Οι δημόσιες τουαλέτες στην αρχαία Ρώμη δεν είχαν διαχωριστικό και ήταν παγίδα μόλυνσης. Γι’ αυτό αφιερώθηκαν στην θεά Τύχη!

Οι Ρωμαίοι υπήρξαν άξιοι συνεχιστές των αρχαίων Ελλήνων στους τομείς της επιστήμης, της φιλοσοφίας και των τεχνών, συμβάλλοντας καθοριστικά στην εξέλιξη του δυτικού πολιτισμού. Αντιστρόφως ανάλογη ήταν η πρόοδός τους στον τομέα της υγιεινής.

Οι δημόσιες τουαλέτες της Ρώμης δεν είχαν καμία σχέση με τα περίφημα ρωμαϊκά λουτρά, που ήταν μέρη χαλάρωσης και αναζωογόνησης για τους πολίτες.

Οι τουαλέτες ήταν μέρη τρόμου. Μέσα στoυς περιφραγμένους χώρους, που συναντούσε κανείς σε διάφορα σημεία της πόλης, υπήρχαν μέχρι και πενήντα λεκάνες, η μία δίπλα στην άλλη, χωρίς διαχωριστικά.

Επρόκειτο για μικρές λίθινες κατασκευές με ένα άνοιγμα στο κέντρο, οι οποίες συνδέονταν με το αποχετευτικό σύστημα της Ρώμης. Εκτός από άβολες, ήταν εξαιρετικά επικίνδυνες.

Παντελής έλλειψη υγιεινής

Το βασικό πρόβλημα ήταν ότι δεν καθαρίζονταν σχεδόν ποτέ, με αποτέλεσμα να έχουν μετατραπεί σε τεράστιες εστίες μικροβίων. Πολύ συχνά, από τις μικρές λεκάνες «πετάγονταν» αρουραίοι και άλλα τρωκτικά, δαγκώνοντας τους άτυχους Ρωμαίους στα επίμαχα σημεία.

Αρκετοί μολύνονταν και πέθαιναν από τα τραύματα, ενώ άλλοι υπέφεραν από τους πόνους και τις επώδυνες θεραπείες.

Η αποκρουστική διαδικασία της επίσκεψης στην τουαλέτα, όμως, δεν τελείωνε εκεί. Για τον καθαρισμό τους, αντί για τη σύγχρονη εφεύρεση του χαρτιού υγείας, χρησιμοποιούσαν το λεγόμενο «ξυλοσπόγγιο» (xylospongium).

Όπως φανερώνει η ελληνική ρίζα της λέξης, επρόκειτο για ένα μακρύ κομμάτι ξύλου, στην άκρη του οποίου ήταν δεμένο ένα σφουγγάρι. Σε κάθε τουαλέτα υπήρχαν μόνο λίγα, ακουμπισμένα σε μία κρήνη με βρώμικο νερό. Οι πολίτες τα έβρεχαν, τα χρησιμοποιούσαν κι έπειτα τα έβαζαν πίσω στη θέση τους.

Όπως οι λεκάνες, έτσι και τα ξυλοσπόγγια δεν καθαρίζονταν ποτέ!

Δαίμονες και οργισμένοι θεοί

Όπως ήταν φυσικό, οι Ρωμαίοι είχαν συνδυάσει την επίσκεψη στην τουαλέτα με κάτι δυσάρεστο. Ωστόσο, αντί να αποδώσουν τις ασθένειες και τις επιθέσεις των άγριων τρωκτικών στην παντελή έλλειψη υγιεινής, προτίμησαν να πιστέψουν ότι είναι συνέπειες της οργής των θεών.

Σε αυτήν την κατεύθυνση κινήθηκαν και οι τρόποι αντιμετώπισης που εφάρμοσαν. Συνήθιζαν να χαράζουν ξόρκια στους τοίχους για να απωθούν τα κακά πνεύματα. Κάποιους, μάλιστα, τους κοσμούσαν με ολόκληρες τοιχογραφίες θεών.

Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει εκατοντάδες απεικονίσεις της θεάς Fortuna, θεά της τύχης, μέσα σε ερείπια από αρχαίες τουαλέτες.

Άλλη κοινή πρακτική των Ρωμαίων ήταν να σκαλίζουν αστείες καρικατούρες στους τοίχους. Πίστευαν ότι το γέλιο έδιωχνε τους δαίμονες και με το σκεπτικό αυτό θεωρούσαν ότι αν γελούσαν την ώρα που κάθονταν στη λεκάνη, είχαν περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσουν.

Χρειάστηκε να περάσουν πολλοί αιώνες μέχρι να συνειδητοποιήσουν ότι αυτό που χρειάζονταν στην πραγματικότητα ήταν βασικοί κανόνες υγιεινής. Και πέρασαν ακόμη περισσότεροι μέχρι να τους εξελίξουν και να μάθουν να τους εφαρμόζουν αποτελεσματικά.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το αποχετευτικό σύστημα στο Βυζάντιο, όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη δεν υπήρχαν καν τουαλέτες. Πώς βγήκε η λέξη παστρικός και γιατί τιμωρούνταν οι ιερείς αν έκαναν πολλά λουτρά;