Οι “νεόνυμφοι του Ολοκαυτώματος”. Οι ομαδικοί γάμοι των ζευγαριών στη Θεσσαλονίκη που επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τι συνάντησαν όταν επέστρεψαν στα σπίτια τους

Η αρχική φωτογραφία τραβήχτηκε στη Θεσσαλονίκη. Τα ευτυχισμένα ζευγάρια στην πραγματικότητα είναι επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος.

Μετά την επιστροφή τους από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης πραγματοποιήθηκαν πολλοί ομαδικοί γάμοι στην πόλη. Ήταν ένας όρκος ελπίδας και πίστης με σκοπό να ξαναστήσουν τις ζωές τους πάνω στις στάχτες του ολέθρου.

Αρκετοί Εβραίοι της Θεσσαλονίκης επέζησαν είτε κρυμμένοι από Χριστιανούς είτε στα βουνά της αντίστασης κοντά στους αντάρτες. Ελάχιστοι επέστρεψαν από τα στρατόπεδα εξόντωσης. Για όλους αυτούς τους ανθρώπους, η επιστροφή στη γενέτειρα υπήρξε πολύ δύσκολη και η αντιμετώπισή τους από την πολιτεία και κάποιους συμπολίτες τους, αποκαρδιωτική. Οι δυσκολίες αυτές αφορούσαν ακόμα και τις στοιχειώδεις ανάγκες της καθημερινής ζωής, καθώς λόγω της απουσίας τους δεν είχαν εγγραφεί ούτε στους καταλόγους διανομής δελτίων τροφίμων. Επιπλέον δυσκολεύονταν να βρουν δουλειά, επειδή κατά τη διάρκεια της Κατοχής με γερμανική διαταγή είχαν διαγραφεί από όλους τους επαγγελματικούς και πολιτιστικούς συλλόγους που έδιναν προτεραιότητα στα μέλη τους.

Σε ορισμένες πόλεις όπως στη Θεσσαλονίκη και στα Γιάννενα, τα σπίτια και τα μαγαζιά τους είχαν καταληφθεί από άλλους, πολλοί από τους οποίους είχαν συνεργαστεί με τους Γερμανούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν οι άνδρες της ομάδας Πούλου που είχαν λάβει ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες τους στον κατακτητή πολυόροφα κτίρια και άλλα ακίνητα της εβραϊκής κοινότητας. Στη Θεσσαλονίκη δρούσε ακόμα η εθνικιστική οργάνωση 3Ε, η οποία διέσπειρε αντισημιτικά συνθήματα που προκαλούσαν τρόμο. Η κατάσταση αυτή κράτησε για κάποια χρόνια, λόγω του Εμφυλίου ως το 1949, αλλά και εξαιτίας της αδράνειας που έδειξε η πολιτεία απέναντι στο πρόβλημα.

Οι πρώτοι επιζήσαντες που επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη ήταν αυτοί που διασώθηκαν κρυμμένοι ή πολεμώντας στην Αντίσταση και συγκεντρώθηκαν στις 5 Δεκεμβρίου 1944 στη συναγωγή Μοναστηριωτών. Κατά τη συνάντηση αυτή, εξέλεξαν προσωρινή επιτροπή με σκοπό να ανακτηθεί η κοινοτική περιουσία, να αναδιοργανωθεί η κοινοτική ζωή στη Θεσσαλονίκη και να καθοριστεί χώρος για την ταφή των νεκρών, δεδομένου ότι η Δημαρχεία είχε παραχωρήσει προσωρινά ένα τμήμα στο νεκροταφείο Ζέιτελινγκ (Σταυρούπολης).

Με πληροφορίες από το βιβλίο “Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων. Μελέτες Ιστορίας και Μνήμης” – Ρένα Μόλχο – Εκδόσεις Πατάκη 

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: “Θεσσαλονίκη η παρουσία των απόντων” – Χρίστος Ζαφείρης – Εκδόσεις Επίκεντρο

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Εξεγέρθηκαν εναντίον των Γερμανών στο Άουσβιτς, οι Έλληνες Εβραίοι τον Οκτώβριο του 1944; Μύθος ή πραγματικότητα;