Οι «Καλοί» Ράλληδες. Τα πέντε αδέλφια από την Χίο που “έβλεπαν” τις αλλαγές στον κόσμο και κατέκτησαν την παγκόσμια αγορά. Τι απέγινε ο κολοσσός που ίδρυσαν στο Λονδίνο

Ο όρος «Ράλληδες» σήμερα έχει αρνητική σημασία για τους Έλληνες εξαιτίας του δοσίλογου κατοχικού πρωθυπουργού, Ιωάννη Ράλλη και τα Τάγματα Ασφαλείας που ίδρυσε στην Κατοχή.

Όμως, υπάρχουν και άλλοι Ράλληδες που αν και δεν είναι τόσο γνωστοί σήμερα στην Ελλάδα απολάμβαναν του σεβασμού των Ελλήνων του εξωτερικού για το σημαντικό δίκτυο επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που είχαν αναπτύξει στις διεθνής αγορές με επίκεντρο το Λονδίνο.

Την αρχή έκανε ο Στέφανος Ράλλης (1755-1827), έμπορος από τη Χίο που πριν από την Επανάσταση του 1821 είχε δραστηριοποιηθεί σε διάφορες πόλεις με μεγάλα λιμάνια, όπως η Μάλτα, το Λιβόρνο και η Μασσαλία, κάνοντας συνεταιρισμό με άλλους Χιώτες εμπόρους. Ο κύριος τομέας τους ήταν η μεταφορά σιτηρών από τη Ρωσία στη Δυτική Ευρώπη.

Ο Στέφανος είχε πέντε γιούς, τον Ζαννή (1785–1859), τον Αυγουστή (1792–1878), τον Πανδιά γνωστός με το παρατσούκλι «Ζευς» (1793–1865), τον Τουμάζη (1799–1858) και τον Ευστράτιο (1800–1884), οι οποίοι και δραστηριοποιήθηκαν μαζί με τον πατέρα τους στο διαμετακομιστικό εμπόριο σιτηρών.

O Ζαννής εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο όπου γρήγορα διαπίστωσε ότι ανοίγονταν νέες προοπτικές για τις εμπορικές δραστηριότητες της οικογένειας. Το 1826 ένα χρόνο πριν από το θάνατο του πατέρα τους, Στέφανου, ο Ζαννής και τα αδέλφια έδωσαν στην εταιρία το όνομα Ralli Brothers («Αδελφοί Ράλληδες») με έδρα το Λονδίνο.

Εκτός από το Λονδίνο μέλη της οικογενείας είχαν εγκατασταθεί σε διάφορες πόλεις της Μεσογείου με σημαντικά λιμάνια και με τον τρόπο αυτό υποστήριζαν τις εμπορικές δραστηριότητες της οικογένειας. Εκτός από σιτηρά από τη Ρωσία, η εταιρία άρχισε να εισάγει στην Αγγλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξωτά υφάσματα και μπαχαρικά από τη Μέση και Άπω Ανατολή.

Παράλληλα με εισαγωγές, οι Ράλληδες εξήγαγαν μεγάλες ποσότητες βιομηχανικού υφάσματος που τα αγγλικά εργοστάσια είχαν αρχίσει να παράγουν κλίμακα.

Τα κέρδη των Ράλληδων υπήρξαν αστρονομικά

Οι δραστηριότητές τους πολλαπλασιάστηκαν εκμεταλλευόμενοι την επέκταση της βρετανικής αυτοκρατορίας στα χρόνια της βασιλείας Βικτωρίας (1837-1901). Από το 1851 ξεκίνησαν να δραστηριοποιούνται στην Ινδία (τότε «βρετανικές Ινδίες») ανοίγοντας κεντρικά γραφεία στην Καλκούτα και τη Βομβάη.

Από τη δεκαετία του 1840 οι Ράλληδες είχαν ανοίξει γραφεία και σε μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ (π. χ. Νέα Υόρκη) και έτσι μπήκαν και σε αυτή τη μεγάλη αναδυόμενη αγορά. Εκτός από το εμπόριο, η εταιρεία των Ράλληδων επεκτάθηκε και στον τραπεζικό και ναυτιλιακό κλάδο.

Μάλιστα, το κεντρικό γραφείο τους στο Λονδίνο είχε πάρει άδεια από την Τράπεζα της Αγγλίας να λειτουργεί και ως διεθνή τράπεζα. Όμως δεν ήταν μόνο η επέκταση της βρετανικής αυτοκρατορίας ή η αναδυόμενη αγορά των ΗΠΑ που οι Ράλληδες εκμεταλλεύτηκαν, αλλά και σημαντικά διεθνή γεγονότα που είχαν σαν αποτέλεσμα να μπουν σε νέες αγορές και να βγάλουν ακόμη μεγαλύτερα κέρδη.

Έτσι πρόβλεψαν σωστά ότι ο Κριμαϊκός Πόλεμος (1853-1856) θα σταματούσε την εξαγωγή ρωσικού σταριού στη δυτική Ευρώπη με αποτέλεσμα οι τιμές των σιτηρών να ανέβουν κατακόρυφα ή ότι ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Αμερική (1861-1865) θα επιδρούσε στην τιμή του βαμβακιού, αφού οι νότιες πολιτείες των ΗΠΑ θα σταματούσαν τις εξαγωγές βαμβακιού.

Έτσι, οι Ράλληδες είχαν προνοήσει να ξεκινήσουν εισαγωγές αυτών των βασικών προϊόντων από άλλες χώρες τα οποία πωλούσαν στην Ευρώπη σε υψηλές τιμές. Στο αποκορύφωμα της ακμής του, ο εμπορικός οίκος των «Αδελφών Ράλληδων» είχε γραφεία σε Βρετανία, Ευρώπη, Ινδία, Περσία και Ηνωμένες Πολιτείες με 40.000 υπαλλήλους και μόνο στις Ινδίες 15.000 αποθήκες!

Οι «Ralli Bros» ήταν ο μεγαλύτερος εμπορικός οίκος που είχαν Έλληνες της διασποράς και μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο. Παρά ταύτα, οι Ράλληδες είχαν ως διευθυντές μέλη της δικής τους οικογενείας που αριθμούσε περίπου 60 μέλη.

Παράλληλα παντρεύονταν σχεδόν αποκλειστικά μέλη άλλων αριστοκρατικών οικογενειών της Χίου, όπως οι Σκαραμαγκά, Βλαστοί κ. ά. που και εκείνοι αναλάμβαναν σημαντικές θέσεις στην εταιρεία. Οι πρώτες δύο γενιές των Ράλληδων μετά τον Στέφανο διατήρησαν ελληνική συνείδηση και ήταν ορθόδοξοι. Παρά ταύτα, οι σχέσεις του εμπορικού οίκου με την Ελλάδα ήταν περιορισμένες αφού δραστηριοποιούνταν στις παγκόσμιες αγορές και η Ελλάδα του 19^ου αιώνα δεν προσέφερε τέτοιες ευκαιρίες.

Ίσως αυτό να μην κατά ανάγκη κακό αφού αρκετοί πλούσιοι ομογενείς που ανέπτυξαν επιχειρηματικές δραστηριότητες στην Ελλάδα μάλλον τις είδαν ως ευκαιρία για εκμετάλλευση παρά για ανάπτυξη του τόπου. Γνωστό παράδειγμα είναι ο Ανδρέας Συγγρός αλλά δυστυχώς δεν ήταν και ο μόνος (Βέβαια υπήρξαν και πλούσιοι ομογενείς, δίχως σημαντικά οικονομικά συμφέροντα στην Ελλάδα που την ωφέλησαν μέσω σημαντικών ευεργεσιών, όπως ο Γεώργιος Αβέρωφ).

Διαβάστε ακόμα: Ο «γυναικάς» Ανδρέας Συγγρός που απεχθανόταν τον γάμο άλλαξε γνώμη όταν γνώρισε την Ιφιγένεια Μαυροκορδάτου. Το τεράστιο φιλανθρωπικό της έργο και η φροντίδα της στα ορφανά

Παρά ταύτα, ο  Πανδιάς Ράλλης υπήρξε ο πρώτος Έλληνας πρόξενος στο Ηνωμένο Βασίλειο και τα μέλη της οικογένειας των Ράλληδων προώθησε ποικιλοτρόπως τα ελληνικά συμφέροντα στη χώρα. Προσέλαβαν πολλούς Έλληνες στην εταιρεία τους και βοήθησαν αρκετούς άλλους να ανοίξουν επιχειρήσεις στην Αγγλία μεσολαβώντας στις βρετανικές αρχές και παρέχοντας τους δάνεια μέσω της τράπεζάς τους.

Ο Πανδιάς Ράλλης που ήταν ιδιαίτερα δραστήριος στην ελληνική κοινότητα του Λονδίνου συχνά συμβούλευε τους νέους Έλληνες επιχειρηματίες ως «πατέρας» και για το λόγο αυτό οι Άγγλοι του κόλλησαν το παρατσούκλι «Δίας». Οι Ράλληδες έβαλαν τα θεμέλια ώστε αργότερα να εγκατασταθούν και να αναπτυχθούν στο Λονδίνο μεγάλες ελληνικές εταιρίες, κυρίως ναυτιλιακές.

Η Εταιρεία «Ralli Bros» συνέχισε να δραστηριοποιείται και μετά τον θάνατο των πέντε αδελφών που την είχαν ιδρύσει, από τους γιους τους. Στα τέλη του 19^ου και τις αρχές του 20^ου αιώνα, οι Ράλληδες παραχώρησαν τις εμπορικές δραστηριότητες στη Ρωσία και τις ΗΠΑ σε άλλες χιώτικες οικογένειες.

Όμως, ακόμη και αυτή υπήρξε σοφή κίνηση, αφού μετά το 1917 και την Οκτωβριανή Επανάσταση σταμάτησαν όλες οι επιχειρηματικές δραστηριότητες στη χώρα αυτή από ξένες εταιρίες. Στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι «Ralli Bros» είχαν το μονοπώλιο της προμήθειας των εκατομμυρίων αμμοσάκων στα χαρακώματα για το Βρετανικό στρατό αποφέροντάς τους τεράστια κέρδη.

Όμως, η Διεθνής Οικονομική Κρίση του 1929 ήταν μεγάλο πλήγμα αναγκάζοντας την εταιρεία να κλείσει τα γραφεία της στην Ινδία. Αν και συνέχισε να αναπτύσσει εμπορικές δραστηριότητες δεν είχε πια την αίγλη των προηγούμενων δεκαετιών.

Από τις αρχές του 20^ου αιώνα τα μέλη της οικογένειας άρχισαν να αφομοιώνονται στην αγγλική αριστοκρατία. Ο οίκος έπαψε υπάρχει επίσημα το 1961 όταν ο όμιλος εξαγοράστηκε από τον Isaac Wolfson. Παρά ταύτα, μέλη της οικογένειας των Ralli συνέχισαν να επιχειρούν κυρίως στο Λονδίνο με την ίδρυση εταιρειών με την επωνυμία της οικογενείας.

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Στοιχεία αντλήθηκαν από: Μαρία-Χριστίνα Χατζηιωάννου, “Η κατασκευή μια επιχειρηματικής δυναστείας: Η οικογένεια Ράλλη“, στο: Κατερίνα Δέδε και Δημήτρης Δημητρόπουλος (επιμέλεια), «Η ματιά των άλλων». Προσλήψεις προσώπων που σφράγισαν τρεις αιώνες (18ος-20ός), Αθήνα: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, 2012, σ. 149-171

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το νομοσχέδιο που καθιέρωνε τη δημοτική ως επίσημη γλώσσα ήταν γραμμένο στην καθαρεύουσα. Ο πολιτικός που μίλησε για το θάνατο της «πρωτότοκης καθαρεύουσας»