Οι εσκεμμένες συγκρούσεις τρένων ως υπερθέαμα. Πώς έγιναν μόδα και γιατί σταμάτησαν

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Για σχεδόν 40 χρόνια, από τα τέλη του 19^ου αιώνα μέχρι και το 1935 πολλοί Αμερικανοί πλήρωναν ένα ακριβό εισιτήριο για να παρακολουθούν σκηνοθετημένες συγκρούσεις τρένων με ατμομηχανές που ανέπτυσσαν μεγάλες ταχύτητες. Η μανία αυτή ξεκίνησε το 1896 όταν ένας επιχειρηματίας, ο Α.Λ. Στρίτερ, παρουσίασε μπροστά σε κοινό την πρώτη “στημένη” σύγκρουση τρένων.

“Το πιο ρεαλιστικό και ακριβό θέαμα”

Ο Στρίτερ αγόρασε δύο παλιά τρένα και τα τοποθέτησε το ένα απέναντι από το άλλο, σε απόσταση περίπου ενός μιλίου.

Όταν έδωσε το σύνθημα, ο μηχανικός κάθε τρένου ανέπτυξε τη μέγιστη ταχύτητα και στη συνέχεια πήδησαν από το κινούμενο τρένο.

Τα δύο τρένα συγκρούστηκαν με σφοδρότητα και οι λέβητές τους εξερράγησαν.

Μια εφημερίδα την επόμενη μέρα χαρακτήρισε την εκδήλωση του Στρίτερ «το πιο ρεαλιστικό και ακριβό θέαμα που δημιουργήθηκε ποτέ για τη διασκέδαση του αμερικανικού κοινού».

Η εκδήλωση είχε τεράστια επιτυχία και απέφερε ένα σημαντικό κέρδος στον Στρίτερ από την πώληση εισιτηρίων στους θεατές. Έτσι, την ίδια χρονιά πραγματοποιήθηκαν και άλλες «συγκρούσεις τρένων» από διάφορους επιχειρηματίες.

«Crαsh at Crush»

Ένας απ’ αυτούς, ο Ουίλιαμ Κρας, έβαλε διαφήμιση στις αμερικανικές εφημερίδες ότι στις 15 Σεπτεμβρίου 1896 στο Γουέικο του Τέξας θα διοργάνωνε τη «θεαματικότερη» σύγκρουση τρένων. Κατάφερε έτσι να προσελκύσει 40.000 ανθρώπους, ένα τεράστιο αριθμό θεατών για εκείνη την εποχή.

Μάλιστα, ο Κρας διαφήμισε το θέαμα ως «Crαsh at Crush», κάνοντας λογοπαίγνιο με το όνομά του που ακούγεται όπως το «crash» που στα αγγλικά σημαίνει «σύγκρουση». Αυτή τη φορά όμως το θέαμα δεν ήταν αναίμακτο.

Οι δύο ατμομηχανές του Ουίλιαμ Κρας συγκρούστηκαν με τόση σφοδρότητα που οι λέβητές τους εξερράγησαν ταυτόχρονα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τα συντρίμμια τους να εκτοξευτούν εκατοντάδες μέτρα προς κάθε κατεύθυνση.

Τουλάχιστον δύο θεατές έχασαν τη ζωή τους ενώ δεκάδες άλλοι τραυματίστηκαν σοβαρά. Μάλιστα, ο διάσημος φωτογράφος Τζέρβις Ντιν που είχε προσλάβει ο Κρας για να απαθανατίσει το γεγονός για τις εφημερίδες, έχασε το ένα μάτι του από θραύσμα καθώς τράβαγε φωτογραφίες. Το μεγάλο τριπόδι, που είχαν τότε οι φωτογραφικές μηχανές τον γλύτωσε από χειρότερα.

Συνεχίζονται μέχρι το 1935

Οι απώλειες αυτές όχι μόνο δεν έκαναν την αμερικανική κυβέρνηση να απαγορεύσει τέτοια «θεάματα» αλλά αύξησαν τη δημοφιλία τους! Το γεγονός ότι ενείχαν κινδύνους για τους θεατές προσέλκυε ακόμη περισσότερους να πληρώσουν εισιτήριο για να τα παρακολουθήσουν! Έτσι συνεχίστηκαν απρόσκοπτα μέχρι και το 1935.

Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις οι διοργανωτές τοποθετούσαν στα τρένα εκρηκτικά και εύφλεκτα υλικά για να κάνουν τις συγκρούσεις ακόμη πιο θεαματικές με τεράστια έκρηξη και πυρκαγιά!

Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ 1896 και 1932 ένας από τους επιχειρηματίες του «χώρου», ο Τζο Κόνελι ήταν υπεύθυνος για τη διοργάνωση 70 συγκρούσεων τρένων, δηλαδή σχεδόν δύο κάθε χρόνο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, κατέστρεψε περισσότερες από 146 ατμομηχανές.

Ο λόγος που σταμάτησαν οι συγκρούσεις τρένων ως «θέαμα» δεν ήταν γιατί απαγορεύτηκαν αλλά γιατί οι Αμερικανοί είχαν πάψει να τις βρίσκουν διασκεδαστικές. Επιπλέον, η Μεγάλη Οικονομική Κρίση του 1930 έβαλε φρένο σε πολυδάπανες επενδύσεις στο χώρο του θεάματος, εκτός του κινηματογράφου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι την τελευταία φορά που διοργανώθηκε το 1935 ως «θέαμα» η σύγκρουση τρένων, ήταν τόσο λίγοι αυτοί που αγόρασαν εισιτήριο για να την παρακολουθήσουν που οι διοργανωτές δεν έβγαλαν ούτε τα έξοδά τους.