«Καλύτερα να είσαι τρελός, παρά δέσμιος των απολαύσεων». Οι κυνικοί φιλόσοφοι, που περιφρονούσαν του πλούσιους, το “γενικό καλό” και την “αρετή”

Σύμβολό τους είναι ο σκύλος (κύων) και στάση ζωής τους η απόταξη του υλισμού και η αμφισβήτηση του κατεστημένου.

Οι Κυνικοί θεωρούνται οι πνευματικοί απόγονοι του Σωκράτη.

Παρά τη βαθιά ταύτιση των κυνικών με τον σκύλο, που περπατά ξυπόλυτος και τρώει σε κοινή θέα λιτά γεύματα, εικάζεται ότι το όνομα της φιλοσοφικής σχολής προήλθε από το Κυνόσαργες. Πρόκειται για ένα από τα τρία μεγαλύτερα γυμναστήρια των Αθηνών και το μοναδικό που δεχόταν τους νόθους γιους των Αθηναίων -δηλαδή εκείνους με μητέρα σκλάβα, ξένη ή πόρνη.

Ένας από αυτούς ήταν ο θεμελιωτής του Κυνισμού, ο Αντισθένης. Γόνος Αθηναίου πατέρα και μητέρας δούλης από την Θράκη, ο Αντισθένης διακρίθηκε ως πολεμιστής στην μάχη της Τανάγρας και μετέπειτα μαθήτευσε στον Σωκράτη.

Φημιζόταν για την εγκράτεια, την απλότητα και την πρακτικότητά του. Αυτές ήταν και οι αρχές στις οποίες βασίστηκε και η φιλοσοφική σχολή που ίδρυσε.

Οι κυνικοί χλεύαζαν τον πλούτο, τα αξιώματα, τη δόξα και τις απολαύσεις. Τις χαρακτήριζαν ως παγίδες που αιχμαλωτίζουν τους ανθρώπους και τους κρατούν δέσμιους ανούσιων πραγμάτων. Περιφρονούσαν όμως και κάθε αόριστη έννοια. Οι λέξεις “ανθρωπότης”, “φύσις”, “γενικό καλό” είναι κενές όσο δεν αποφέρουν κάποιο άμεσο αντίκρισμα στη ζωή του ανθρώπου.

Το κέντρο βάρους της ηθικής τοποθετείται αποκλειστικά στο άτομο, πέρα από οποιοδήποτε εξωτερικό δεδομένο. Τα μόνα αγαθά που έχουν αξία είναι τα έμπρακτα. Η “αρετή”, που τείνει να αποτελεί την βάση των φιλοσοφικών κινημάτων, κατακτάται μόνο μέσω της άσκησης, του εθισμού και του αυτοελέγχου. Με τον ίδιο τρόπο κατακτάται και η γνώση. Ο στοχασμός και η μελέτη έρχονται σε δεύτερη μοίρα.

Ο «σοφός» των Κυνικών δεν είναι απαραίτητα ο έξυπνος, αλλά ο αυτάρκης κι αυτεξούσιος. Εκείνος που έχει περιορίσει τις πραγματικές ανάγκες στη βιολογική του διατήρηση.

Μανείην μάλλον ή ησθείην.

Δηλαδή, «καλύτερα να είσαι τρελός, παρά δέσμιος των απολαύσεων», έλεγε ο Αντισθένης.

Πιστοί μαθητές και συνεχιστές του κηρύγματός του υπήρξαν προσωπικότητες όπως ο Διογένης ο Κυνικός, ο Κράτης ο Θηβαίος, η γυναίκα του, Ιππαρχία, ο Βίων ο Βορυσθενίτης.

Ο πλούτος είναι βλαβερός, αν δεν ξέρει κανείς να τον χρησιμοποιεί σωστά.

Είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα αποφθέγματα του Μητροκλή, αδερφού της Ιππαρχίας, που διασώζονται.

Μεταγενέστεροι εκπρόσωποι του Κυνισμού προσάρμοσαν τις αρχές της φιλοσοφικής σχολής στον χριστιανισμό και δη, στην ασκητική-μοναστική ζωή.

Ορισμένοι ιστορικοί υποστήριξαν μάλιστα, ότι η διδασκαλία του Χριστού, είχε επηρεαστεί βαθιά από τους κυνικούς φιλοσόφους.

Κατά κανόνα πάντως, οι Κυνικοί θεωρούσαν τις θρησκείες «προϊόντα ανθρώπινης συνήθειας». Κατ’ αυτούς, ο κόσμος διοικείται από έναν «Θείο Νου», που δεν μπορεί να απεικονιστεί.

Κατά νόμον είναι πολλούς Θεούς, κατά δε φύσιν ένα.

Όπως έλεγε και ο Αντισθένης: “Σύμφωνα με τον νόμο, υπάρχουν πολλοί θεοί. Σύμφωνα με τη φύση, μόνον ένας”.

αρχική εικόνα: snappygoat

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Ξεσκότισέ με». Πως προέκυψε η έκφραση μετά την συνάντηση του φιλόσοφου Διογένη με τον Μέγα Αλέξανδρο. Γιατί ο Μακεδόνας βασιλιάς δεν το θεώρησε προσβολή