Οι αφόρητοι πόνοι του Ναπολέοντα στο έντερο τον ανάγκασαν να παρακολουθήσει τη μάχη του Βατερλό από τα μετόπισθεν. Τα λάθη των στρατηγών του που οδήγησαν στη μεγάλη ήττα

Πηγή:Ένα πρόσωπο, μια ιστορία, ΤΑ ΝΕΑ

Είναι 18 Ιουνίου 1815 κοντά στο Βατερλό της Φλαμανδίας. Η ανατολή έχει μόλις ολοκληρωθεί. όλο το βράδυ έβρεχε καταρρακτωδώς και το έδαφος είναι μαλακό και λασπώδες, τόσο πολύ ώστε το γαλλικό πυροβολικό θα αποδειχθεί λιγότερο επικίνδυνο απ’ ότι συνήθως, καθώς τα βλήματά του βυθίζονται στο νωπό έδαφος και σταματούν αντί να αναπηδούν, σκοτώνοντας έτσι λιγότερους στρατιώτες.

Σιγά σιγά και καθώς ο ήλιος ζεσταίνει την ατμόσφαιρα, το έδαφος αρχίζει να στεγνώνει και να αχνίζει. Το σιτάρι καλύπτει τους κάμπους που χωρίζουν τις γραμμές των Γάλλων από αυτές των Άγγλων, οι οποίοι συν τοις άλλοις βρίσκονται παρατεταγμένοι πίσω από την κορυφογραμμή των λοφίσκων που φράζουν τον δρόμο για τις Βρυξέλλες, όντας έτσι ελάχιστα ορατοί από τους αντιπάλους τους. Οι γραμμές των στρατιωτών που πλησιάζουν προς τους Άγγλους, στο άκουσμα των ταμπούρλων και μεταξύ των κανονιοβολισμών, εξαφανίζονται μέσα στους σιτοβολώνες. Κι όταν το αντίπαλο πυροβολικό αρχίζει να αντεπιτίθεται, ο καπνός από την πυρίτιδα καλύπτει τα πάντα.

Εν ολίγοις στο Βατερλό, ανάμεσα σε σιτηρά, καπνούς και ατμούς ουδείς μπορεί να δει τίποτα. Από την άλλη όμως, αυτό συνέβαινε σχεδόν πάντα.

Και οι στρατηγοί της εποχής για να μπορούν να έχουν μια ελάχιστη έστω ορατότητα, στέκονταν έφιπποι σε κάποιο λόφο που βρισκόταν στις πλάτες του στρατεύματος και από εκεί, όπως ακριβώς σε μια παρτίδα σκάκι, μετακινούσαν τις μονάδες και κινητοποιούσαν τις εφεδρείες τους. Ο Ναπολέων όμως που υποφέρει από αιμορροΐδες στέκεται με δυσκολία στη σέλα του (ενώ από την άλλη μεριά ο έφιππος Ουέλιγκτον διασχίζει ακούραστος το πεδίο της μάχης), μετακινείται με άμαξα και καθοδηγεί τη μάχη κυρίως από τα μετόπισθεν.

Κάποια στιγμή οι πόνοι γίνονται αφόρητοι και ο αυτοκράτορας αναγκάζεται να καταφύγει στις φροντίδες των γιατρών, οι οποίοι του βάζουν οξικό άλας στις πληγές και τον φλομώνουν με λάβδανο, ένα οποιούχο κατευναστικό.

Τα λάθη των στρατηγών

Ο Ναπολέων δεν “παρατηρεί” τη μάχη, ούτε με τα μάτια του, ούτε και με το μυαλό του: καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας η τακτική του καθοδήγηση είναι βραδεία και σίγουρα όχι ανάλογη της φήμης του και η θέση του κάθε άλλο παρά σταθερή. Ωστόσο, το δράμα θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί αν οι στρατηγοί του ήταν εκείνοι των παλιών θριάμβων.

Αλλά γενικός επιτελάρχης δεν ήταν πια ο Μπερτιέ, ο άνθρωπος επιφορτισμένος με το καθήκον να μετατρέπει τις εντολές του Ναπολέοντος σε λειτουργικά σχέδια: σκοτώθηκε πέφτοντας από το παράθυρο του σπιτιού του, ίσως αυτοκτονώντας, ίσως δολοφονημένος από τους πιστούς των Βουρβόνων για να εμποδίσουν την επανένωσή του με τον αυτοκράτορα.

Στη θέση του βρίσκεται ο στρατάρχης Σουλτ ο οποίος δεν έχει ούτε τις ικανότητες, ούτε τα χαρίσματα του προκατόχου του, ενώ στο πεδίο της μάχης διοικούν ο στρατάρχης Νε, γενναίος αλλά ελάχιστα ευφυής, και ο στρατάρχης Γκρουσί, ο οποίος καταδιώκει τους Πρώσους. Ή, μάλλον, που νομίζει ότι τους καταδιώκει, καθώς στην πραγματικότητα ο κύριος όγκος των δυνάμεών τους, έχοντας κάνει έναν μεγάλο κύκλο, επιστρέφει στο Βατερλό.

Έτσι, κατά τις 15.30, ο Νε αποφασίζει να επιτεθεί στους Άγλλους -οι οποίοι εν τω μεταξύ έχουν αποκρούσει όλες τις επιθέσεις του γαλλικού πεζικού- με τους 5.000 θωρακοφόρους του βαρέος ιππικού, ο αυτοκράτορας ο οποίος έχοντας λυγίσει από τις αιμορροΐδες βρίσκεται στα μετόπισθεν, δεν το γνωρίζει, ίσως να μην το αντιλήφθηκε καν και δεν τον σταματά.

Η κίνηση του Νε είχε μία μόνο δικαιολογία: να αναγκάσει τους άγγλους πυροβολητές να εγκαταλείψουν τα όπλα τους, να στερήσει τους άγγλους πεζικάριους από την υποστήριξη του πυροβολικού και να προωθήσει τον δικό του στρατό. Πράγμα που ο Νε, αν και με μεγάλες απώλειες , το καταφέρνει.

Αλλά σε αυτό το σημείο έρχονται στο προσκήνιο τα καρφιά ή μάλλον η έλλειψη αυτών. Τα κανόνια της εποχής ήταν μηχανήματα βαριά και ογκώδη που δύσκολα φθείρονταν. Αλλά ένας τρόπος για να τεθούν εκτός λειτουργίας υπήρχε: καρφώνοντας ένα καρφί χωρίς κεφάλι στην οπή όπου τοποθετούνταν το φιτίλι.

Οι θωρακοφόροι όμως του Νε δεν έχουν καρφιά: ίσως να μην σκέφτηκαν να πάρουν μαζί τους, ίσως να βρίσκονται διάσπαρτα στο πεδίο της μάχης. Έτσι, μόλις το γαλλικό ιππικό απομακρύνεται, οι άγγλοι πυροβολητές βγαίνουν από τα αμυντικά τους τετράγωνα και ξαναρχίζουν να πυροβολούν. οι θωρακοφόροι αντεπιτίθενται διαρκώς, αλλά το μόνο που καταφέρνουν είναι να αιματοκυλιστούν. Εν των μεταξύ, οι Πρώσοι ζυγώνουν στο πεδίο της μάχης και το αγγλικό πεζικό αρχίζει τη δικιά του αντεπίθεση. Το οριστικό τέλος του “μικρού δεκανέα” είναι κοντά.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο Ναπολέων πέθανε στην εξορία, αλλά οι Βρετανοί ισχυρίζονται ότι δεν πέρασε και άσχημα. Παρουσιάζουν το καθημερινό μενού : «44 κιλά κρέας, 30 κιλά ψωμί, 2 γαλοπούλες, 2 χήνες, 4 καναρίνια, 9 φραγκόκοτες και 12 περιστέρια»