Οι άθλιες συνθήκες στα πρώτα εργοστάσια της βιομηχανικής επανάστασης. Οι γυναίκες και τα παιδιά δούλευαν τις ίδιες ώρες με τους άνδρες με το μισό μισθό

Της αναγνώστρια μας, Φαίης Ντόντη

Μέχρι το 1850 ο πληθυσμός της Ευρώπης στην πλειονότητά του εξακολουθούσε να είναι αγροτικός, παρόλο που είχε συντελεστεί η Βιομηχανική Επανάσταση.

Σύντομα, ωστόσο, παρατηρήθηκε μια δημογραφική έκρηξη στις πόλεις, λόγω των εργατών που συνέρρευσαν για να δουλέψουν στα εργοστάσια.

 Οι συνθήκες εργασίας

Οι συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια ήταν άθλιες. Χωρίς καμία υγειονομική πρόληψη, δούλευαν δώδεκα με δεκατέσσερις ώρες την ημέρα.

Πολλές φορές δεν υπήρχε εξαερισμός, εισέπνεαν όλη τη σκόνη από τις πρώτες ύλες που επεξεργάζονταν και ποτέ δεν έβλεπαν το φως του ήλιου. Παράλληλα, πολλές μηχανές δεν ήταν περιφραγμένες με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν. Κυρίως τα παιδιά.

Εξαιτίας του εργοστασιακού συστήματος που κατακερμάτιζε τη βιομηχανική διαδικασία σε στάδια τα οποία έπρεπε να ολοκληρωθούν σε καθορισμένο χρόνο, οι εργάτες συχνά δούλευαν χωρίς διαλείμματα.

Για τις γυναίκες και τα παιδιά η κατάσταση ήταν ακόμη πιο δύσκολη αφού δούλευαν τις ίδιες ώρες με το μισό ημερομίσθιο.

Οι συνθήκες διαμονής

Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, δεκάδες χιλιάδες εργάτες –άνδρες, γυναίκες και παιδιά– κατέφθασαν στις πόλεις για να δουλέψουν στα εργοστάσια. Σύντομα, δημιουργήθηκε συνωστισμός ενω τα σπίτια δεν επαρκούσαν.

Οι περισσότεροι ζούσαν σε μεγάλους κοιτώνες, σε υπόγεια, όπου συχνά δεν υπήρχε αποχέτευση, ενώ οι συνθήκες ζωής ήταν ανθυγιεινές.

Επίσης, πολλές μονοκατοικίες χωρίστηκαν σε διαμερίσματα και η κάθε οικογένεια έμενε σε ένα δωμάτιο.

Υπήρχαν φορές που ακόμη και οκτώ πολυμελείς οικογένειες ζούσαν σε μία μονοκατοικία.

Οι νέες εργατικές κατοικίες που αναπτύχθηκαν δίπλα στα εργοστάσια ήταν κι αυτές μικρές και χτισμένες η μία δίπλα στην άλλη, χωρίς σωστό αερισμό ή χώρο πρασίνου.

Οι επιδημίες

Η παροχή νερού συνήθως γινόταν από μια κοινή υπαίθρια βρύση και τα αποχωρητήρια ήταν επίσης κοινά και υπαίθρια.

Παράλληλα, η ρύπανση από τα εργοστάσια και τα τρένα, αποτελούσε μεγάλη απειλή για την υγεία.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες ενέσκηψαν ασθένειες σε μορφή επιδημίας. Ο τύφος και η φυματίωση ήταν οι αρρώστιες-μάστιγες της εποχής.

Οι κυβερνήσεις προσπάθησαν με μέτρα να περιορίσουν την εξάπλωση των επιδημιών και εξέδωσαν νόμους για την κατεδάφιση των παραπηγμάτων και βελτίωση των υγειονομικών συνθηκών με έργα υποδομής, όπως ένα οργανωμένο αποχετευτικό και υδρευτικό δίκτυο.

Η αποξένωση

Οι χαμηλοί μισθοί ήταν το κυριότερο πρόβλημα για τους εργάτες, που συχνά δεν επαρκούσαν ούτε για τα στοιχειώδη.

Επίσης, εξαιτίας των συχνών οικονομικών κρίσεων, για ένα μεγάλο διάστημα οι εργάτες έχαναν τις δουλειές τους. Στην Αγγλία υπολογίζεται ότι οι μισοί εργάτες στα μέσα του 19^ου αιώνα ήταν άνεργοι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε σύστημα κοινωνικής ασφάλισης που να προνοούσε για τους άνεργους.

Τέλος, δεν πρέπει να μας διαφεύγουν και οι ψυχολογικές επιπτώσεις  στους εργάτες. Οι συνθήκες διαβίωσης, ο αυτοματοποιημένος τρόπος εργασίας και η μοναξιά που αισθάνονταν επειδή βρισκόταν μακριά από τους συγγενείς τους και τους φίλους τους που ζούσαν στα χωριά, επιβάρυναν την ψυχολογική τους κατάσταση.

Για αυτό και αρκετοί από αυτούς προτιμούσαν να μεταναστεύουν σε πόλεις που δεν απείχαν πολύ από τους συγγενείς τους.

Η εξειδίκευση

Η επαγγελματική ειδικότητα  επηρέαζε την αμοιβή και τον τόπο εργασίας.

Έτσι, οι ειδικευμένοι εργάτες είχαν καλύτερο βιοτικό επίπεδο σε σχέση με τους ανειδίκευτους.

Η εκπαίδευση έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο όσον αφορά την κοινωνική ανέλιξη και κινητικότητα.

Ειδικότερα, τα παιδιά που μορφώνονταν δεν ήταν αναγκασμένα να βρουν εργασία από μικρή ηλικία για να βοηθήσουν τους γονείς τους.

Ωστόσο, η τεχνολογική πρόοδος λειτούργησε και αντίστροφα. Πολλοί εξειδικευμένοι εργάτες, εξαιτίας της τεχνολογίας έχαναν τις δουλείες τους.

Εργάτης γένους θηλυκού

Για τις γυναίκες η ζωή ήταν πολύ πιο δύσκολη καθώς έπρεπε να εργάζονται και να φροντίζουν το νοικοκυριό.

Τέλος, μεγάλο πρόβλημα ήταν οι συχνές εγκυμοσύνες που έθεταν σε κίνδυνο την υγεία τους, εξαιτίας της έλλειψης αντισυλληπτικών μεθόδων. Εξαιτίας της άποψης περί ανηθικότητας, οι εκτρώσεις απαγορεύονταν και όταν γίνονταν κρυφά περιείχαν ένα μεγάλο ρίσκο.

Οι εργάτες και οι εργάτριες προσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα και στη πραγματικότητα που βίωναν με απάνθρωπο τρόπο.

Η κυριαρχία και η οικονομική ευχέρεια της αστικής τάξης  έρχονταν σε αντιδιαστολή με την εργατική τάξη και δεν έλειψαν περιστατικά εκμετάλλευσης του φτωχού λαού.

Βιβλιογραφία:

Rudi George, Τhe Crowd in History, Νέα Υόρκη 1964

Thompson, E.P., The Making of the English Working Class, Λονδίνο 1963

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Όσοι αναγνώστες επιθυμούν να στέλνουν κείμενα μπορούν να μας τα στέλνουν στη διεύθυνση: [email protected] Εφόσον τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις, που έχουν να κάνουν με το ύφος της ιστοσελίδας, θα δημοσιεύονται. Πολύ μεγάλα κείμενα ενδεχομένως να μειώνονται. Η «ΜτΧ» δεν ευθύνεται για τυχόν ανακρίβειες στα κείμενα των αναγνωστών.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Τα παιδιά-σκλάβοι που θεμελίωσαν τη βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη της Αγγλίας. Δούλευαν 15 ώρες ημερησίως σε συνθήκες εξαθλίωσης. Η σωματική και σεξουαλική κακοποίηση