Οι σημαντικοί νομισματικοί θησαυροί της Τενέας. Η πόλη του Οιδίποδα και των αιχμαλώτων της Τροίας. Νέα στοιχεία

Του ιστορικού Κ. Λαγού

Η αρχαία πόλη της Τενέας υπήρξε η δεύτερη σημαντικότερη στην Κορινθία μετά την Κόρινθο, τη μητρόπολη.

Αρχαίες φιλολογικές πηγές μιλούν για την καταγωγή των Τενεατών από αιχμαλώτους Τρώες από την Τένεδο, που ο Αγαμέμνονας εγκατέστησε στην Κορινθία μετά την πτώση της Τροίας.

Παρά ταύτα, υπήρχε κάποιος οικισμός στην περιοχή της Τενέας και πριν από τον πόλεμο της Τροίας αφού εκεί μεγάλωσε ο Οιδίποδας όταν τον υιοθέτησε ο Πόλυβος, βασιλιάς της Κορίνθου.

Μία πλούσια πόλη

Η Τενέα γνώρισε μεγάλη ακμή και ευημερία στην αρχαιότητα και οι κάτοικοί της συμμετείχαν στον αποικισμό των Συρακουσών το 734/733 π. Χ.  Για αιώνες η Τενέα υπαγόταν πολιτικά στην Κόρινθο. Όμως λίγο πριν το 150 π.Χ., οι Τενεάτες επαναστάτησαν εναντίον των Κορινθίων και κέρδισαν την ανεξαρτησία τους.

Μάλιστα, το 146 π. Χ. συντάχθηκαν με τους Ρωμαίους που κατέστρεψαν την Κόρινθο.

Οι Ρωμαίοι σεβάστηκαν την Τενέα, η οποία γνώρισε ακόμη μεγαλύτερη ακμή μετά την καταστροφή της Κορίνθου αφού ήταν η μόνη πόλη στην Κορινθία για ένα αιώνα (146-44 π.Χ.). Καθώς οι Ρωμαίοι ισχυρίζονταν, ότι ήταν απόγονοι Τρώων, οι Τενεάτες θα πρέπει να πρόβαλλαν ιδιαίτερα την κοινή μυθική τους καταγωγή.

Τον 6ο αιώνα μ. Χ. έχουμε την τελευταία αναφορά στην πόλη της Τενέας σε φιλολογική πηγή. Φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε στα τέλη εκείνου του αιώνα, πιθανότατα ως συνέπεια των σλαβικών επιδρομών στην Πελοπόννησο.

Για τους πολλούς αιώνες που ακολούθησαν, η Τενέα θεωρούνταν «χαμένη».

Εντοπισμός της Τενέας

Μία σημαντική επιτυχία της ελληνικής αρχαιολογίας υπήρξε η πρόσφατη ανακάλυψη των καταλοίπων της πόλης στη διάρκεια έρευνας και ανασκαφής στο πλαίσιο του προγράμματος “Αρχαία Τενέα”.

Υπό τη διεύθυνση της Δρ. Έλενας Κόρκα, Επίτιμης Γενικής Διευθύντριας Αρχαιοτήτων και τη συμμετοχή μιας διεπιστημονικής ομάδας ερευνητών όλων των συναφών ειδικοτήτων, και πολλών φοιτητών αρχαιολογίας, από το 2013 μέχρι και σήμερα ανασκάπτονται διάφορες θέσεις στην περιοχή του σημερινού Χιλιομοδίου όπου έχουν αποκαλυφθεί κατάλοιπα της αρχαίας πόλης.

Κατάλοιπα της πόλης

Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται λουτρά, καταστήματα, εργαστήρια, οικίες, λατρευτικοί χώροι, ταφικά μνημεία και νεκροταφεία. Επίσης, σημαντικά δημόσια έργα κοινής ωφελείας, όπως ένας μεγάλος δρόμος, δεξαμενή ύδατος και τμήμα από το Αδριάνειο Υδραγωγείο που έφερνε νερό από τη λίμνη Στυμφαλία στην αρχαία Κόρινθο και περνούσε από την Τενέα.

Η ανασκαφική έρευνα έχει αποκαλύψει οικοδομήματα από την προϊστορική εποχή (πρώιμη εποχή του Χαλκού, περίπου 3200 π.Χ.) μέχρι και την ύστερη αρχαιότητα (6ος αιώνας μ. Χ.).

Όλα τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι η Τενέα εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 6ου αιώνα μ. Χ., κάτι που συμβαδίζει με το γεγονός ότι μετά αυτόν τον αιώνα δεν έχουμε αναφορές στην πόλη σε φιλολογικές πηγές.

Νομισματικοί θησαυροί

Ανάμεσα στα πολύ σημαντικά κινητά αρχαιολογικά ευρήματα της αρχαιολογικής έρευνας της Τενέας είναι και περίπου 3.500 νομίσματα. Αυτά ξεκινούν χρονικά στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., όταν κόβονται τα πρώτα νομίσματα από πόλεις-κράτη της ηπειρωτικής Ελλάδας, μέχρι και το τέλος του 6ου αιώνα μ. Χ.

Πρόκειται για τεκμήρια της συνεχής κατοίκησης της πόλη στη διάρκεια της αρχαιότητας αφού δεν φαίνεται να υπάρχει σημαντικό κενό στη νομισματική κυκλοφορία για πάνω από μία χιλιετία.

Επίσης, από τα νομίσματα αντλούμε στοιχεία για τη διαχρονική ευμάρεια της Τενέας, καθώς και για σημαντικές πτυχές της ιστορίας, κοινωνίας, και οικονομίας της πόλης.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν οι πολλοί νομισματικοί θησαυροί που έχουν αποκαλυφθεί στην ανασκαφή της Τενέας.

Σε αυτούς συμπεριλαμβάνεται ένας της κλασικής εποχής (μέσα 4ου αιώνα π.Χ.) με εξαιρετικά σπάνιες κοπές αργυρών στατήρων, και άλλος με σόλιδους (χρυσά νομίσματα) που χρονολογείται λίγο πριν την εγκατάλειψη της πόλης, στα τέλη του 6ου αιώνα μ. Χ.