Οι αφάνταστες ταλαιπωρίες του Όθωνα ταξιδεύοντας στη Χαλκίδα. Χιόνι, φωτιά, τρικυμία, μεταδοτικές ασθένειες

του συνεργάτη μας, ιστορικού ερευνητή Στέφανου Μίλεση

Όταν το πορθμός του Ευρίπου ήταν έτοιμος, τον Δεκέμβριο του 1857, κλήθηκαν οι Βασιλείς Όθωνας και Αμαλία να μεταβούν στη Χαλκίδα για τα εγκαίνια. Όμως πολλά δεινά έπαθαν τόσο για να φτάσουν στη Χαλκίδα, όσο και κατά την διάρκεια της εκεί παραμονής τους. Η κυρία επί των τιμών Πηνελόπη Λιδωρίκη που τα έζησε όλα από κοντά τα χαρακτήρισε βασκανία, δηλαδή «κακό μάτι» υπονοώντας ότι μια άσχημη κατάρα είχε πέσει σαν πέπλο πάνω στο βασιλικό ζεύγος.

Η αλήθεια είναι ότι το ταξίδι στη Χαλκίδα επιτεύχθηκε με βαρύ κόστος. Τρεις προσπάθειες μετάβασης, μεταδοτική νόσος των αλόγων, τρικυμία θάλασσας, πτώση του υπασπιστή στο νερό, χιονόπτωση, σφοδρό άνεμο, δύο πυρκαγιές στο σπίτι όπου έμεναν οι βασιλείς, επικίνδυνη ασθένεια του Όθωνα και αναβολή επιστροφής…

Η πρώτη απόπειρα μετάβασης

Στην αρχή αποφασίστηκε το ταξίδι να γίνει με άλογα μέχρι το Πόρτο Ράφτη. Από εκεί και πέρα θα επιβιβάζονταν σε πλοίο για τη Χαλκίδα. Αλλά μόλις η βασιλική πομπή στις 13 Δεκεμβρίου 1857 βγήκε έξω από την Αθήνα τα άλογα προσβλήθηκαν από μια μεταδοτική ασθένεια και αδυνατούσαν να προχωρήσουν. Έτσι οι βασιλείς αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Αθήνα. Τα εγκαίνια του πορθμού του Ευρίπου αναβλήθηκαν.

Η δεύτερη απόπειρα μετάβασης

Ακολούθησε στις 17 Δεκεμβρίου δεύτερη απόπειρα με άμαξες αυτή τη φορά, με εφεδρικά άλογα αν παρίστατο ανάγκη αντικατάστασης. Θα ακολουθούσε επιβίβαση στο πλοίο στο Πόρτο Ράφτη, όπως το αρχικό σχέδιο με τα άλογα προέβλεπε. Αλλά μόλις έφτασαν στην ακτή του Ευβοϊκού κόλπου και επιβιβάστηκαν στις βάρκες για το πλοίο, σηκώθηκε μεγάλο μπουρίνι.

Στο ατμόπλοιο η Αμαλία έπαθε ναυτία από το κούνημα. Το ατμόπλοιο παλλόταν όμοια με καρυδότσουφλο ενώ όλα τα άτομα της βασιλικής πομπής είχαν πέσει στο πάτωμα του πλοίου από τα κύματα. Μόλις το πλοίο έκανε να αναχωρήσει κλήθηκαν οι βασιλείς στην τραπεζαρία για παράθεση γεύματος. Από την τρικυμία όλα τα πράγματα που υπήρχαν πάνω στο τραπέζι, κρύσταλλα, πιάτα, μαχαίρια, ποτήρια εκσφενδονίστηκαν μαζί με τα φαγητά και τα φρούτα που βρίσκονταν στις πιατέλες.

Ο πλοίαρχος τους είπε πως το ταξίδι ήταν αδύνατον να γίνει, το ρίσκο θα ήταν μεγάλο και η ασφάλειά τους απαιτούσε να αποβιβαστούν και πάλι στη στεριά.

Η πτώση στη θάλασσα του Παπατσώρη

Κατά την επιστροφή τους οι βάρκες παραλίγο να αναποδογυρίσουν ενώ βασιλείς και συνοδοί ήταν φασκιωμένοι με κουβέρτες για να προστατευθούν. Από το εξίσου επικίνδυνο ταξίδι με τις βάρκες ο υπασπιστής Παπατσώρης έπεσε στη θάλασσα. Καθώς φορούσε φουστανέλα, αυτή μούλιασε από το νερό και βάρυνε. Είδαν κι έπαθαν οι άλλοι της συνοδείας να τον σώσουν από πνιγμό.

Η βασιλική πομπή κατά την επιστροφή της στην Αθήνα σταμάτησε για μικρή ανάπαυση στο Μαρκόπουλο. Εκεί βρήκαν ανοιχτό μονάχα ένα καφενείο. Μπήκαν και ζήτησαν να φάνε. Ο καφετζής διέθετε μόνο έξι ποτήρια νερού ενώ οι υπόλοιποι έπιναν νερό σε φλυτζάνια του καφέ. Ξαφνικά ένας χωροφύλακας μπήκε στο κατάστημα και έκατσε δίπλα στον Βασιλιά! Η Αμαλία ρώτησε «ποιος ήταν αυτός ο αυθάδης» αλλά τελικώς ήταν ο υπασπιστής Παπατσώρης που είχε πέσει στη θάλασσα.

Μη έχοντας άλλα ρούχα δανείστηκε μια στολή χωροφύλακα από το σταθμό χωροφυλακής του Μαρκόπουλου. Οι βασιλείς έφτασαν πίσω στο παλάτι στις 18 Δεκεμβρίου καταταλαιπωρημένοι και χωρίς να έχουν καταφέρει να φτάσουν στον προορισμό τους. Τα εγκαίνια είχαν αναβληθεί και πάλι.

Η άφιξη στη Χαλκίδα με την τρίτη προσπάθεια!

Η τρίτη απόπειρα άφιξης των Βασιλέων στην Χαλκίδα και φυσικά των εγκαινίων ορίστηκε να γίνει μετά τις εορτές των Χριστουγέννων. Οι Βασιλείς έφτασαν στην Χαλκίδα στις 5 Ιανουαρίου με την τρίτη κατά σειρά προσπάθεια  που περιλάμβανε ταξίδι με άμαξες (και εφεδρικά άλογα) μέχρι το Βαθύ Αυλίδας και στη συνέχεια επιβίβαση στη βασιλική θαλαμηγό με το όνομα ΟΘΩΝ. Η τελετή εγκαινίων θα γινόταν στις 6 Ιανουαρίου 1858, την ημέρα των Φώτων. Όμως ξανά διάφορα εμπόδια και αναποδιές εμφανίστηκαν για να τους ταλαιπωρήσουν.

Πυκνή χιονόπτωση και σφοδρός άνεμος

Όταν έφτασαν στην Χαλκίδα το βράδυ της ίδιας ημέρας έπεσε πυκνό χιόνι, ενώ τα ξημερώματα της 5^ης Ιανουαρίου τα πάντα είχαν καλυφθεί από ένα στρώμα χιονιού. Σα να μην αρκούσε όμως αυτό, ξέσπασε το πρωί της 6^ης Ιανουαρίου και σφοδρός αέρας. Οι συνοδοί της βασιλικής πομπής και οι επίσημοι που είχαν διανυκτερεύσει σε διάφορα σπίτια ολόγυρα, σε μια προσπάθειά τους να φτάσουν στην Έπαυλη Αβέρωφ έπεφταν κάτω

. Όλοι βλασφημούσαν και χειρονομούσαν με την Αμαλία να τους παρατηρεί από το παράθυρό της. Ανάμεσά τους ο υπουργός Προβελέγγιος που χρειάστηκε ιατρική φροντίδα από το πέσιμο. Οι κυρίες επί των τιμών είχαν ταλαιπωρηθεί τόσο από τον σφοδρό άνεμο που η εμφάνισή τους ήταν ελεεινή. Δεν μπορούσαν να εμφανιστούν ούτε στα εγκαίνια μα ούτε και στην δεξίωση που θα ακολουθούσε. Όσο για την Παρασκευή φαγητών στάθηκε αδύνατη. Ο χιονιάς κατέβαινε ορμητικός από τις καμινάδες κι έσβηνε τις φωτιές.

Η φωτιά στην κουζίνα

Ο Αγιασμός των υδάτων το πρωινό της 6ης Ιανουαρίου του 1858 έγινε κάτω από αντίξοες συνθήκες με καραβόπανα απλωμένα για προφύλαξη των επισήμων. Οι Βασιλείς με χίλια βάσανα παρέστησαν και μόλις η τελετή τελείωσε έτρεξαν πίσω στην Έπαυλη Αβέρωφ. Αποσύρθηκαν στα δωμάτιά τους για μικρή ανάπαυση και να συνέλθουν από το κρύο. Δεν πρόλαβαν όμως να ξεκουραστούν καθώς ξέσπασε φωτιά!

Το τζάκι της κουζίνας είχε μεταδώσει φωτιά στον τοίχο και πυκνός καπνός γέμισε το εσωτερικό του σπιτιού. Αφού η φωτιά κατασβήστηκε οι βασιλείς επέστρεψαν στο σπίτι. Παρέμεναν όλη εκείνη την ώρα έξω στον αέρα και στο χιόνι. Με το που εισήλθαν όμως στο σπίτι, έπρεπε να ξαναφύγουν καθώς είχε φτάσει η ώρα των εγκαινίων! Αφού διέσχισαν μια απόσταση εγκαινίασαν τη νέα σιδερένια γέφυρα και στη συνέχεια επιβιβάστηκαν σε πλοίο μαζί με τους επίσημους για τον πρώτο επίσημο διάπλου του πορθμού.

Ο πυρετός του Όθωνα

Ο Όθωνας από το πρωί της 6^ης Ιανουαρίου ένιωθε αδιαθεσία. Μετά την φωτιά στην κουζίνα και την παραμονή του στο κρύο η υγεία του χειροτέρεψε. Η επιμονή του να συμμετάσχει στις τελετές εγκαινίων τον επιβάρυναν. Μόλις επέστρεψε στην Έπαυλη Αβέρωφ σήκωσε υψηλό πυρετό και τον έπιασε μεγάλη δύσπνοια. Ο ιατρός της Αυλής, ο Λίνδερμάγερ, ζήτησε τη γνώμη κι άλλων ιατρών. Στάλθηκε ο αγγελιαφόρος Δράκος να τους κινητοποιήσει από την Χαλκίδα. Έπρεπε να συγκλεισθεί επείγον ιατρικό συμβούλιο. Καθώς η επιδείνωση ήταν ραγδαία πολλοί πίστεψαν πως το τέλος του Όθωνα πλησίαζε.

Η Αμαλία έκλαιγε απαρηγόρητα. Η κυρία της τιμής Πηνελόπη Λιδωρίκη κατέγραψε λεπτομερώς το περιστατικό στο ημερολόγιό της: «Ήταν φοβερή η νύχτα αυτή, οι λυγμοί της βασίλισσας, η νεκρική χροιά του προσώπου του γιατρού Λινδερμάιερ, τα παραληρήματα του βασιλιά που ακούγαμε στην αίθουσα, οι θαλαμηπόλοι με τα φάρμακα που περιφέρονταν σα σκιές στους διαδρόμους στις μύτες των ποδιών τους, μας κρατούσαν μέσα σε μια διαρκή φρίκη, και με σφιγμένη καρδιά, συνεννοούμασταν μόνο με τα μάτια. Αλίμονο τι μπορούσαμε να πούμε εμείς στη δύστυχη βασίλισσα!»

Νέα φωτιά από τζάκι!

Η κατάστασή του Όθωνα βελτιώθηκε τα ξημερώματα στις 5 η ώρα της 7^ης Ιανουαρίου. Μόνο τότε η Αμαλία αποσύρθηκε για να αναπαυτεί. Μόλις όμως έφτασε στο δωμάτιό της έβγαινε κι από αυτό καπνός! Η δεύτερη αυτή φωτιά είχε επίσης προκληθεί από κερί, κατασβήστηκε χωρίς θόρυβο, για να μη ξυπνήσει ο βασιλιάς που έπρεπε να παραμείνει σε ηρεμία λόγω της κατάστασής του.

Η επιστροφή στην Αθήνα

Η ασθένεια του Βασιλιά δεν ξεπεράστηκε εύκολα. Η επιστροφή για την Αθήνα που είχε προγραμματιστεί για τις 7 Ιανουαρίου αναβλήθηκε για την επομένη ημέρα. Κατά το ταξίδι της επιστροφής στην Αθήνα υψηλός πυρετός εμφανίστηκε πάλι και ο ιατρός του διπλασίασε την δόση κινίνου που λάμβανε και αύξησε τις εντριβές. Μαζί με τον πυρετό όμως διπλασιάστηκε και η βαρηκοΐα του που τον έκανε να νιώθει νευρικός και ταλαιπωρούσε τη συνοδεία του.

Λογικά τον είχαν ματιάσει…

Πηγές: Πηνελόπη Λιδωρίκη «Σελίδες τινές της Ιστορίας του βασιλέως Όθωνος, Αθήνησιν 1898»

Περιοδικό “Μπουκέτο”, Περιπέτειες Βασιλέων, τεύχος 4ης Αυγούστου 1927, Τομ. 4, αριθ. 173