Οι μυθικοί Αντίποδες των Ιμαλαΐων με τα ανάποδα πόδια που έτρεχαν γρήγορα. Ο τοπογράφος του Μ. Αλεξάνδρου ισχυρίζεται ότι τους είδε. Γιατί σχετίστηκαν με την Ωκεανία;

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού 

Σε παγκόσμιους χάρτες του Μεσαίωνα συνήθως στο ανατολικότερο σημείο της Ασίας απεικονίζεται ένας άνθρωπος ο οποίος έχει μεγάλα πόδια που είναι ανάποδα. Πρόκειται για μέλος μίας μυθικής φυλής που υποτίθεται ότι τα πόδια τους ήταν ανάποδα σε σχέση με τον υπόλοιπο σώμα τους. Επίσης είχαν οκτώ δάκτυλα σε κάθε πόδι. Παρά τα περίεργα αυτά χαρακτηριστικά, έτρεχαν γρηγορότερα από ένα «κανονικό» άνθρωπο.

Αντίποδες, Νούλοι και Αμπάριμον

Η φυλή αυτή αναφέρεται από αρχαίους Έλληνες συγγραφείς ως «Αντίποδες» ή «Νούλοι» και από τους Λατίνους ως «Αμπάριμον» (Abarimon). Η παλαιότερη σωζόμενη άμεση αναφορά σε αυτούς γίνεται από τον Ρωμαίο συγγραφέα, Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, στη Φυσική Ιστορία (VII 11).

Γράφοντας τον 1^ο αιώνα μ. Χ. αναφέρει ότι οι «Αμπαρίμον» κατοικούσαν στη βόρεια Ινδία. Συνυπήρχαν με άγρια ​​ζώα και κάθε προσπάθεια σύλληψής τους ήταν ανεπιτυχής γιατί ήταν άγριοι και ταχύτατοι.

Όμως, ο Πλίνιος επισημαίνει ότι τις πληροφορίες αυτές τις είχε αντλήσει από ένα κείμενο του Βαίτωνα -χαμένο σήμερα- ο οποίος ήταν ο επίσημος τοπογράφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη διάρκεια της εκστρατείας του στην Ινδία.

Ο τοπογράφος του Μ. Αλεξάνδρου

Ο Βαίτων είχε διαταχθεί από τον Αλέξανδρο να κάνει τοπογραφικές μετρήσεις στη βόρεια Ινδία. Φθάνοντας κοντά σε μία ψηλή οροσειρά, που θα πρέπει να ήταν τα Ιμαλάια, συνάντησε μία περίεργη φυλή ανθρώπων γνωστούς ως «Αντίποδες». Η λέξη σημαίνει «οι άνθρωποι με τα ανάποδα πόδια», δηλαδή τα πόδια τους είχαν αντίθετη κατεύθυνση απ’ αυτά των άλλων ανθρώπων.

Ο Βαίτων θέλησε να πάρει μερικούς και να τους επιδείξει στον Αλέξανδρο και τους επιστήμονες που τον συνόδευαν στην εκστρατεία του. Όμως δεν το έκανε τελικά γιατί έμαθε ότι τα πνευμόνια των «Αντιπόδων» ήταν προσαρμοσμένα στο λίγο οξυγόνο που είχαν στις ορεινές κοιλάδες όπου κατοικούσαν.

Αν κατέβαιναν πιο χαμηλά θα πέθαιναν εξαιτίας της αύξησης του οξυγόνου.

Έτσι κανένας τους δεν είχε αφήσει ποτέ την περιοχή τους και για το λόγο αυτό περιβάλλονταν από μυστήριο. Ήταν γνωστοί στην αρχαιότητα μόνο σε ελάχιστους που είχαν αποτολμήσει να ανέβουν στους πρόποδες των Ιμαλαΐων.

Μεγασθένης και Νούλοι

Ο αρχαίος Έλληνας γεωγράφος Μεγασθένης, που ήταν σύγχρονος του Αλέξανδρου και στο έργο περιλαμβάνει πολλά στοιχεία σχετικά με την εκστρατεία του στην Ανατολή, έγραψε ένα βιβλίο με το τίτλο «Ινδικά». Ελάχιστα αποσπάσματά του είναι γνωστά από έμμεσες αναφορές άλλων φιλολογικών πηγών.

Σ’ ένα απ’ αυτά, ο Μεγασθένης λέγεται ότι ισχυριζόταν πως οι άνθρωποι με τα ανάποδα πόδια ζούσαν στο όρος “Νούλος”. Γι’ αυτό μεταγενέστεροι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς τους αποκαλούσαν εκτός από «Αντίποδες» και «Νούλοι». Δεν είναι γνωστό ποιο βουνό είναι ο «Νούλος», στη βόρεια Ινδία, αλλά οι περισσότεροι μελετητές θεωρούν ότι είναι τα Ιμαλάια ή το Χίντου Κους (Ινδοκαύκασος).

Οι μελετητές θεωρούν ότι οι ιστορίες των Ελλήνων για τους «Αντίποδες» ή «Νούλους» έχουν τη βάση τους σε ινδικά φύλα που ζούσαν απομονωμένα και σε πρωτόγονη κατάσταση κοντά στα Ιμαλάια. Η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου συνέβαλε στη διάδοση των ιστοριών αυτών στον ελληνικό κόσμο.

Αντίποδες και Αμπάριμον

Στη ρωμαϊκή εποχή οι «άνθρωποι με τα ανάποδα πόδια» έγιναν γνωστοί ως «Αμπάριμον» και οι ιστορίες γι’ αυτούς εμπλουτίστηκαν με πολλά φανταστικά στοιχεία. Παράλληλα θεωρούνταν ότι κατοικούσαν στη Σκυθία, σε μια κοιλάδα κοντά στον Καύκασο.

Σε χάρτες της εποχής του Μεσαίωνα  στα πιο απομακρυσμένα όρια της Ασίας οι χαρτογράφοι απεικόνιζαν μορφές «Αμπάριμον», με τα πόδια στραμμένα πίσω, να βγαίνουν από το κεφάλι τους, ή να είναι ξαπλωμένοι και να καλύπτονται από τα πόδια τους.

Είναι ενδιαφέρον ότι στη νεότερη εποχή μετά την ανακάλυψη της Ωκεανίας (Αυστραλασία, Μελανησία, Μικρονησία, και Πολυνησία) ο όρος «Αντίποδες» χρησιμοποιήθηκε για τη “νέα” ήπειρο. Αυτό δεν ήταν γιατί οι χαρτογράφοι πίστευαν πια ότι εκεί κατοικούσαν οι μυθικοί «Αντίποδες» αλλά γιατί ήταν «απέναντι» από την Ασία, την Ευρώπη και την Αφρική, τις ηπείρους που γνώριζαν οι Ευρωπαίοι.