Οι εμβληματικοί δρόμοι της εμπορικής Αθήνας. Από το οθωμανικό παζάρι στη νέα αγορά. Οι πιάτσες και τα επαγγέλματα. Νέα εκπομπή

Την ιστορία του εμπορίου της Αθήνας παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα 10 Ιουλίου στις 21:00 από το COSMOTE HISTORY.

Το επεισόδιο προβάλλεται σε επανάληψη την Κυριακή 16 Ιουλίου στις 5 το απόγευμα.

Η έρευνα της εκπομπής ξεκινά από την κατεστραμμένη Αθήνα, που το 1834 έγινε πρωτεύουσα της ελεύθερης Ελλάδας. Η εμπορική δραστηριότητα της πόλης δημιουργήθηκε γύρω από την περιοχή που βρίσκεται το σημερινό Μοναστηράκι. Εκεί αναπτύχθηκε η Παλαιά Αγορά που ήταν ένα μεγάλο παζάρι με έντονο το οθωμανικό στοιχείο, με τους εμπόρους να κάθονται οκλαδόν και να διαλαλούν το εμπόρευμά τους.

Ιστορικοί και ερευνητές μιλούν στη «Μηχανή του Χρόνου» και αναφέρουν την τεράστια ποικιλία των τροφίμων που μπορούσε να βρει κάποιος στο παζάρι και εντυπωσίασε ακόμη και τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Η αγορά στο παζάρι προσαρμόστηκε στις ανάγκες της περιόδου, όταν η Αθήνα μετατράπηκε σε ένα διοικητικό κέντρο, αλλά έγινε και τόπος κατοικίας δεκάδων Βαυαρών που ήρθαν μαζί με τον Βασιλιά Όθωνα.

Μέσα από μια φωτογραφία ντοκουμέντο που χρονολογείται από το 1858, φαίνονται οι δρόμοι του κέντρου της Αθήνας που εξελίχθηκαν στις εμβληματικές οδούς του εμπορίου. Πρόκειται για την οδό Αθηνάς και την Αιόλου, καθώς επίσης και την περιοχή της Ομόνοιας, που το 1858 ήταν ένα χωράφι, αλλά αναπτύχθηκε στις αρχές του 20^ου αιώνα.

Ιστορικοί και ερευνητές μιλούν στον Χρίστο Βασιλόπουλο και αποκαλύπτουν τον εμπρησμό του παλιού παζαριού στις 9 Αυγούστου 1884 που άλλαξε ριζικά τον εμπορικό χάρτη της Αθήνας.

Η νέα κεντρική αγορά μετακινήθηκε προς την Ομόνοια και ήταν πρωτοποριακή για την εποχή της, αφού ήταν στεγασμένη, συμβάδιζε με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και πληρούσε όλα τα μέτρα υγιεινής της εποχής.

Η έρευνα φωτίζει τη δημιουργία του εμπορικού τριγώνου ως αποτέλεσμα της αύξησης του πληθυσμού της Αθήνας, αλλά και της κατανάλωσης.

Τότε εμφανίστηκαν τα πρώτα μαγαζιά υψηλής ραπτικής και τις μπουτίκ που απευθύνονταν στην αστική τάξη της Αθήνας.

Ο συλλέκτης φωτογραφιών, Νίκος Πολίτης μιλάει στον Χρίστο Βασιλόπουλο και περιγράφει σπάνιες φωτογραφίες από την Αθήνα του 20ου αιώνα. Μέσα από μοναδικά οπτικά ντοκουμέντα φωτίζει την παλιά εμπορική Αθήνα με τις πιάτσες και τα επαγγέλματα που μερικά σήμερα έχουν χαθεί.

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή ο αριθμός των καταστημάτων αυξήθηκε σημαντικά. Οι αρχές, για να κρατήσουν χαμηλά τις τιμές συγκέντρωσαν τα καταστήματα ανά κατηγορία. Έτσι δημιουργήθηκαν οι πιάτσες, οι ξεχωριστές εμπορικές θεματικές ενότητες, όπου οι καταναλωτές μπορούσα να αγοράσουν προϊόντα συγκρίνοντας τις τιμές και την ποιότητά τους.

Η «Μηχανή του Χρόνου», μεταφέρει τους τηλεθεατές στις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα, όταν οι έμποροι που δεν είχαν χρήματα να νοικιάσουν ένα κατάστημα, κυριάρχησαν στην πλανόδια πώληση. Οι πλανόδιοι μικροπωλητές με τα γαϊδουράκια, έφταναν στην πόρτα του πελάτη στις πιο απομακρυσμένες συνοικίες. Ωστόσο, δεν έλειψε η παιδική εργασία, κυρίως μετά την μικρασιατική καταστροφή το πλανόδιο εμπόριο ήταν ένας από τους μοναδικούς τρόπους επιβίωσης.

Έμποροι και ιστορικοί μιλούν για την ανάπτυξη των μπακάλικων στις γειτονιές μακριά από το κέντρο της Αθήνας και εξηγούν τη σχέση εξάρτησης του μπακάλη με τον καταναλωτή. Σε μια εποχή που τα μέσα μεταφοράς δεν είχαν αναπτυχθεί, ο μπακάλης ήταν ο μοναδικός τροφοδότης των συνοικιών, που κρατούσε το μονοπώλιο μιας περιοχής μέσω του βερεσέ, μιας πρακτικής που φτάνει μέχρι τις ημέρες μας.

Στην εκπομπή μιλούν:

Σωτήρης Αντωνίου – Διευθυντής Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών

Σταύρος Καφούνης – Προέδρος Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών

Άρτεμις Σκουμπουρδή –  Αθηναιογράφος/ Ιστορική ερευνήτρια

Βάλια Αρανίτου – Αναπληρώτρια καθηγήτρια – Πανεπιστήμιο Κρήτης

Τόνια Καφετζάκη – Ιστορικός

Γιώργος Καββαθάς – Πρόεδρος ΓΣΕΒΕΕ

Νίκος Μακρόπουλος – Έμπορος

Νίκος Πολίτης  – Συλλέκτης φωτογραφιών

Γιάννης Πρωτοπαπαδάκης – Συγγραφέας του βιβλίου «Επιχειρείν αλά Ελληνικά!»

Θωμάς Σιταράς – Αθηναιογράφος

Η εκπομπή προβάλλεται κάθε Δευτέρα στις 21.00 και σε επανάληψη κάθε Κυριακή στις 17.00, στο COSMOTE HISTORY HD. Όλα τα επεισόδια της σειράς είναι διαθέσιμα on demand στην υπηρεσία COSMOTE TV PLUS.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Μπάμπης, ο μετανάστης που άνοιξε το πρώτο ελληνικό ανθοπωλείο στη Νέα Υόρκη. Σε λίγα χρόνια ο Σύνδεσμος Ανθοπωλών ήταν ελληνική υπόθεση. Πώς κατάφεραν οι Έλληνες να διαπρέψουν στο εμπόριο γουναρικών και γλυκών στην Αμερική