Οι αξιωματικοί που καθόρισαν το Έπος του 40. Από το ΟΧΙ στην μεγάλη αντεπίθεση. Νέα εκπομπή

Τους Αξιωματικούς που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, παρουσιάζει η «Μηχανή του χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο.

Η εκπομπή προβάλλεται σε επανάληψη την Κυριακή 29 Οκτωβρίου στις 5 το απόγευμα στο COSMOTE HISTORY

Η έρευνα της εκπομπής εστιάζει σε εννέα κορυφαίους στρατηγούς και αξιωματικούς. Κάποιοι από αυτούς δεν είναι ευρέως γνωστοί για την δράση τους, αν και καθόρισαν την εξέλιξη του πολέμου.

Η εκπομπή απαντά στο ερώτημα ποιος ήταν ο αρχιστράτηγος τους έπους του 40.

Ο Αλέξανδρος Παπάγος διορίστηκε στη θέση του παραμονές του πολέμου από τον Ιωάννη Μεταξά.

Ιστορικοί και ερευνητές φωτίζουν τον ρόλο του Παπάγου στην πολεμική προετοιμασία της Ελλάδας στα σύνορα, αλλά και τον σχεδιασμό της άμυνας.

Ταυτόχρονα αποτυπώνονται οι κρίσιμες στιγμές του αγώνα μέσα από αναπαραστάσεις και δραματοποιημένες σκηνές με την συμμετοχή της Ομάδας Ιστορικής Αναβίωσης του Ελληνικού Στρατού 1940.

Ο «Μιλτιάδης» στο Καλπάκι

Η «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει το περίφημο σχέδιο ΙΒ στο οποίο στηρίχτηκε η ελληνική άμυνα και την υποδειγματική οργάνωση του υποστράτηγου Χαράλαμπου Κατσιμήτρου, ο οποίος ήταν επικεφαλής της 8^ης Μεραρχίας και οχύρωσε την Ήπειρο στο Καλπάκι και τα γύρω βουνά.

Ιστορικοί περιγράφουν τις κινήσεις Κατσιμήτρου στη κρίσιμη μάχη Ελαία – Καλαμά και την απόφασή του να αντιμετωπίσει χιλιάδες Ιταλούς στρατιώτες στο Καλπάκι με ελάχιστες δυνάμεις.

Η εκπομπή φωτίζει άγνωστες πτυχές του αγώνα και διερευνά γιατί ο αρχιστράτηγος Παπάγος αρνήθηκε να βγει στο τηλέφωνο όταν την κρίσιμη ώρα τον ζήτησε ο Κατσιμήτρος.

Ιστορικοί αποκαλύπτουν ότι το μυστικό σχέδιο Κατσιμήτρου στηρίχτηκε στο στρατήγημα του Μιλτιάδη εναντίον των Περσών στη Μάχη του Μαραθώνα. Έτσι έριξε τους Ιταλούς στο έλος για να τους αποδεκατίσει.

Η «Μηχανή του Χρόνου» φωτίζει την άγνωστη ιστορία του Ταγματάρχη Πυροβολικού Δημήτριου Κωστάκη, γνωστού και ως «γερόλυκου», που έγραψε ιστορία με τις εύστοχες βολές του.

Μαζί με άλλους άξιους συμπολεμιστές του κράτησε ελεύθερο το Ύψωμα της Γκραμπάλας, ένα νευραλγικό σημείο, που αν οι Ιταλοί επικρατούσαν, η κατάληψη των Ιωαννίνων θα ήταν αναπόφευκτη.

Η Μάχη της Πίνδου

Η Ιταλία επιτέθηκε ταυτόχρονα σε Ήπειρο και Πίνδο. Η «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει τη δράση του Συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Δαβάκη, που αν και επιβαρυμένος στην υγεία του, εξαιτίας των χημικών αερίων που εισέπνευσε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, διορίστηκε επικεφαλής του νευραλγικού 51^ου Συντάγματος Πίνδου.

Στις 28 Οκτωβρίου, η επίλεκτη μεραρχία αλπινιστών «Τζούλια» που εισέβαλε στο ελληνικό έδαφος, ήρθε αντιμέτωπη με το ασθενές σε όπλα και προσωπικό, απόσπασμα του Δαβάκη.

Σε αυτές τις μάχες ξεχώρισε ο ταγματάρχης Ιωάννης Καραβίας, ο οποίος διορίστηκε επικεφαλής του αποσπάσματος μετά τον τραυματισμό του Δαβάκη.

Κρίσιμη ήταν η δράση του Ιππικού που αντιμετώπισε τους Ιταλούς και υπό τις διαταγές του στρατηγού Γεώργιου Στανωτά, ανέτρεψε όλη την ιταλική δύναμη στο χωριό Βοβούσα.

Η «Μηχανή του Χρόνου» καταγράφει το χρονικό της καταδίωξης των ανδρών της «Τζούλια» αλλά και τον τρόπο που ο Καραβίας μαζί με τον Στανωτά αποδιοργάνωσαν τον ιταλικό στρατό και έδωσαν το έναυσμα για την αντεπίθεση μέσα στο αλβανικό έδαφος.

Η ελληνική αντεπίθεση και η κατάληψη της Κλεισούρας

Στις 14 Νοεμβρίου 1940, ο ελληνικός στρατός πέρασε στην αντεπίθεση. Με έδρα την Κοζάνη, ο Αντιστράτηγος Γεώργιος Τσολάκογλου που ήταν ο Διοικητής του Γ΄ Σώματος Στρατού διέταξε την αντεπίθεση προς τα καλά οχυρωμένα από τους ιταλούς, υψώματα Ιβάν και Μοράβα.

Ακολούθησε η ιστορική είσοδος του ελληνικού στρατού στην Κορυτσά, 28 χρόνια μετά την απελευθέρωση της πόλης κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων.

Η  «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει ακόμα τη Μεραρχία του υποστράτηγου Βασίλειου Βραχνού και τους σιδερένιους στρατιώτες τους που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε όλη τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου.

Ειδικότερα, ο έμπειρος στρατιωτικός ήταν εκείνος που οδήγησε τον ελληνικό στρατό βαθιά στο αλβανικό έδαφος απελευθερώνοντας τη μία πόλη μετά την άλλη, με αποκορύφωμα τη μάχη στο στενωπό της Κλεισούρας.

Στον βαρύ χειμώνα του 1941 και με θερμοκρασίες υπό το μηδέν ο Βραχνός και ο γενναίος ταγματάρχης Δημήτριος Κασλάς έδωσαν λυσσώδεις μάχες στο ύψωμα 731.

Ιστορικοί και ερευνητές περιγράφουν τις τακτικές του πολέμου που χρησιμοποίησαν οι Έλληνες στρατιώτες και τη γρανιτένια στάση του Κασλά που έδωσε θάρρος στους άντρες του και νίκησαν για ακόμη μία φορά τους Ιταλούς, στέλνοντας ηχηρό μήνυμα σε όλους τους Συμμάχους ότι η Ελλάδα έκανε το ΟΧΙ πράξη.

Στην εκπομπή μιλούν:

Αναστάσιος Λιάσκος, Πρόεδρος Δ.Σ. Πολεμικού Μουσείου

Κωνσταντίνοσ Λαγός, Καθηγητής Αεροπορικής Ιστορίας – Σχολή ΙκάρωνΑντιστράτηγοσ ε.α.

Δημήτριος Κυριάκος, πρόεδρος Συνδέσμου Αποστράτων Αξιωματικών Ιππικού – Τεθωρακισμένων

Σωτήριος Φ. Δρόκαλος, Διεθνολόγος – Ιστορικός

Αντιπλοίαρχος Νικόλαος Χριστοφίλης, Ιστορικός Ερευνητής – Συγγραφέας

Giorgio Rizzo, Ιταλός Ιστορικός

Μαρίνα Πετράκη, Ιστορικός – Συγγραφέας

Νικόλαος Αναστασόπουλος – Επίκουρος Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας στο Παν/μιο Ιωαννίνων

Κωνσταντίνος Γκιουλέκας – Δημοσιογράφος  , ιστορικός ερευνητής

Δημήτρης Κασλάς – Εγγονός Ταγματάρχη Δ. Κασλά

Αθανάσιος Λάκκας – Απόστρατος Αξιωματικός, κάτοικος Κόνιτσας

Γιώργος Στανωτάς–  Εγγονός  Στρατηγού Γ. Στανωτά