Οι 11 υπόσκαφες χριστιανικές εκκλησίες της Αιθιοπίας, που ο μύθος λέει ότι χτίστηκαν από αγγέλους! Ενώνονται μεταξύ τους με υπόγεια τούνελ και προστατεύονται από την UNESCO

Οι περισσότερες χριστιανικές εκκλησίες στον κόσμο υψώνονται πάνω στο έδαφος. Έχουν θόλους και καμπαναριά. Η παράδοση λέει ότι όσο πιο ψηλή είναι η εκκλησία, τόσο πιο κοντά έρχονται οι πιστοί με τον Θεό.

Όμως, στην Αιθιοπία, που θεωρείται μια από τις πρώτες χώρες που υιοθέτησαν τον χριστιανισμό στις αρχές του τέταρτου αιώνα, οι χριστιανικές εκκλησίες είναι εντελώς διαφορετικές.

Στην ιερή πόλη Λαλιμπέλα στη βόρεια Αιθιοπία, περίπου 50 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης, βρίσκονται έντεκα χριστιανικές εκκλησίες που σκαλίστηκαν στο βραχώδες έδαφος της περιοχής. Οι εκκλησίες της Λαλιμπέλας δεν φαίνονται από μακριά.

Για την ανέγερση τους δεν χρησιμοποιήθηκε τσιμέντο, τούβλα, ξύλο ή σίδερο. Πρόκειται για σκαλισμένη πέτρα, κάτι που μεγαλώνει την αξία τους, καθώς πέρα από ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία, είναι και έργα τέχνης. Είναι οι μεγαλύτεροι μονολιθικοί ναοί στον κόσμο. Οι λαξευμένες στον βράχο εκκλησίες ανακηρύχθηκαν Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 1978 από την UNESCO.

Σύμφωνα με την παράδοση, στο παρελθόν στην πόλη Ρόχα, όπως ονομαζόταν στην αρχή η Λαλιμπέλα, ζούσε ένας επιφανής άνδρας που ανήκε σε μια από τις πιο πλούσιες οικογένειες της περιοχής. Είχε χρυσό, ασήμι, πολύτιμους λίθους, ακριβά υφάσματα και τον υπηρετούσαν δεκάδες δούλοι. Κάποια στιγμή έκανε έναν γιο, τον Γκέμπρε Μέσκελ Λαλιμπέλα, ο οποίος αργότερα έγινε βασιλιάς και κυριάρχησε από τα τέλη του 12ου μέχρι τις αρχές του 13ου αιώνα.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, ο Λαλιμπέλα είχε δει την ιερή πόλη της Ιερουσαλήμ και ήθελε να χτίσει μια “Νέα Ιερουσαλήμ” μετά την κατάληψη της παλιάς από τους μουσουλμάνους το 1187. Με τη νέα Ιερουσαλήμ και τις έντεκα υπόσκαφες εκκλησίες καλωσόριζε τους χριστιανούς να προσκυνήσουν στον τόπο του.

Όπως λέει ο θρύλος, όταν ήταν ακόμη βρέφος, δεκάδες μέλισσες συγκεντρώθηκαν γύρω από την κούνια του σαν να είχαν εντοπίσει μέλι, χωρίς να τον τσιμπήσουν. Η μητέρα του κατάλαβε τη διαφορετικότητα του παιδιού της και του έδωσε το όνομα Λαλιμπέλα που σημαίνει ότι “οι μέλισσες τον αναγνωρίζουν ως βασιλιά”. Ο μύθος λέει ότι άγγελοι είχαν πάρει τη μορφή της μέλισσας για να ανακοινώσουν τη βασιλεία του.

Ο μύθος αναφέρει ακόμα ότι όταν ο Λαλιμπέλα μεγάλωσε, ο Θεός έστειλε έναν άγγελο να τον πάρει και να του δείξει τους ιερούς ναούς του παραδείσου. Όταν επέστρεψε στη Γη, ο Λαλιμπέλα διέταξε να φτιάξουν εργαλεία, όπως εκείνα που είχε δει στον παράδεισο και στη συνέχεια να κατασκευάσουν παρόμοιους ναούς. Οι τεχνίτες του μετέτρεψαν τους λόφους της περιοχής σε μια νέα Ιερουσαλήμ. Η παράδοση λέει ότι οι άγγελοι αντικατέστησαν τους εργάτες και ολοκλήρωσαν το έργο τους μέσα σε ένα βράδυ. Άλλοι υποστηρίζουν ότι χρειάστηκαν 24 χρόνια.

Όμως, οι ιστορικοί έχουν απορρίψει το χρονικό αυτό διάστημα, καθώς πρόκειται για ένα απαιτητικό έργο και εργάτες τότε δεν είχαν τα μέσα που διαθέτουν σήμερα. Οι ειδικοί διαφωνούν επίσης με τη χρονολόγηση των κτισμάτων. Κάποιοι θεωρούν ότι τρεις από τις εκκλησίες σκαλίστηκαν σχεδόν μια χιλιετία πριν από την κυριαρχία του Λαλιμπέλα.

Στην Αιθιοπία ο Λαλιμπέλα τιμάται ως άγιος. Κάποια στιγμή αποφάσισε να παρατήσει τα βασιλικά του αξιώματα και να γίνει ερημίτης. Μέχρι το τέλος της ζωής του ζούσε σε μια σπηλιά και τρεφόταν από ρίζες. Οι εκκλησίες σκαλίστηκαν, ώστε να συμβολιστεί η πνευματικότητα και η ταπεινότητα του λαού.

Η κατασκευή τους ήταν χρονοβόρα και επίπονη. Πρώτα δημιούργησαν μια τάφρο γύρω από τον βράχο και μετά άρχισαν να τον σκαλίζουν με σφυριά και σμίλες. Αυτός είναι και ο λόγος που τα παράθυρά τους δεν είναι συμμετρικά. Κάποιες έχουν στους τοίχους τους τοιχογραφίες με τους αγίους και σταυρούς, οι οποίοι είναι επίσης φτιαγμένοι από πέτρα.

Οι έντεκα εκκλησίες ενώνονται μεταξύ τους με υπόγεια τούνελ, μονοπάτια και στοές που σε πολλά σημεία έχουν χώρο για να περάσει μόνο ένα άτομο.

Όλες είναι συνδεδεμένες με φυσική παροχή νερού, το οποίο γεμίζει τις κοιλότητες που υπάρχουν δίπλα τους.

Η μόνη εκκλησία που βρίσκεται σε απόσταση από τις υπόλοιπες είναι η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (Bete Giyorgis). Έχει το σχήμα σταυρού και είναι η πιο εντυπωσιακή και καλοδιατηρημένη. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Γεώργιος επέβλεπε την κατασκευή του ναού και καθοδηγούσε τους εργάτες.

Ένας άλλος θρύλος λέει ότι κατασκευάστηκε μετά τον θάνατο του Λαλιμπέλα κατά τη δεκαετία του 1220 από τη σύζυγό του για να τιμήσει τη μνήμη του. Κάποιοι την έχουν χαρακτηρίσει ως το “Όγδοο θαύμα του Κόσμου”.

Η εκκλησία Biete Medhane Alem, που σημαίνει το “Σπίτι του Σωτήρα του Κόσμου”, θεωρείται η μεγαλύτερη μονολιθική εκκλησία στον κόσμο.

Ο πρώτος Ευρωπαίος που είδε τους ιερούς ναούς ήταν ο Πορτογάλος εξερευνητής Πέρου ντα Κοβίγια κατά τη δεκαετία του 1520. Στα κείμενά του που περιέγραφε τις έντεκα εκκλησίες, είχε γράψει ότι “οι αναγνώστες θα τον κατηγορήσουν ότι ψεύδεται, αλλά οι υπόσκαφες εκκλησίες είναι πραγματικές και τις είδε με τα μάτια του”.

Οι τάφροι γύρω από τις εκκλησίες είχαν καλυφθεί με χώμα μέχρι που καθαρίστηκαν κατά τον 20ο αιώνα. Οι περισσότερες από αυτές είναι σε κρίσιμη κατάσταση, καθώς οι έντονες βροχές και οι σεισμικές δονήσεις τους έχουν προκαλέσει σοβαρές καταστροφές. Συνεργεία της UNESCO έχουν ξεκινήσει έργα για τη διάσωσή τους.

Στην περιοχή δραστηριοποιείται ο ελληνικός Σύλλογος Βοήθειας Παιδιών – Lalibela. Είναι ένα ελληνικό μη κερδοσκοπικό σωματείο με σκοπό την έμπρακτη συμπαράσταση στα παιδιά της Αιθιοπίας με παροχή υλικής, ηθικής και μορφωτικής βοήθειας. Σε συνεργασία με μη κυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Αιθιοπία αναλαμβάνει προγράμματα αρωγής κυρίως προς ορφανά, άστεγα και απροστάτευτα παιδιά αλλά και σε παιδιά από άπορες και ενδεείς οικογένειες, που δεν έχουν καμία άλλη στήριξη και βοήθεια.

Δείτε το βίντεο: 

Τις φωτογραφίες του άρθρου μας τις παραχώρησε η συνεργάτης μας ταξιδιωτική φωτογράφος Δήμητρα Στασινοπούλου. Μπορείτε να απολαύσετε τα ταξίδια της εδώ: http://www.dimitrastasinopoulou.com/portfolio/ethiopia/the-cities

Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: Η Σινέντ Ο΄ Κόνορ έσκισε τη φωτογραφία του Πάπα και τον χαρακτήρισε «Διάβολο». Ο έγκλεισμός της σε εκκλησιαστικό ίδρυμα συμμόρφωσης και οι καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση