Οι “επιστολές” μιας κούκλας, που ο Κάφκα διάβαζε σ’ ένα κορίτσι που την έχασε στο πάρκο. Υπέροχη, συγκινητική ιστορία

Ο Φράντς Κάφκα είναι ένας από τους διασημότερους λογοτέχνες του 20^ου αιώνα. Μια περίφημη ιστορία που συνδέεται με αυτόν είναι η λεγόμενη «κούκλα με τα γράμματα». Δεν πρόκειται για κάποιο μυθιστόρημά του εβραϊκής καταγωγής Τσέχου συγγραφέα, αλλά μία υποτιθέμενη προσωπική του ιστορία που έχει περάσει στη σφαίρα του θρύλου. Αν και πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι είναι φανταστική, υπάρχουν στοιχεία που φαίνεται να δείχνουν ότι συνέβη πραγματικά.

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Φραντς Κάφκα γεννήθηκε στην Πράγα το 1883 όταν ακόμη ανήκε στην αυστρο-ουγγρική αυτοκρατορία και πέθανε το 1924 σε ηλικία 40 ετών. Τα πιο διάσημα έργα του είναι τα μυθιστορήματα «Η Μεταμόρφωση» και «Η Δίκη».

Η χαμένη κούκλα

Τον Μάρτιο του 1924, δύο μήνες πριν από το θάνατό του, ο Κάφκα βρισκόταν στο Βερολίνο. Μία μέρα που περπατούσε σ’ ένα πάρκο στο κέντρο της πόλης είδε ένα μικρό κορίτσι που έκλαιγε. Το ρώτησε τι είχε συμβεί και εκείνο του απάντησε ότι είχε χάσει την αγαπημένη της κούκλα. Τότε ο Κάφκα μαζί με το κορίτσι έψαξαν για την κούκλα μέσα στο πάρκο δίχως να τη βρουν.

Την άλλη μέρα ο Κάφκα είδε και πάλι το κορίτσι στο πάρκο να ψάχνει για την κούκλα του. Έκλαιγε ξανά γιατί δεν μπορούσε να τη βρει.

Οι «επιστολές της κούκλας»

Τότε ο Κάφκα διάβασε στο κορίτσι ένα γράμμα που υποτίθεται ότι προερχόταν από την κούκλα της, αλλά που το είχε γράψει ο ίδιος. Ήταν γραμμένο σ’ ένα μικρό χαρτί με μικροσκοπικά γράμματα.

Σε αυτό έλεγε:

«Σε παρακαλώ μην κλαις. Έκανα ένα ταξίδι για να δω τον κόσμο. Θα σου γράφω για τις περιπέτειές μου».

Για τις επόμενες μέρες, το κορίτσι συναντούσε τον Κάφκα την ίδια ώρα και στο ίδιο παγκάκι του πάρκου. Εκεί της διάβαζε ένα γράμμα από την κούκλα της στο οποίο εξιστορούσε τις περιπέτειές του της προηγούμενης μέρας. Το κορίτσι χαιρόταν με τα γράμματα της κούκλας, δίχως να γνωρίζει βέβαια ότι συγγραφέας ήταν ο Κάφκα.

Μία μέρα ο Κάφκα συνάντησε για άλλη μία φορά το κορίτσι στο πάρκο. Του είπε ότι είχε ένα ευχάριστο νέο: η κούκλα της είχε μόλις επιστρέψει από τα ταξίδια της.

Τότε ο Κάφκα έβγαλε από μία τσάντα μία κούκλα που είχε αγοράσει. Την έδωσε στο κορίτσι που την κοίταξε με απορία

Εκείνο του είπε: «Δεν μοιάζει καθόλου με την κούκλα μου».

Τότε ο Κάφκα της διάβασε το τελευταίο γράμμα της κούκλας που έγραφε:

«Τα ταξίδια μου με άλλαξαν».

Το κορίτσι χάρηκε πολύ. Αγκάλιασε την κούκλα και την πήγε στο σπίτι της. Ήταν η τελευταία φορά που είδε τον Κάφκα, ο οποίος μετά από λίγο έφυγε από το Βερολίνο. Πέθανε μερικές εβδομάδες αργότερα.

Λέγεται ότι μετά από πολλές δεκαετίες, όταν το μικρό κορίτσι είχε γεράσει και ήταν πια γιαγιά, βρήκε τυχαία στο πατάρι του σπιτιού της ξεχασμένη την κούκλα του Κάφκα. Μέσα σε αυτή ανακάλυψε ένα μικροσκοπικό γράμμα με τη υπογραφή του συγγραφέα. Δεν ήταν ένα απ’ αυτά που της είχε διαβάσει και είχε μόνο μία πρόταση:

«Ό,τι αγαπάς μάλλον θα χαθεί, αλλά στο τέλος η αγάπη θα επιστρέψει με άλλο τρόπο».

Πραγματική ιστορία ή μύθος;

Η ιστορία με τα γράμματα της κούκλας αποτελεί μυστήριο για τους πολλούς μελετητές του έργου του Φράντς Κάφκα. Αρκετοί θεωρούν ότι θα μπορούσε όντως να είναι αληθινή. Αν και ο Κάφκα δεν παντρεύτηκε ποτέ και δεν έκανε παιδιά, ήταν γνωστή η αγάπη του γι’ αυτά. Επίσης, η «πλοκή» της ιστορίας, με τα γράμματα και την “εμφάνιση” της κούκλας, είναι κάτι που ο Κάφκα θα μπορούσε να είχε οργανώσει.

Όμως, το γεγονός ότι δεν έχει διασωθεί ούτε μία από τις «επιστολές της κούκλας» θεωρείται από κάποιους μελετητές ως απόδειξη ότι η ιστορία είναι φανταστική.

Στον αντίποδα, το επιχείρημα είναι ότι ο Κάφκα μπορεί να μην κράτησε τις επιστολές και να τις έδωσε στο κορίτσι.

Επιπλέον, ακόμη και αν ο Κάφκα είχε τις επιστολές ή αντίγραφά τους, γνωρίζουμε ότι η Πολωνέζα Ντόρα Ντιάμαντ, με την οποία ο Κάφκα είχε δεσμό το 1924 όταν πέθανε, έκαψε πολλά από τα χειρόγραφά του μετά το θάνατό του. Ο Κάφκα της το είχε ζητήσει, και δεν αποκλείεται ανάμεσα σε αυτά να ήταν και οι επιστολές της κούκλας.

Ακόμη και αν δεν τα είχε κάψει τότε, μπορεί να χάθηκαν μία δεκαετία αργότερα υπό πιο δραματικές συνθήκες. Το 1933, η Ντιάμαντ ζούσε στο Βερολίνο με τον μετέπειτα σύζυγό της, τον Λούντβιχ Λασκ, έναν Γερμανό κομμουνιστή ηγέτη. Την άνοιξη εκείνης της χρονιάς, η Γκεστάπο επέδραμε στο διαμέρισμά τους και κατάσχεσε όλα τα χαρτιά που υπήρχαν σε αυτό, συμπεριλαμβανομένων και των χειρόγραφων του Φραντς Κάφκα που είχε κρατήσει η Ντόρα Ντιάμαντ.

Ο ρόλος της Ντόρα Ντιάμαντ

Το βασικό επιχείρημα όσων θεωρούν ότι η ιστορία με τις επιστολές της κούκλας είναι αληθινή είναι ότι η αρχική πηγή της ήταν η Ντόρα Ντιάμαντ. Το Μάρτιο του 1924, όταν υποτίθεται ότι ο Κάφκα συναντούσε το κορίτσι στο πάρκο, ζούσε στο Βερολίνο μαζί με τη Ντιάμαντ με την οποία διατηρούσε ερωτική σχέση. Έτσι, της αφηγήθηκε την ιστορία.

Πολλά χρόνια αργότερα, όταν ο Κάφκα είχε γίνει πασίγνωστος, η Ντόρα Ντιάμαντ την ανέφερε σε συνεντεύξεις της.

Αληθινή ή όχι, η ιστορία με τη χαμένη κούκλα και τις επιστολές της παραμένει μέχρι σήμερα μία από τις ομορφότερες που έχει συνδεθεί με το όνομα του Φραντς Κάφκα. Αυτός άλλωστε δεν είχε πει: “τα πάντα ακόμη και ψέμματα προωθούν την αλήθεια”

Πηγή αρχικής εικόνας: 360stories.com