Οι δύο βαρκάρηδες που συμμετείχαν στα σαμποτάζ του θρυλικού Ιβάνωφ. Προτίμησαν την εκτέλεση από την προδοσία

του συνεργάτη μας, ιστορικού ερευνητή Στέφανου Μίλεση

Ανάμεσα στους πολλούς που υπήρξαν συνεργάτες του Ιβάνοφ ήταν και οι Ποριώτες ψαράδες Αναστάσιος Γιαννούζης και Στέφανος Δασκαλάκης. Αν και οι ήρωες αυτοί ήταν Ποριώτες, έδρασαν στον Πειραιά προκαλώντας απίστευτες απώλειες στους Γερμανούς, υπό τις διαταγές του θρυλικού σαμποτέρ.

«Οι δύο ψαράδες συνελήφθησαν το φθινόπωρο του 1942 από τους Γερμανούς στον Πόρο για κατοχή εκρηκτικών (δυναμίτες για ψάρεμα). Καταδικάστηκαν από στρατοδικείο και εκτελέστηκαν στο Σκοπευτήριο Καισαριανής στις 6-1-1943».

Φυσικά οι δύο ψαράδες, δεν είχαν τα εκρηκτικά για ψάρεμα. Ήταν σαμποτέρ και αναδείχθηκαν σε σπουδαίες μορφές του αντιστασιακού αγώνα κατά την διάρκεια της κατοχής. Πριν τον πόλεμο ασχολούνταν με τα δίχτυα τους στην παραλία του νησιού τους και τίποτα δεν έδειχνε την δύναμη και το ψυχικό σθένος που τους διακατείχε.

Αντί για ψάρεμα σημάδευαν τις ναρκοθετημένες περιοχές

Όταν ξέσπασε ο πόλεμος δεν μπορούσαν να μείνουν άπραγοι. Συνέχιζαν να εξέρχονται με την βάρκα τους για ψάρεμα. Μόνο που αντί για ψάρια σημάδευαν τις θαλάσσιες τοποθεσίες που οι Γερμανοί είχαν ναρκοθετήσει. Στη συνέχεια ενημέρωναν αντιστασιακές ομάδες που διέθεταν ασύρματους επικοινωνίας με την αγγλική διοίκηση.

Η ενημέρωση αυτή γινόταν είτε με φωτεινά σήματα κατά την διάρκεια της νύχτας, είτε με λαρυγγισμούς την ημέρα (παλμικές κινήσεις του λάρυγγα) που όμοια με δυνατές φωνές κάλυπταν μεγάλες αποστάσεις. Δεν άργησαν με το θάρρος τους να τραβήξουν την προσοχή του Γεωργίου Ιβάνωφ που τους ενέταξε στην ομάδα του.

Σε όλα αυτά τα σαμποτάζ που γίνονταν έξω το λιμάνι του Πειραιά ή ακόμα και μέσα σε αυτό, οι Αναστάσιος Γιαννούζης και Στέφανος Δασκαλάκης είχαν ενεργό ρόλο. Παραλάμβαναν με τις βάρκες τους τις εκρηκτικές ύλες από τα αγγλικά υποβρύχια. Με αυτές προκαλούνταν τα περισσότερα σαμποτάζ στον Πειραιά, όπως επίσης και μικρές νάρκες αμαξοστοιχιών για τις αντιστασιακές ομάδες της ενδοχώρας.

Αυτοί τροφοδοτούσαν με εκρηκτικά την ομάδα του Ιβάνοφ

Ένα βράδυ, έξω από το λιμάνι του Πειραιά, σε προκαθορισμένη συνάντησή τους με ένα αγγλικό υποβρύχιο για παραλαβή μαγνητικών ναρκών έγιναν αντιληπτοί από γερμανικό πολυβολείο. Για να μην τους πιάσουν οι Γερμανοί φορτωμένους με εκρηκτικά, έβαλαν το «πυρί» από την βάρκα τους και την βούλιαξαν.

Κολυμπώντας ολόκληρη τη νύχτα, έφτασαν τα χαράματα στο νησάκι Σταλίδα (Κουμουνδούρου) έξω από τον γερμανοκρατούμενο ναυτικό όμιλο. Έμειναν για ώρες κρυμμένοι στην ελάχιστη κάλυψη του μικροσκοπικού νησιού με τους Γερμανούς απέναντί τους και στο τέλος κατάφεραν να ξεφύγουν.

Έφτασε όμως γρήγορα η ώρα που ο Ιβάνωφ χρειαζόταν εκρηκτικά για τα σαμποτάζ. Τι κι αν δεν είχαν πλέον βάρκα για να ενεργήσουν. Πήγαν οι ίδιοι, δήθεν ως εθελοντές εργάτες, στα έργα των Γερμανών. Από εκεί έκλεψαν πακέτα ολόκληρα με δυναμίτιδα και τα παρέδωσαν στον Ιβάνωφ. Η δράση τους προδόθηκε από Έλληνα συνεργάτη των Γερμανών.

Στις 12 Νοεμβρίου 1942 οι δύο Ποριώτες συνελήφθησαν στο νησί τους. Είχε προηγηθεί η σύλληψη του αρχηγού της ομάδας τους του Γεωργίου Ιβάνωφ. Η σύλληψή του είχε γίνει και πάλι από προδοσία Έλληνα. Οι Γερμανοί δεν άργησαν να συνδυάσουν την δράση των Γιαννούζη και Δασκαλάκη με εκείνη του Ιβάνωφ. Έγινε αντιληπτό πως οι δύο ψαράδες ανήκαν στους σαμποτέρ πρώτης γραμμής.

Τα μαρτύρια των συλληφθέντων

Από τον Πόρο ακόμα άρχισε το μαρτύριό τους. Τους κρέμασαν από τα χέρια για τρεις ημέρες και όταν τους ξεκρέμασαν τα χέρια τους ήταν παράλυτα. Ύστερα τους οδήγησαν στον Πειραιά στην ανωτέρα μυστική στρατιωτική υπηρεσία Γερμανικής αντικατασκοπείας. Έδρευε εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το Μέγαρο του «Οίκου Ναύτου» στην Τερψιθέα. Στα υπόγειά τους υπήρχαν ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες βασανιστηρίων.

Τους πέρασαν σιδερένιο στεφάνι στο κεφάλι. Οι δύο άνδρες παρά τους φριχτούς πόνους από το σφίξιμό του, κράτησαν το στόμα τους ερμητικά κλειστό, με αποτέλεσμα τα βασανιστήριά τους να συνεχιστούν. Κρέμασμα ξανά με τροχαλία, μαστίγωμα με βούρδουλα από συρματόπλεγμα (ή αλλιώς γνωστός ως βούρδουλας Χίτλερ). Ανάμεσα σε αυτά, υπέστησαν κι άλλα βασανιστήρια. Κι όμως δεν τους απέσπασαν ούτε μια λέξη. Αφού οι Γερμανοί είδαν ότι ήταν ανώφελο τους έστειλαν στο στρατοδικείο όπου φυσικά τους καταδίκασαν σε θάνατο.

Εμείς το ψωμί μας το φάγαμε..

Ο πρόεδρος του στρατοδικείου ακόμα και τότε τους έκανε πρόταση να δώσουν τα ονοματεπώνυμα των συνεργατών τους για να γλυτώσουν. Ο Δασκαλάκης του απάντησε «Εμείς το ψωμί μας το φάγαμε. Τι σήμερα, τι αύριο θα πεθάνουμε. Καλλίτερα τώρα για την Ελλάδα».

Το πρωί της 6ης Ιανουαρίου 1943 οι δύο ήρωες έπεσαν νεκροί κάτω από τα πυρά του αποσπάσματος εκτέλεσης στην Καισαριανή. Δύο ημέρες νωρίτερα, στις 4 Ιανουαρίου είχε προηγηθεί η εκτέλεση του Ιβάνωφ και τριών ακόμα συνεργατών του.

(Στην πρώτη φωτογραφία της ανάρτησης απαθανατίζονται Γερμανοί στρατιώτες που επιβαίνουν σε επιταγμένο ελληνικό καΐκι στον Κορινθιακό κατά την διάρκεια της γερμανικής εισβολής Απριλίου 1941. Πηγή: Στέφανος Μίλεσης)