Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες και στρατηγοί που προσπάθησαν να μιμηθούν τον Μ. Αλεξάνδρο. Ποιος πίστευε ότι ήταν η μετεμψύχωση του Μακεδόνα βασιλιά

Ο Μέγας Αλέξανδρος θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους στρατηγούς όλων των εποχών. Στα δώδεκα χρόνια βασιλείας του, δεν έχασε ούτε μια μάχη ή μια πολιορκία.

Γι’ αυτό και μετά τον θάνατό του δε λησμονήθηκε και αποτέλεσε στρατιωτικό πρότυπο για όλους τους μετέπειτα μεγάλους στρατηγούς της ιστορίας. Από τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Οκταβιανό μέχρι τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη.

Η “μίμηση του Μ. Αλέξανδρου”

Σύμφωνα με φιλολογικές πηγές και από αρχαιολογικά, νομισματικά και επιγραφικά δεδομένα, οι μεγαλύτεροι Ρωμαίοι πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες είχαν ως πρότυπο τον Μέγα Αλέξανδρο. Η τάση αυτή ονομάστηκε “imitatio Alexandri“, δηλαδή μίμηση του Αλέξανδρου. Η μίμηση αφορούσε είτε την εξωτερική εμφάνιση και τα χαρακτηριστικά του Έλληνα στρατηλάτη είτε την στρατηγική του.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Ρωμαϊκής Ιστορίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, Δημήτριο Σαμσάρη, η ιστορία της μίμησης του Μεγάλου Αλεξάνδρου ξεκινά τον 1ο αιώνα π.Χ, όταν οι Ρωμαίοι ολοκλήρωσαν την κατάκτηση της Ανατολής.

Στρατιωτικό πρότυπο για τους Ρωμαίους

Από τους πρώτους “μιμητές” του Αλεξάνδρου ήταν ο Πομπηίος. Η imitatio Alexandri του Ρωμαίου Αυτοκράτορα έγινε πιο φανερή κατά τις εκστρατείες του στην Ασία. Όπως ο Καλλισθένης ακολούθησε τον Μ. Αλέξανδρο στις εκστρατείες του ως επίσημος ιστοριογράφος του, έτσι και τον Πομπηίο συνόδευσε ο Θεοφάνης, που έγραψε και σχετικό έργο, στο οποίο παρουσιάζει τον Πομπηίο ως νέο Μ. Αλέξανδρο.

Επίσης, στις ρωμαϊκές επαρχίες της Ανατολής ο Ρωμαίος ηγέτης παρέβαλλε τον εαυτό του με τον Ηρακλή και το Διόνυσο, όπως έκανε και ο Μακεδόνας στρατηγός, ενώ σ’ ένα θρίαμβο που τέλεσε στη Ρώμη εμφανίστηκε ως νέος Μ. Αλέξανδρος, φορώντας μια χλαμύδα, που λεγόταν πως ανήκε στο μέγα στρατιωτικό πρότυπο.

Διαβάστε ακόμα: Ο Μέγας Αλέξανδρος «θάφτηκε ζωντανός και πέθανε από ασφυξία». Η ανατρεπτική θεωρία που διατύπωσε ομάδα επιστημόνων από τη Νέα Ζηλανδία. Που βασίζεται ο επιστημονικός ισχυρισμός τους

Ο Ιούλιος Καίσαρας μιμήθηκε τον Αλέξανδρο στην πολιτική του ιδεολογία και πρακτική. Αρκετές αρχαίες πηγές αναφέρουν την επιθυμία του να εμφανίζεται ως διάδοχος του Μ. Αλεξάνδρου.

Σύμφωνα με τον Σουητώνιο, ο Καίσαρας είχε ένα άλογο που θύμιζε τον Βουκεφάλα, ενώ άλλος ιστορικός αναφέρει πως σ’ έναν έφιππο ανδριάντα του Έλληνα βασιλιά, ο Καίσαρας αντικατέστησε το κεφάλι με το δικό του. Όσον αφορά την πολιτική πρακτική, ο Ρωμαίος ηγέτης βάδισε στο δρόμο που χάραξε ο Μ. Αλέξανδρος, καθώς επιδίωξε τη θεοποίησή του και την εγκαθίδρυση ενός μοναρχικού πολιτεύματος στη Ρώμη ενώ επιδίωξε την κοσμοκρατορία του ρωμαϊκού λαού.

Οι εκστρατείες του στη Γαλατία και κυρίως τα μεγαλεπήβολα σχέδιά του μαρτυρούν τη μιμητική του τάση ως προς τον Έλληνα στρατηγό. Ο Καίσαρας δεν έκρυψε ποτέ την “φιλαλεξανδρία” του. Άλλωστε ήταν κι αυτός ένας από τους προσκυνητές της σορού του στην Αλεξάνδρεια, όπως και ο Οκταβιανός Αύγουστος.

Άλλοι κατοπινοί αυτοκράτορες που είχαν ως πρότυπο τον Μ. Αλέξανδρο ήταν ο Καλιγούλας, ο Νέρωνας, ο Τραϊανός, ο Κόμμοδος και ο Καρακάλλας.

Ο Καλιγούλας λέγεται ότι φορούσε έναν θώρακα πανοπλίας που πίστευε πως ανήκε στον Αλέξανδρο. Ο Νέρωνας και ο Κόμμοδος εμφανίζονταν ως απόγονοι του Ηρακλή, όπως και ο Μ. Αλέξανδρος, και επιχείρησαν εκστρατείες στην Ανατολή, σύμφωνα με την στρατηγική του Μακεδόνα βασιλιά. Κάτι που επανέλαβε και ο Τραϊνός κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Ωστόσο, το φαινόμενο έφτασε στο αποκορύφωμά του με τον Καρακάλλα, γνωστό και ως Αντωνίνο. Ο κ. Σαμσάρης, έκανε λόγο για την “αλεξανδρομανία” του Ρωμαίου αυτοκράτορα, καθώς δεν μιμούταν απλώς τον Έλληνα στρατηγό, αλλά πίστευε ότι ήταν μετεμψύχωσή του. Έτσι, προσπαθούσε να του μοιάσει στα πάντα. Από την έκφρασή του μέχρι την τυπική αριστερή κλίση της κεφαλής του.

Η επιτυχημένη στρατιωτική δράση του Μεγάλου Αλεξάνδρου κέρδισε το θαυμασμό και μεταγενέστερων στρατιωτικών και πολιτικών ηγετών.

Προσωπικότητες όπως ο Αννίβας και ο Ναπολέων λέγεται ότι τον θεωρούσαν το μεγαλύτερο στρατηγικό εγκέφαλο στην ιστορία, ενώ ο Σάχης Αλαντίν Μουχάμαντ Β’, ιδρυτής της μεγάλης περσικής Αυτοκρατορίας των Χωρεσμίων, που επί εποχής του κάλυπτε έκταση από την Κασπία Θάλασσα και το Καζακστάν ως τον Ινδικό Ωκεανό, είχε κόψει νομίσματα με τη μορφή του ως νέου Αλεξάνδρου και την επιγραφή “Iskandar i Thani“, δηλαδή “Δεύτερος Αλέξανδρος”.

Αντλήθηκαν πληροφορίες από την εργασία του κ. Δημήτριου Κ. Σαμσάρη “Ο Μέγας Αλέξανδρος ως πρότυπο Ρωμαίων στρατηγών και αυτοκρατόρων”. 

Αρχική φωτογραφία: Στα νομίσματα του Λυσιμάχου της Θράκης ο Μέγας Αλέξανδρος απεικονίζεται ως θεός να φέρει κέρας κριού, σύμβολο του Άμμωνος Διός. Λυσίμαχος, αργυρό τετράδραχμο, 305-281 π.Χ. Νομισματικό Μουσείο, Συλ. Σαρόγλου κεφαλή Μεγάλου Αλεξάνδρου με λεοντή ως Ηρακλής, περίπου 300 π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 366. Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ/STR

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Οι διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου και οι φιλοδοξίες τους. Ποιοι μοιράστηκαν την αυτοκρατορία του και το μοιραίο τέλος των περισσοτέρων