Οι λαμπαδηδρομίες και η τελετή αφής της Ολυμπιακής φλόγας θεσπίστηκαν από τον Χίτλερ στους Ολυμπιακούς του 1936. Πώς ήθελε να εμπλέξει τον ελληνικό πολιτισμό με την Άρια φυλή

20 Ιουλίου 1936. Στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας πραγματοποιείται η αφή της Ολυμπιακής φλόγας υπό τον ήχο του ναζιστικού εμβατηρίου. Ο συμβολισμός αυτής της καινοτόμου τελετής ήταν να καταδείξει τη συνέχεια της Άριας φυλής, από την αρχαία Ελλάδα έως τη Γερμανία του 20^ου αιώνα.

Ο Αδόλφος Χίτλερ, αν και λάτρης των σπορ, αρχικά ήταν αρνητικός με τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων στο Βερολίνο. Ο διεθνιστικός και πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της διοργάνωσης ήταν εκ διαμέτρου αντίθετος με τη ναζιστική ιδεολογία. Εκείνος που σταδιακά έπεισε τον Φύρερ για τις ωφέλειες που θα είχε το καθεστώς από τους αγώνες ήταν ο υπουργός προπαγάνδας της κυβέρνησής του.

Ο Γκαίμπελς επισήμανε στον Χίτλερ ότι με τα παγκόσμια φώτα στραμμένα στη Γερμανία, οι ευκαιρίες αποτελεσματικής προπαγάνδας τεράστιου βεληνεκούς θα ήταν αμέτρητες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν το απόλυτο αθλητικό γεγονός. Αποτελούσε μία από τις σπάνιες μορφές ψυχαγωγίας, που την εποχή εκείνη μπορούσε να μοιραστεί ολόκληρη η υφήλιος.

«Τα αθλήματα έχουν μόνο ένα σκοπό: να ενισχύουν τον χαρακτήρα των Γερμανών, εμποτίζοντάς τον με το μαχητικό πνεύμα και με την απαραίτητη συντροφικότητα στον αγώνα της ύπαρξής του», συνήθιζε να λέει ο Γκαίμπελς. Έτσι, το 1934 οριστικοποιήθηκε η ανάθεση της φιλοξενίας των αγώνων στην Γερμανία.

Η «γέννηση» της ολυμπιακής φλόγας

Η εφαρμογή των προπαγανδιστικών πρακτικών άρχισε πριν από την τελετή έναρξης. Ο Χίτλερ με τον Γκαίμπελς θέλησαν να δώσουν νέο ορισμό στη σημασία των Ολυμπιακών Αγώνων, συνδέοντάς τους εμμέσως με τη ναζιστική ιδεολογία.

Το σκεπτικό που επιδίωκαν να περάσουν στις συνειδήσεις των θεατών ήταν η συνέχεια της Άριας φυλής, από την ελληνική αρχαιότητα έως τη ναζιστική Γερμανία. Ο Φύρερ πίστευε ότι η αρχαία Ελλάδα ήταν ο φυλετικός και πολιτισμικός πρόγονος της Γερμανίας και ως εκ τούτου, το ένδοξο παρελθόν της πατρίδας του.

Προκειμένου να αναδειχθεί αυτή η πεποίθηση, η γερμανική ολυμπιακή επιτροπή, που ήταν υπεύθυνη για τη διοργάνωση, έθεσε σε εφαρμογή μία καινούρια ιδέα που είχε ένα από τα μέλη της. Ο Καρλ Ντιμ πρότεινε να γίνει μία μεγάλη λαμπαδηδρομία από την αρχαία Ολυμπία έως το Βερολίνο.

Η φλόγα θα άναβε στο αρχαίο σπίτι των Ολυμπιακών Αγώνων και θα μεταφερόταν με πυρσούς μέχρι τον νέο τόπο φιλοξενίας τους. Μάλιστα, οι δρομείς στην πορεία θα διέσχιζαν και την Ιταλία, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο την ιδέα της συνέχειας και της κοινής κληρονομιάς μεταξύ αρχαίας Ελλάδας, ρωμαϊκού πολιτισμού και ναζιστικής Γερμανίας.

Οι πρώτες ολυμπιακές λαμπαδηδρομίες

Έως εκείνη τη χρονιά, η παράδοση της ολυμπιακής φλόγας δεν υπήρχε. Μπορεί οι λαμπαδηδρομίες να ήταν γνωστές από την αρχαιότητα, όμως ποτέ δεν αποτέλεσαν κομμάτι των Ολυμπιακών Αγώνων.

Ο Χίτλερ, ως λάτρης των τελετουργιών που έπαιρναν διαστάσεις «σόου», ενθουσιάστηκε με την ιδέα του Ντιμ. Εξίσου θερμή υποδοχή επιφύλασσε και η παγκόσμια κοινή γνώμη σε αυτήν την πρωτοπορία, καθώς ακόμη δεν είχαν αντιληφθεί τη σκοπιμότητα που ήθελαν να εξυπηρετήσουν οι ναζί.

Έτσι, στις 20 Ιουλίου έγινε η αφή της φλόγας στην Ολυμπία. Κατά τη διάρκεια της τελετής, στο ιστορικό μνημείο ηχούσε ο ναζιστικός ύμνος της Γερμανίας, “Die Fahne Hoch”. Ύστερα, έλληνες δρομείς ξεκίνησαν να τρέχουν με τους πυρσούς που είχαν κατασκευάσει γερμανικά εργοστάσια, ειδικά για τον σκοπό αυτό. Μέχρι τα σύνορα της Βουλγαρίας, οι έλληνες εθελοντές που συμμετείχαν στη λαμπαδηδρομία ανέρχονταν σε χιλιάδες και, όπως επιβαλλόταν, ήταν όλοι άντρες.

Μέσα σε δώδεκα μέρες και έντεκα νύχτες οι πυρσοί έφτασαν στο Βερολίνο, διανύοντας συνολικά 3.187 χιλιόμετρα στα χέρια 3.331 δρομέων.

Η τελετή στη γερμανική πρωτεύουσα ήταν εξίσου μεγαλειώδης. Στο κατάμεστο ολυμπιακό στάδιο κυμάτιζαν δεκάδες ερυθρόμαυρες σημαίες που έφεραν τη σβάστικα. Στο κέντρο βρισκόταν ο μεγάλος ξύλινος πυρσός, τον οποίο κλήθηκε να ανάψει ένας γερμανός αθλητής, ονόματι Ζίγκφριντ Άιφριγκ. Ο Άιφριγκ, βέβαια, δεν επιλέχθηκε για τις αθλητικές του επιδόσεις αλλά για το παρουσιαστικό του. Ήταν ψηλός, ξανθός και είχε γαλανά μάτια: άρτιο δείγμα απογόνου της Άριας φυλής.

Μετά την ολοκλήρωση της τελετής, ο πρόεδρος της Ολυμπιακής Οργανωτικής Επιτροπής του Βερολίνου έσπευσε να επαινέσει δημόσια τον Χίτλερ για την απόφασή του να προσθέσει την τελετουργία με τους πυρσούς και την αφή της φλόγας στην ολυμπιακή τελετή. Όπως ισχυριζόταν, «εξυπηρετούσε τον σκοπό της δημιουργίας ενός πραγματικού και πνευματικού πύρινου δεσμού μεταξύ της γερμανικής πατρογονικής γης και του αρχαιοελληνικού ιερού, το οποίο ίδρυσαν πριν από περίπου 4.000 χρόνια έποικοι προερχόμενοι από τα βόρεια εδάφη».

Σύγχρονοι αγώνες

Η παράδοση της λαμπαδηδρομίας και της τελετής αφής της ολυμπιακής φλόγας διατηρήθηκε και μετά τους Αγώνες του ’36 και σήμερα πλέον έχει καθιερωθεί ως κορυφαία στιγμή κάθε διοργάνωσης. Συμβολίζει την ειρήνη, την αλληλεγγύη, την συνεργασίλα των λαών και σίγουρα τίποτα απ΄ όσα ήθελε να προβάλει το χιτλερικό καθεστώς.

Η επιβίωσή της τελετής οφείλεται στο γεγονός ότι δεν θυμίζει ναζιστικό κατάλοιπο, καθώς κανείς δεν φέρνει στο νου του τον αλλόκοτο συνειρμό που επιχείρησε να εισαγάγει ο Χίτλερ. Σχεδόν κανείς δεν γνωρίζει καν πώς ξεκίνησε η τελετή αφής.

Η φλόγα αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στους αρχαίους και στους σύγχρονους αγώνες, αλλά και σύμβολο του πανανθρώπινου χαρακτήρα τους.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η μοναδική Εβραία αθλήτρια που αγωνίστηκε για την χιτλερική Γερμανία στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1936 και κατέκτησε μετάλλιο. Ο Γκαίμπελς είχε απαγορεύσει κάθε αναφορά στην καταγωγή της