Οι πλημμύρες με θύματα μικρά παιδιά σε Αθήνα και Πειραιά το 1977. Η κυβέρνηση σχολίαζε: “Καταστροφές γίνονται και στην Ευρώπη”

Το συννεφιασμένο απόγευμα της 2ας Νοεμβρίου 1977 αποδείχθηκε εφιαλτικό για την Αττική. Οι ισχυρές καταιγίδες ξέσπασαν πρώτα στον Πειραιά.

Μία ώρα αργότερα η κακοκαιρία έπληξε και την Αθήνα, με πολύ μεγάλα ύψη βροχής που, σύμφωνα με την ΕΜΥ, έφτασαν τα 150 mm στα δυτικά τμήματα του λεκανοπεδίου.

Όλα όσα ακολούθησαν καταγράφηκαν ως μία από τις χειρότερες καταστροφές. Οικογένειες ξεκληρίστηκαν, χιλιάδες νοικοκυριά έμειναν χωρίς στέγη και οι ζημιές που προκλήθηκαν στα σπίτια, τις επιχειρήσεις, το οδικό και το τηλεφωνικό δίκτυο ήταν τεράστιες.

Εκατοντάδες αυτοκίνητα παρασύρθηκαν από τους χειμάρρους, τα φανάρια έπαψαν να λειτουργούν και σχεδόν όλες οι πόλεις “βυθίστηκαν” στο σκοτάδι.

Ο Κηφισός υπερεχείλισε, σχεδόν 2.000 υπόγεια μετατράπηκαν σε λίμνες, οι κεραυνοί προκάλεσαν βραχυκύκλωμα στο σύστημα σειρήνων της αεροπορίας και τα χειρουργεία διακόπηκαν.

Συνολικά 39 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους.

Τα θύματα θα ήταν ακόμη πιο πολλά δίχως τις επιχειρήσεις Αστυνομίας, Πυροσβεστικής και Στρατού και τις ηρωικές προσπάθειες διάσωσης μεμονωμένων πολιτών.

Οι εφημερίδες κατέγραψαν με πολυσέλιδα ρεπορτάζ τι συνέβη στις πληγείσες περιοχές. Οι μαρτυρίες μιλούσαν για “πρωτοφανή κατακλυσμό“. Μέσα σε λίγες ώρες, η Αθήνα και ο Πειραιάς αποδείχθηκαν ανοχύρωτες πόλεις και ο κρατικός μηχανισμός απροετοίμαστος.

“Άστεγοι άγρυπνοι οι πλημμυροπαθείς, ρωτάνε με απόγνωση: “Πού είναι το κράτος να μας βοηθήσει;”“, ανέφερε δημοσίευμα των “Νέων“.

Μερικοί από τους πιο χαρακτηριστικούς τίτλους ήταν: “Βοήθεια, πνιγόμαστε!“, “Πρωτοφανής η έκταση των καταστροφών” και “Όνειρα θαμμένα στη λάσπη“.

Η μάνα που πνίγηκε με τρία παιδιά

Η πιο οδυνηρή πτυχή της κακοκαιρίας ήταν η απώλεια βρεφών και παιδιών. Στον Πειραιά, τέσσερα άτομα βρέθηκαν πνιγμένα μέσα σε αυτοκίνητο. Ήταν μία 25χρονη μητέρα με τους δύο γιους της, 7 και 4 ετών και τον 6χρονο παιδικό τους φίλο.

Ένα αβάπτιστο αγοράκι γλίστρησε από τα χέρια των γονιών του και αργότερα βρέθηκε νεκρό κάτω από ένα φορτηγό. Δύο 16χρονες συμμαθήτριες στον Κορυδαλλό επέστρεφαν από το φροντιστήριο στα σπίτια τους και η μία πνίγηκε, παρά τις προσπάθειες περαστικών να τη σώσουν.

Ένας 18χρονος είδε τη 43χρονη μητέρα του να χάνεται μπροστά στα μάτια του. Το ίδιο και ένας 12χρονος, ο οποίος δήλωσε με λυγμούς για τον συνομήλικο φίλο του:

“Τον είδα με τα μάτια μου να χάνεται, αλλά δεν μπόρεσα να τον βοηθήσω. Έβρεχε πάρα πολύ και το νερό ήταν τόσο ορμητικό που τον παρέσυρε σαν πούπουλο“.

Υπήρξαν πάντως και πολλά μικρά παιδιά που σώθηκαν τελευταία στιγμή, ενώ παράλληλα κινδύνεψαν ηλικιωμένοι που έμεναν μόνοι τους σε ισόγεια διαμερίσματα. “Ακόμη αντηχούν στα αφτιά των επιζώντων οι κραυγές των παγιδευμένων από τα νερά που ζητούσαν βοήθεια“, ανέφερε ρεπόρτερ της εφημερίδας “Μακεδονία“.

Ο ξεχειλισμένος Κηφισός και οι δρόμοι που έγιναν ποτάμια

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης βρέθηκαν το Αιγάλεω, η Καισαριανή, οι Τζιτζιφιές, ο Ταύρος, το Μοσχάτο και το Φάληρο, όπου εκβάλλει ο Κηφισός. Μεγάλες πλημμύρες σημειώθηκαν και στο Περιστέρι, με το ύψος του νερού να ξεπερνά σε πολλούς δρόμους το ένα μέτρο.

Λόγω του κατακλυσμού, σημειώθηκε τροχαίο στην Ελευσίνα, ανάμεσα σε ΙΧ και φορτηγό, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και οι 4 επιβάτες του ΙΧ. Στιγμές αλλοφροσύνης εκτυλίχθηκαν στις λεωφόρους Ποσειδώνος, Πειραιώς και Χαμοστέρνας.

Πολλοί αποχετευτικοί αγωγοί έφραξαν από μεγάλους όγκους χωμάτων και μια κλινική στην Καλλιθέα κινδύνεψε να καταρρεύσει από τον όγκο του νερού που συγκεντρώθηκε στην ταράτσα.

Ογκόλιθοι από οικοδομές έκλεισαν τους δρόμους, μαντρότοιχοι κατέρρευσαν και επιβάτες παρέμειναν για ώρες εγκλωβισμένοι στα βαγόνια του ΗΣΑΠ.

“Γύριζα μέσα στο σκοτάδι, για να βοηθήσω τον κόσμο και το μόνο που κατάφερα ήταν να φωτογραφίζω νεκρούς“, είπε στα “Νέα” ο ηθοποιός Βασίλης Μπουγιουκλάκης.

Η ανεπαρκής βοήθεια και οι ευθύνες

Σύμφωνα με τον μετεωρολόγο Θοδωρή Κολυδά, “εκείνο το απόγευμα ο καιρός στην Αττική έκλεισε από τα δυτικά προς τα ανατολικά και όχι από τα νότια- νοτιοδυτικά όπως συνηθίζεται σε άλλες ιστορικές καταιγίδες. Αυτό δικαιολογεί και το γεγονός ότι επλήγησαν περισσότερο οι περιοχές που βρίσκονταν κοντά στον Πειραιά και γενικότερα το δυτικό, κεντρικό και νότιο Λεκανοπέδιο“.

Στον απόηχο των πλημμυρών και των κραυγών απελπισίας των πληγέντων, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής εισηγήθηκε την τάχιστη διάθεση κονδυλιών και ειδών πρώτης ανάγκης και την καταγραφή των ζημιών.

Διανεμήθηκαν κλινοσκεπάσματα και κονσέρβες και δόθηκαν αποζημιώσεις της τάξεως των 5.000 με 20.000 δραχμών, οι οποίες, σύμφωνα με μαρτυρίες πλημμυροπαθών, δεν αρκούσαν.

Πολλές ήταν επίσης οι διαμαρτυρίες για τα μπάζα που κατέβασαν τα ρέματα και δεν είχαν απομακρυνθεί από τις αρχές.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ, δήμαρχοι και κοινοτάρχες είχαν προ πολλού προειδοποιήσει την κυβέρνηση αφενός για τις ελλείψεις στο αποχετευτικό σύστημα και αφετέρου για τους κινδύνους που εγκυμονούσαν από μια μεγάλη νεροποντή.

Έκθεση τεσσάρων επιστημόνων, που είχε συνταχθεί για λογαριασμό του Υπουργείου Δημοσίων Έργων, τόνιζε πως τα ρέματα του λεκανοπεδίου ασφαλτοστρώθηκαν με απερίσκεπτο τρόπο ή περιορίστηκαν σε πλάτος αυθαίρετα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει διέξοδος για τα νερά της βροχής.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, απαντώντας στις επικρίσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, υποστήριξε:

“Είναι τουλάχιστον εγκληματικό να καταλογίζονται ευθύνες στην κυβέρνηση για την πρωτοφανή θεομηνία. Γνωρίζει και ο τελευταίος Αθηναίος ότι όσα έργα έχουν γίνει στην Αθήνα έχουν γίνει από τον κ. Καραμανλή, ο οποίος βεβαίως δεν μπορούσε να καλύψει τις παραλείψεις 150 ετών.

Είναι γνωστό άλλωστε ότι παρόμοιες θεομηνίες έχουν γίνει και γίνονται και στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, οι οποίες είναι καλύτερα οργανωμένες“.

Δείτε στο ακόλουθο βίντεο πλάνα του Εθνικού Οπτικοακουστικού Αρχείου που αποτυπώνουν τις καταστροφές μετά τις πλημμύρες:

Οι πληροφορίες του άρθρου βασίστηκαν στα δημοσιεύματα του Τύπου και σε κείμενο του μετεωρολόγου Θοδωρή Κολυδά

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: εφημερίδα “Τα Νέα”