Οι “περιπέτειες” του ονόματος του Ρήγα Βελεστινλή. Ποιο διαγράφηκε από τα βιβλία Ιστορίας ως ανιστόρητο. Πως υπέγραφε

Οι περιπέτειες του ονόματος του Ρήγα Βελεστινλή, ίσως, αποτελούν μοναδικό φαινόμενο στην ελληνική ιστοριογραφία. Ο ίδιος είχε πλούσιο συγγραφικό έργο, όπου αναγράφει ολοκάθαρα το όνομά του “Ρήγας Βελεστινλής Θετταλός”.

Επίσης, στα σχετικά έγγραφα με τη ζωή και το επαναστατικό του έργο, υπογράφει ως “Ρήγας Βελεστινλής” ή απλά “Ρήγας”. Ουδέποτε έχει υπογράψει διαφορετικά ή χρησιμοποίησε ψευδώνυμο, ώστε να προκαλέσει σύγχυση στους μελετητές.

Εν τούτοις εμφανίσθηκαν αρκετές παραλλαγές του ονόματός του λίγα χρόνια μετά το μαρτυρικό του θάνατο και συνεχίσθηκαν μέχρι και μετά το 2000. Τα ονόματα που έχουν επί πλέον καταγραφεί  είναι: “Ρήγας Φεραίος”, “Αντώνιος Κυριαζής”, “Κωνσταντίνος Ρήγας Φεραίος” και “Ρήγας Οικονομάς”.

Τα πλέον τεκμηριωμένα στοιχεία, υπάρχουν στο βιβλίο “ΌΝΟΜΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ”, του Δρ. Ιστορίας της Ιατρικής και Προέδρου της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα, Δημήτρη Καραμπερόπουλου.

Από τα τελικά συμπεράσματα για το όνομα του που υπάρχουν στο βιβλίο, μαθαίνουμε ότι ο Ρήγας στα βιβλία, τους χάρτες και τα έντυπα που εξέδωσε, υπέγραφε πάντοτε ως “Ρήγας Βελεστινλής Θετταλός”.

Στα χειρόγραφα επίσης υπέγραφε ως “Ρήγας Βελεστινλής” ή “Ρήγας”. Ποτέ δεν χρησιμοποίησε άλλο όνομα στα βιβλία του, ούτε και κατά τη σύλληψη και την ανάκρισή του.

 “Ρήγας Φεραίος”

Το όνομα του Ρήγα Βελεστινλή δεν είχε παραλλαχθεί μέχρι περίπου την περίοδο, που ιδρύθηκε το Ελληνικό κράτος. Από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι για πρώτη φορά, το 1832, χρησιμοποιήθηκε  το “Ρήγας Φεραίος” από αρχαιολάτρες συγγραφείς.

Εκείνος, όμως, που κυρίως συνέβαλε στην αλλαγή του ονόματος”, ήταν ο στενός συνεργάτης του, Χριστόφορος Περραιβός.

Στο βιβλίο του “Απομνημονεύματα πολεμικά”, αναγράφει το “Ρήγας Φερραίος ο Θετταλός”  (και μάλιστα με δύο ρ), δίνοντας επί πλέον και μία αναληθή πληροφορία.  Ότι δήθεν ο Ρήγας χρησιμοποιούσε στα βιβλία του δύο ονόματα, το “Ρήγας Φερραίος” και το “Ρήγας Βελεστινλής”.

Αυτή η άποψη ήταν κατασκευασμένη καθώς ουδέποτε, σύμφωνα με τις μελέτες, υπήρξε τέτοια υπογραφή.  Όμως ως σύντροφος του Ρήγα, τα γραφόμενα του θεωρήθηκαν έγκυρα και τα ακολούθησαν  μεταγενέστεροι συγγραφείς, οι οποίοι έκτοτε, με λίγες εξαιρέσεις, χρησιμοποιούσαν το όνομα “Ρήγας Φεραίος”.

Ο πρώτος που διαμαρτυρήθηκε για την μεταλλαγή του ονόματος σε Φεραίος ήταν ο ελληνιστής Αιμίλιος Λεγκράν

Το 1891, ο Γάλλος ακαδημαϊκός και συγγραφέας, δημοσίευσε τριάντα πέντε έγγραφα από τα Αρχεία της Βιέννης σχετικά με τη σύλληψη και την ανάκριση του Ρήγα και των συντρόφων του. Στα έγγραφα αυτά αναγράφεται μόνο το όνομα “Ρήγας Βελεστινλής. Όπως σημείωνε  χαρακτηριστικά στον πρόλογό του:

“Η ευχή μου αυτή είναι να ίδω καταργουμένην την εις το όνομά του Ρήγα προσάρτησιν του εθνικού Φεραίος. Αυτός εκείνος ουδέποτε προσέλαβεν εκείνο το όνομα”.

“Αντώνιος Κυριαζής”

Δύο έγγραφα του Γάλλου προξένου στη Τεργέστη, Μπρεσέ, στα οποία γίνεται χρήση του ονόματος “Αντώνιος Ρήγας Βελεστινλής”, ήταν η αφετηρία της δημιουργίας του ονόματος Αντώνιος Κυριαζής.

Για πρώτη φορά το όνομα αυτό εμφανίζεται το 1930 στην ιστοριογραφία από τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Φάνη Μιχαλόπουλο, σε σχετική μελέτη του. Παρερμηνεύοντας τα έγγραφα, κατέληξε πως ο Ρήγας Βελεστινλής “ονομαζόταν ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΥΡΙΕΖΗΣ, αλλά λόγοι  τον ανάγκασαν, όπως μεταλλάξη τόσον το κύριον όσο και το μικρό του όνομα“.

Το 1885, σε εργασία  για τα νεανικά χρόνια του Ρήγα, σημειώνεται πως σύμφωνα με τις διηγήσεις των κατοίκων του Βελεστίνου το όνομα του πατέρα του Ρήγα ήταν “Κυριαζής”. Το όνομα αυτό το αναφέρει και ίδιος ο Ρήγας με ιδιόχειρη σημείωση, μαθητής ακόμα στη Ζαγορά, σε βιβλίο παλαιών γεωγράφων που είχε στην κατοχή του:

“Ρήγα Κυρίτζη Βελεστίνου, ατάροισι ποτί εντί και τούτο”. Δηλαδή: “Του Ρήγα του Κυρίτζη από το Βελεστίνο είναι κοντά στα άλλα και τούτο το βιβλίο”.

Το “Κυρίτζη” δεν είναι το επώνυμό του, αλλά το όνομα του πατέρα του, που υπάρχει ως βαφτιστικό στο Βελεστίνο και τις γύρω περιοχές, μέχρι σήμερα, ως Κυρίτσης.

Μαζί με το λάθος του Μπρεσέ στις επιστολές του να χρησιμοποιήσει το  “Αντώνιος Ρήγας Βελεστινλής”  (ίσως  διότι μαζί με τον Ρήγα στο δεσμωτήριο βρισκότανε και ο έμπορος Αντώνιος Κορωνιός) και αρκετή φαντασία προέκυψε το “Αντώνης Κυριαζής”.

Έκτοτε χρησιμοποιήθηκε ανεξέταστα και από άλλους συγγραφείς και αργότερα στα σχολικά εγχειρίδια Ιστορίας, μέχρι που διαγράφηκε ως ανιστόρητο.

“Κωνσταντίνος Ρήγας Φεραίος” και “Ρήγας Οικονομάς”

Το 1851 στον ύμνο ενός Ιταλού ποιητή συναντάται για πρώτη φορά το όνομα “Κωνσταντίνος Ρήγας Φεραίος” και αναγράφεται σποραδικά μέχρι το 1930.

Επίσης, σύμφωνα με συγκεχυμένα και αμφίβολα στοιχεία που έχουν καταγραφεί σε πολύ μεταγενέστερη εποχή και δεν τεκμηριώθηκαν, ότι ο Ρήγας καταγόταν από τη “γενιά των Οικονομάδων”, προέκυψε το επώνυμο Οικονομάς.

Η έρευνα έδειξε ότι το όνομα του επαναστάτη εθνομάρτυρα είναι “Ρήγας Βελεστινλής”. Αυτό το όνομα χρησιμοποιούσε ο ίδιος και αυτό το επώνυμο είχε διαλέξει. Όχι το Φεραίος.

Πληροφορίες αντλήθηκαν από το βιβλίο: “ΌΝΟΜΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΡΗΓΑ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗ”, Δημήτρη Καμπερόπουλου, εκδόσεις ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΦΕΡΩΝ – ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΥ – ΡHΓΑ

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: wikipedia