Οι Ναζί εκτέλεσαν μια ολόκληρη τάξη γυμνασίου και τους μικρούς λούστρους που αρνήθηκαν να γυαλίσουν τις μπότες τους. Η σφαγή του Κραγκούγιεβατς όπου χάθηκαν 2.800 Σέρβοι

Το Κραγκούγιεβατς της Σερβίας αιματοκυλίστηκε για δύο μέρες. Η πόλη ξεκληρίστηκε και βάφτηκε από το αίμα περίπου 3.000 ανθρώπων. Η γερμανική εντολή ήταν σαφής. Για κάθε Γερμανό που σκοτώνεται θα πρέπει να εκτελούνται 100 πολίτες.

Στις 21 Οκτωβρίου 1941 ολοκληρώθηκε μία από τις μαζικότερες σφαγές στη σύγχρονη ιστορία της Σερβίας. Η σφαγή στο Κραγκούγιεβατς ήταν αποτέλεσμα της εκδικητικής τακτικής των αντιποίνων της Βέρμαχτ για την αντίσταση των παρτιζάνων στις γύρω περιοχές.

Η Γιουγκοσλαβία παραδόθηκε στα ναζιστικά στρατεύματα στις 17 Απριλίου 1941. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας Τσίντσαρ Μάρκοβιτς και ο στρατηγός Γιάνκοβιτς υπέγραψαν την άνευ όρων παράδοση της χώρας, ενώ ο βασιλιάς Πέτρος ο Β’ και η κυβέρνησή του έφυγαν για το εξωτερικό. Ωστόσο, οι λαοί της περιοχής άρχισαν γρήγορα τη συγκρότηση οργανώσεων και ένοπλων ομάδων αντίστασης. Η πρώτη οργάνωση που έκανε την εμφάνισή της ήταν οι Τσέτνικ. Πήραν το όνομα τους από τη λέξη «τσέτα», που σημαίνει «άτακτος στρατός».

Οι Τσέτνικς υπήρχαν επίσημα στη Σερβία από το 1868 με τη μορφή παραστρατιωτικής οργάνωσης. Ήταν κυρίως Σέρβοι, με αρχηγό τον συνταγματάρχη του Γιουγκοσλαβικού Στρατού Ντράζα Μιχαήλοβιτς. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γιουγκοσλαβίας που παρέμενε αδρανές έως τις 22 Ιουνίου 1941, κινητοποιήθηκε μετά από την επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Πέντε μέρες αργότερα ιδρύθηκε το Γενικό Επιτελείο των Λαϊκο-Απελευθερωτικών Ομάδων της Γιουγκοσλαβίας με επικεφαλής τον Γενικό Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Γιουγκοσλαβίας, Γιόσιπ Μπροζ Τίτο.

Οι Παρτιζάνοι εγκαινίασαν την ένοπλη δράση τους με μια επιχείρηση κατά την οποία 40 αντάρτες απελευθέρωσαν από το νοσοκομείο των φυλακών του Βελιγραδίου τον Αλεξάνταρ Ράνκοβιτς.

Ήδη από την αρχή ο Διοικητής της 2ης Στρατιάς, Μαξιμίλιαν Βάιχς, εξέδωσε διαταγή σχετικά με το πως θα αντιμετωπιζόταν η αντίσταση των λαών.

“Όταν σε κάποια περιοχή εμφανίζεται μια ένοπλη συμμορία θα τουφεκίζονται όλοι οι άνδρες που είναι ικανοί να φέρουν όπλο και βρίσκονται κοντά στους συμμορίτες”

Η τακτική των αντιποίνων εξειδικεύτηκε από τον στρατάρχη του Γ’ Ράιχ, Βίλχελμ Κάιτελ. Η εντολή ήταν σαφής: Για κάθε Γερμανό που σκοτώνεται θα πρέπει να εκτελούνται 100 πολίτες και για κάθε Γερμανό που τραυματίζεται 50 πολίτες.

Η σφαγή του Κραγκούγιεβατς

Στις 16 Οκτωβρίου 1941 το 3ο τάγμα του 749 ου Συντάγματος Πεζικού, δέχτηκε επίθεση από τους Παρτιζάνους, κοντά στο Γκόρνι Μιλάνοβατς στο δρόμο της επιστροφής για το Κραγκούγιεβατς. Οι γερμανικές δυνάμεις είχαν απώλειες 10 νεκρούς και 26 τραυματίες. Οι ναζιστικές δυνάμεις αποφάσισαν να ξεκληρίσουν το Κραγκούγιεβατς. Η σφαγή ήταν η απάντηση για τις απώλειες τους.

H έφοδος στην πόλη ξεκίνησε στις 19 Οκτωβρίου. Οι κατοχικές γερμανικές δυνάμεις λεηλάτησαν την πόλη και συνέλαβαν 10.000 άνδρες από 16 έως 60 χρόνων. Η πρώτη μαζική εκτέλεση στο Κραγκούγιεβατς έγινε στις 20 Οκτωβρίου. Οι Γερμανοί εκτέλεσαν 66 Εβραίους της πόλης και 53 κατάδικους από την προπολεμική περίοδο, που πήραν από τις φυλακές.

Την επόμενη η μέρα η σφαγή στο Κραγκούγιεβατς ολοκληρώθηκε. Στο λόφο Σουμάριτσε οδηγήθηκαν 2.301 όμηροι κατά ομάδες των 200 ατόμων. Οι εκτελέσεις έγιναν σε ομάδες των 50. Έως τις 2.00 το μεσημέρι είχαν εκτελεστεί 2.301 άνθρωποι. Τα γερμανικά πολυβόλα σκόρπισαν τον θάνατο. Η πόλη ξεκληρίστηκε και βάφτηκε με το αίμα τους. Όσοι φυλακισμένοι δεν απελευθερώθηκαν, κρατήθηκαν ως όμηροι για την εκτέλεση άλλων αντιποίνων. Κατά τις μαζικές εκτελέσεις σκοτώθηκε αδιευκρίνιστος αριθμός ανθρώπων. Τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο γινόταν λόγος για 7.000 θύματα, όμως οι τελευταίες ιστορικές μελέτες προσδιορίζουν τον αριθμό των θυμάτων σε περίπου 2.800.

Το έγκλημα στο σχολείο

Ανάμεσα στα θύματα βρισκόταν και τα παιδιά από το πρώτο γυμνάσιο του Κραγκούγιεβατς, το πιο παλιό γυμνάσιο και λύκειο της Σερβίας. Από κει πήραν οι Γερμανοί μια ολόκληρη τάξη, την πέμπτη τάξη δημοτικού, δηλαδή παιδιά 11 χρονών και μαζί με τους δασκάλους τους τα οδήγησαν στο θάνατο. Στους ανήλικους συμπεριλαμβάνονταν και 23 παιδιά των Ρομά, κάτω των 15 ετών και μια ομάδα παιδιών, λούστροι παπουτσιών, τα οποία αρνήθηκαν να γυαλίσουν τις γερμανικές μπότες.

Ανάμεσα στους εκτελεσμένους ήταν και μία γυναίκα, η Νάντα Ναούμοβιτς, η οποία συνελήφθη και εκτελέστηκε μαζί με τους πολίτες του Κραγκούγιεβατς την 21 Οκτώβρη 1941. Ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γιουγκοσλαβίας, δραστηριοποιήθηκε στο Κραγκούγιεβατς μετά την κατάληψη της Γιουγκοσλαβίας, δούλεψε με τη νεολαία και συγκέντρωνε υγειονομικό υλικό, ρούχα και τρόφιμα για τους Παρτιζάνους.

Τα μνημεία του “ολοκαυτώματος”

Σήμερα ολόκληρη η περιοχή Σουμαρίτσε, στο Κραγκούγιεβατς, έχει μετατραπεί σε Πάρκο Μνήμης για τα θύματα του ολοκαυτώματος. Στα μνημεία που έχουν ανεγερθεί, υπάρχει το μνημείο εκτελεσθέντων μαθητών και καθηγητών, το Μνημείο «Πόνος και Περιφρόνηση», που είναι το πρώτο μνημείο που χτίστηκε στο πάρκο το 1959, το μνημείο «Εκατό για έναν”, το μνημείο της αντίστασης και της ελευθερίας και το μνημείο για τους εκτελεσθέντες λούστρους.

Για τη σφαγή των μαθητών γράφτηκε ένα ποίημα από την Desanka Maksimović “Το ματωμένο παραμύθι”. Σε μια γη χωρικών, στα ορεινά Βαλκάνια, μια παρέα μαθητών πέθανε μαρτυρικά σε μια μέρα. Ήταν όλοι γεννημένοι την ίδια χρονιά, περνούσαν τις μέρες τους στο σχολείο με τον ίδιο τρόπο, πήγαιναν στις ίδιες γιορτές, εμβολιάστηκαν για τις ίδιες ασθένειες και πέθαναν μαζί την ίδια μέρα…

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: Wikipedia

Διαβάστε ακόμη στη “ΜτΧ”: Η χαράδρα της ντροπής. Πώς οι Ναζί και οι συνεργάτες τους, εκτέλεσαν χιλιάδες Εβραίους της Ουκρανίας στο Μπάμπι Γιαρ. Τους έγδυναν και τους πυροβολούσαν. Τι απέγινε ο αρχιεκτελεστής στρατηγός