Οι άγνωστοι πίνακες του Ουίνστον Τσώρτσιλ με θέμα τον Παρθενώνα. Οι τρεις επισκέψεις στην Ακρόπολη και το επεισόδιο με τους φύλακες που δεν τον αναγνώρισαν

Του Στέφανου Μίλεση, Pireorama

13 Ιανουαρίου του 1927. Αγγλική μοίρα καταπλέει στον όρμο του Νέου Φαλήρου. Σε ένα από τα πλοία της επέβαινε ο τότε υπουργός του Αγγλικού Θησαυροφυλακείου της Μεγάλης Βρετανίας, Λόρδος Ουίνστον Τσώρτσιλ.

Εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης τον υποδέχθηκε ο υπουργός Εξωτερικών, Λαγουδάκης,  ο οποίος μάλιστα πρότεινε στον Τσώρτσιλ παράθεση δείπνου για το βράδυ της ίδιας ημέρας. Ο Τσώρτσιλ ευχαρίστησε τον υπουργό Εξωτερικών, ωστόσο του είπε ότι δεν θα ήταν δυνατόν να παραστεί καθώς το απόγευμα της ίδιας ημέρας θα αναχωρούσε για το Μπρίντιζι.

Η κάντιλακ

Ο σκοπός της επίσκεψης του Τσώρτσιλ ήταν ένας και μοναδικός. Να επισκεφθεί την Ακρόπολη προκειμένου να την αποτυπώσει σε πίνακα ζωγραφικής. Στις 11.30 αποβιβάστηκε στην εξέδρα του Νέου Φαλήρου συνοδευόμενος από τον αδελφό του Τζακ Τσώρτσιλ, τον γιο του, τον ιδιαίτερο γραμματέα του και έναν ακόλουθο. Ως ξεναγός του από ελληνικής πλευράς ορίστηκε ο αρχαιολόγος Οικονόμου. Όμως το αυτοκίνητο που είχε στείλει το υπουργείο Εξωτερικών για τη μετακίνηση του Τσώρτσιλ και της συνοδείας του δεν είχε φτάσει για να τους παραλάβει και καθώς ο Τσώρτσιλ βιαζόταν να επισκεφθεί την Ακρόπολη, ζήτησε την βοήθεια από τον Ανθυπομοίραρχο Γιαλουράκο για να εξασφαλιστεί μετακίνηση προς την Αθήνα. Ο Ανθυπομοίραρχος οδήγησε τον Τσώρτσιλ με την συνοδεία του μπροστά από το ξενοδοχείο ΑΚΤΑΙΟΝ όπου υπήρχε σταθμός αυτοκινήτων δημοσίας χρήσεως. Εκεί μίσθωσαν μια κάντιλακ, όπου συμφωνήθηκε εκ των προτέρων να καταβληθεί στον οδηγό το ποσό των 150 δραχμών, σύμφωνα με τον τιμοκατάλογο που είχε εκδοθεί με αστυνομική διάταξη.

Ο Τσώρτσιλ ήταν γενικά βιαστικός και ήθελε να τελειώνει με τις εθιμοτυπικές διαδικασίες καθώς επιθυμούσε ιδιαιτέρως να αποτυπώσει τον Παρθενώνα σε καμβά. Καταγινόταν με την ζωγραφική και ο Παρθενώνας ήταν ένα από τα τοπία που ήθελε να αποτυπώσει. Ο Τσώρτσιλ εξομολογήθηκε ότι ήταν η τρίτη φορά που επισκεπτόταν τον Παρθενώνα. Χωρίς να αναφέρει πότε ήταν η πρώτη φορά της επίσκεψής του, ανέφερε ότι η δεύτερη φορά ήταν το 1913 που είχε ενδιαφερθεί για τις αναστηλώσεις στην αριστερή πλευρά των Προπυλαίων. Παρά λοιπόν ότι η επίσκεψη στην Ακρόπολη γινόταν για τρίτη φορά, έδειξε και πάλι εντυπωσιασμένος διότι επιτέλους θα τον ζωγράφιζε! Κάθισε μπροστά του και θαύμαζε για ώρα την πρόσοψή του και ρώτησε για τους πεσμένους κίονες για το κατά πόσο ήταν δυνατή η αναστύλωσή τους. Του εξήγησαν ότι υπήρχε έριδα μεταξύ των συνηγόρων και των πολέμιων της αναστήλωσης και τότε ο Τσώρτσιλ δήλωσε: «Αυτά τα πράγματα ήταν όρθια στην καλή τους εποχή. Έπειτα καταστράφηκαν. Δεν βρίσκω για ποιο λόγο πρέπει να τα αφήσουμε έτσι όπως είναι πεσμένα και να μην τα βάλουμε στη θέση τους».

Ζήτησε να λάβει πληροφορίες από τον ξεναγό περί του τρόπου διεξαγωγής των εργασιών. Στο μεταξύ είχαν στηθεί τα σύνεργα της ζωγραφικής, η παλέτα, το τελάρο και μια άσπρη ποδιά.

Αφού ο Τσώρτσιλ φόρεσε την ποδιά, έβαλε τα γυαλιά, άρχισε να ζωγραφίζει. Διάλεξε ως θέμα την αριστερή γωνία της πίσω πλευράς του Παρθενώνα η οποία έχει ως φόντο τον λόφο του Λυκαβηττού. Ο αδελφός του με τον γιο του επισκέφθηκαν το Μουσείο της Ακρόπολης. Είχε πει να μην τον ενοχλήσει κανένας μέχρι να ολοκληρώσει τον πίνακα που φιλοτεχνούσε.

Όταν του ζήτησαν να κάνει δηλώσεις ο Τσώρτσιλ απάντησε: “Είμαι απλώς ένας ταξιδιώτης που ήρθε να θαυμάσει την αττική φύση. Χρησιμοποιώ τον λίγο χρόνο που έχω για να θαυμάσω τις αρχαιότητες τις οποίες λατρεύω. Η Ελλάδα είναι η χώρα του πολιτισμού, είναι η χώρα όπου ο πολιτισμένος άνθρωπος οφείλει να εκδηλώνει το σεβασμό του. Αυτό πράττω και εγώ σήμερα και παρακαλώ να αφεθώ ήσυχος στην μυσταγωγία μου αυτή”.

Κατά τις τρεις το μεσημέρι μάζεψε τα σύνεργά του και επιβιβάστηκε σε αυτοκίνητο –που αυτή την φορά τον περίμενε- και αναχώρησε με προορισμό την αγγλική πρεσβεία.

Από την αγγλική πρεσβεία αργά το απόγευμα ξεκίνησε για το Νέο Φάληρο όπου επιβιβάστηκε σε αγγλικό αντιτορπιλικό με προορισμό το Μπρίντιζι. Η αγγλική μοίρα παρέμεινε στα νερά του Φαλήρου για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η ιστορία με τον πίνακα του Παρθενώνα του Τσώρτσιλ

Το 2017 ανακαλύφθηκε ένας πίνακας του Τσώρτσιλ, άγνωστος μέχρι τότε, που αναπαριστούσε τον Παρθενώνα. Ο πίνακας αυτός δεν ήταν γνωστός καθώς βρισκόταν στην κατοχή του πρώτου μεταπολεμικού Καγκελάριου της Δυτικής Γερμανίας, του Αντενάουερ. Ο Τσώρτσιλ του προσέφερε τον πίνακα με τον Παρθενώνα ως δώρο το 1956 όταν τον επισκέφθηκε. Η ανακάλυψη αυτού του πίνακα απασχόλησε στη Μεγάλη Βρετανία τον ημερήσιο τύπο και τους μελετητές του Τσώρτσιλ. Σύμφωνα με όσα καταγράφηκαν για τον πίνακα αυτό, αποδίδεται ότι φιλοτεχνήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1934 όταν ο Τσώρτσιλ έκανε κρουαζιέρα από Μασσαλία προς Λίβανο, με ενδιάμεσο σταθμό την Ελλάδα. Πραγματικά ο Τσώρτσιλ έφτασε με κότερο την 1η Οκτωβρίου 1934 στην Ελλάδα και αμέσως μετέβη στον Παρθενώνα για να ασχοληθεί με την προσφιλή του απόλαυση της ζωγραφικής.

Μάλιστα καθώς ζωγράφιζε για ώρα οι φύλακες της Ακρόπολης καθώς είχε περάσει το ωράριο επισκέψεων προσπάθησαν να τον απομακρύνουν μη γνωρίζοντας ποιος ήταν. Τότε ο Τσώρτσιλ διαμαρτυρήθηκε και τους αποκάλυψε το όνομά του. Όμως οι φύλακες πίστεψαν ότι τους κορόιδευε και απείλησαν να τον βγάλουν από το χώρο με την βία. Κάποιος από τους φύλακες που έφτασε εκείνη την ώρα τον αναγνώρισε και έτσι λύθηκε η παρεξήγηση. Ο Τσώρτσιλ παρέμεινε μέχρι αργά το απόγευμα να ζωγραφίζει και να καπνίζει. Ο πίνακας τον οποίο σχεδίασε ο Τσώρτσιλ αυτή την φορά ήταν η βόρεια πλευρά του Παρθενώνα από το εσωτερικό του, ενώ μέσα από τους κίονες διακρίνονται τα βουνά της Αττικής.

Έτσι λοιπόν φαίνεται ότι ο Τσώρτσιλ φιλοτέχνησε δύο πίνακες με θέμα διαφορετικές γωνίες του Παρθενώνα. Το 1927 φιλοτέχνησε την αριστερή γωνία της πίσω πλευράς του Παρθενώνα με φόντο τον Λυκαβηττό, ενώ το 1934 την βόρεια πλευρά του Παρθενώνα με φόντο τα βουνά της Αττικής. Πάντως ο πίνακας που ανακαλύφθηκε προσφάτως φέρει στην πίσω πλευρά του γραπτή ένδειξη: “Η γωνία του Παρθενώνα” Winston Churchill. 

Πηγή: Pireorama, Πηγή αρχικής εικόνας: TheChurchillProject/Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Όταν ο Τσόρτσιλ έκανε βόλτες στη Ρόδο με τoν Ωνάση και τις συζύγους τους. Με ένα αυτοκίνητο, χωρίς τη συνοδεία σωματοφυλακής ξεναγήθηκαν στο νησί