Οι Αρβανίτες της Ελλάδας. Από πού ήρθαν και σε ποιες περιοχές εγκαταστάθηκαν. Νέα εκπομπή

Την ιστορία των Αρβανιτών στην Ελλάδα παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα, 15 Ιανουαρίου στις 21:00 στο COSMOTE HISTORY.

Η εκπομπή προβάλλεται σε επανάληψη την Κυριακή, 21 Ιανουαρίου στις 5 το απόγευμα.

Οι Αρβανίτες εμφανίστηκαν στον ευρωπαϊκό χώρο τον 11^ο αιώνα και αντλούν το όνομά τους από την περιοχή Άρβανο, η οποία βρίσκεται νότια των Τιράνων.

Ιστορικοί και ερευνητές μιλούν στη «Μηχανή του Χρόνου» και τους περιγράφουν ως υπηκόους της βυζαντινής αυτοκρατορίας, ορθόδοξους και μισθοφόρους με πολεμικές αρετες

Οι Αρβανίτες στον Ελλαδικό χώρο

Οι Αρβανίτες εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο τον 13^ο αιώνα, μετά την κατάλυση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204.

Η έρευνα της εκπομπής αποκαλύπτει ότι χιλιάδες Αρβανίτες εγκαταστάθηκαν στο Δεσποτάτο της Ηπείρου που κάλυπτε την περιοχή της σημερινής νότιας Αλβανίας, της Ηπείρου, της Αιτωλοακαρνανίας και της Θεσσαλίας, διαφυλάσσοντας τον ελληνισμό.

Το επάγγελμα του μισθοφόρου ήταν αναγκαίο για τους Αρβανίτες που μετακινούνταν στον ελλαδικό χώρο με νομαδικό τρόπο. Ιστορικοί εξηγούν ότι βυζαντινοί άρχοντες έδιναν κλήρους γης στους Αρβανίτες και στις οικογένειές τους με αντάλλαγμα τις πολεμικές υπηρεσίες.

Την περίοδο της Σερβοκρατίας, Αρβανίτες εγκαταστάθηκαν στον Θεσσαλικό κάμπο και σταδιακά αφομοιώθηκαν με τον πληθυσμό της Θεσσαλίας.

Οι Αρβανίτες στην Αττική

Η «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει την εμφάνιση των Αρβανιτών στην Αττικοβοιωτία τον 14^ο αιώνα, όταν η καταλανική εταιρεία είχε υπό τον έλεγχό της το Δουκάτο των Αθηνών και της Υπάτης. Εκατοντάδες Αρβανίτες πολέμησαν με τους Καταλανούς εναντίον άλλων λατίνων και εγκαταστάθηκαν σε στρατηγικά σημεία στα περίχωρα της Αττικής και της Βοιωτίας.

Στη συνέχεια, μεσαιωνολόγοι εξηγούν πως οι Αρβανίτες παρέμειναν στην Αττική, όταν ο Φλωρεντινός Νέριο Ατσαγιόλι κατέλαβε το Δουκάτο των Αθηνών από τους Καταλανούς.

Οι Αρβανίτες στην Πελοπόννησο

Η εκπομπή ακολουθεί ην πορεία των Αρβανιτών στην Ελλάδα μέσα στον χρόνο. Στις αρχές του 1400, χιλιάδες Αρβανίτες εγκαταστάθηκαν στις βενετικές κτήσεις της Πελοποννήσου στη Μεθώνη και στην Κορώνη, αλλά και στο βυζαντινό κέντρο του Μυστρά.

Στον Μυστρά, ο Θεόδωρος Α΄ Παλαιολόγος χρησιμοποίησε τους Αρβανίτες για να αντιμετωπίσει τον επεκτατισμό διάφορων τοπικών αρχόντων.

Στους βενετοτουρκικούς πολέμους

Η «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει τη συμμετοχή των Αρβανιτών στους πολέμους εναντίον των Τούρκων.

Οι μάχες χριστιανών και μουσουλμάνων ήταν ανηλεείς και οι χριστιανοί Αρβανίτες πρωτοστάτησαν στην Πελοπόννησο, αρχικά στο πλάι του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και στη συνέχεια μαζί με τους Βενετούς.

Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, ιστορικοί εξηγούν γιατί οι Αρβανίτες συντάχθηκαν με τους καθολικούς Βενετούς για να αντιμετωπίσουν τους Οθωμανούς.

Μέχρι το 1540, όταν και η Πελοπόννησος καταλύθηκε οριστικά από τους Τούρκους, χιλιάδες Αρβανίτες πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος, υπερασπιζόμενοι την πατρίδα τους και τη χριστιανική πίστη.

Μισθοφόροι στη Δύση

Στη Βενετία, οι Αρβανίτες πολέμησαν ως μισθοφόροι για τη Δύση. Ιστορικοί και ερευνητές μιλούν για τους λεγόμενους «stradioti», τους ελαφρά οπλισμένους ιππείς, που πολεμούσαν σκληρά και έδειχναν αγριότητα στη μάχη.

Η πλειονότητα των «stradioti» ήταν Αρβανίτες και έτσι σύντομα δημιουργήθηκε ο μύθος για τους πολεμοχαρείς Έλληνες. Ωστόσο, η ροπή τους στην ανεξέλεγκτη λαφυραγωγία δημιούργησε προβλήματα πειθαρχίας και αμαύρωσε την εικόνα τους.

Οι Αρβανίτες στην Πλάκα

Η «Μηχανή του Χρόνου» αποκαλύπτει την εγκατάσταση Αρβανιτών στο κέντρο της Αθήνας τον 16^ο αιώνα και συγκεκριμένα στην περιοχή της Πλάκας, όπου στην Αρβανίτικη διάλεκτο σημαίνει παλιός.

Ιστορικοί κάνουν λόγο για τους Γκάγκαρους, που σύμφωνα με μία άποψη ήταν οι βετεράνοι Αρβανίτες της Πελοποννήσου.

Οι Αρβανίτες για ακόμη μία φορά συντάχθηκαν με τους Βενετούς για να εκτοπίσουν τους Τούρκους από την Αθήνα.

Κάλεσαν τον βενετό Φραντσέσκο Μοροζίνι για να απελευθερωθούν από τους Τούρκους. Ο Μοροζίνι επικράτησε, η Ακρόπολη καταστράφηκε, αλλά οι Βενετοί μετά από λίγους μήνες εγκατέλειψαν την Αθήνας επειδή δεν είχαν επαρκές στράτευμα.

Η ανάμειξη των Αρβανιτών με τους πολυπληθέστερους ελληνικούς πληθυσμούς είχε ως αποτέλεσμα με το πέρασμα των αιώνων, το μεγαλύτερο μέρος τους να αφομοιωθεί πλήρως γενετικά και πολιτισμικά.

Το κοινό θρησκευτικό δόγμα, η κοινή καταγωγή και η όσμωση τόσων αιώνων με το ελληνικό στοιχείο κατέστησε τους Αρβανίτες «πιο Έλληνες από τους Έλληνες», όπως αφηγούνται οι ιστορικοί που συμμετέχουν στην εκπομπή εκ των οποίων ορισμένοι είναι και οι ίδιοι αρβανίτες

Στην εκπομπή μιλούν:

Κατερίνα Β. Κορρέ, Διδάκτορας Μεσαιωνικής Ιστορίας – Ιόνιο Πανεπιστήμιο

Θάνος Βερέμης, Επίτιμος Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας – Πανεπιστήμιο Αθηνών

Θανάσης Χρήστου, Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας – Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Ελευθέριος Π. Αλεξάκης, Ομότιμος Διευθυντής Ερευνών Κέντρου Ελληνικής Λαογραφίας

Πέτρος Φίλιππου, Ιστορικός – Αρχαιολόγος

Δημήτριος Λισμάνης, Αντιναύαρχος Πολεμικού Ναυτικού ε.α.

Χαράλαμπος Μηνάογλου, Ιστορικός – Σύμβουλος Εκπαίδευσης  Πρώτης Θέσης Φιλολόγων Α’ Αθήνας

Ανδρέας Μπούσιος, Δημοσιογράφος

Δημήτρης Σταθακόπουλος, Δρ. Παντείου Πανεπιστήμιου με ειδικότητα στην Οθωμανική περίοδο και τη Νεα Τουρκία

Αναστασία Βενετσάνου, Πρόεδρος Του Λυκείου Των Ελληνίδων – Παράρτημα Αχαρνών

Μαριάντα Βρεττού, Πρόεδρος της Ένωσης Λιοσιωτών Ιλίου