοιπη τεράστια αυτοκρατορία του στον γιο του τον Αντίοχο.

Ο Σέλευκος έλειπε από τη Μακεδονία σχεδόν εξήντα χρόνια αφότου έφυγε το 334 π.Χ. για να πάρει μέρος στην εκστρατεία του Αλέξανδρου. Τότε ήταν 23 ετών.  Μετά από τόσα χρόνια λαχταρούσε να δει το σπίτι του στον Ευρωπό, κοντά στο σημερινό Πολύκαστρο του Κιλκίς.

Σαν τον Οδυσσέα έλεγε ότι ήθελε να δει τον καπνό από την καμινάδα του σπιτιού του πριν πεθάνει.

Δεν πρόλαβε να πάει στο σπίτι του ή τη Μακεδονία. Ενώ περνούσε τη Θράκη τον δολοφόνησε ο Πτολεμαίος Κεραυνός, πρωτότοκος γιος του Πτολεμαίου Α΄ που στη συνέχεια κατέλαβε το θρόνο της Μακεδονίας.

Ο Σέλευκος ήταν ο τελευταίος από τους στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Δεν μπορούμε παρά να σκεφτούμε πως θα είχε εξελιχθεί η ιστορία αν ο Αλέξανδρος ζούσε μέχρι 80 ετών. Άλλωστε οι περισσότεροι στρατηγοί του το είχαν καταφέρει.