O ξεσηκωμός της Νάουσας και η καταστροφή από Οθωμανούς το 1822. Επετειακή εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου»

O «χαλασμός» της Νάουσας στη «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα, 21 Μαρτίου στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY.

Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή, 27 Μαρτίου στις 17.00.

Ο ξεσηκωμός της Νάουσας τον Μάρτιο του 1822 και η σφαγή των κατοίκων της από τους Οθωμανούς είναι μια παραγνωρισμένη σελίδα της ελληνικής ιστορίας. Η πόλη αν και είχε ειδικά προνόμια από τον Σουλτάνο, σήκωσε το λάβαρο της επανάστασης και πλήρωσε βαρύ τίμημα.

Η εκπομπή εξηγεί γιατί η πόλη ήταν σημαντική για τους Οθωμανούς. Η κατάκτησή της ήταν ένας ανεκπλήρωτος πόθος του Αλή Πασά που χρειάστηκε να την πολιορκήσει τρεις φορές, ξεκινώντας από το 1795.

Η έρευνα φωτίζει τον ρόλο που έπαιξε ο προεστός Ζαφειράκης Θεοδοσίου Λογοθέτης, ο οποίος αρχικά ήταν επιλογή του Αλή Πασά, αλλά στη συνέχεια έγινε θανάσιμος εχθρός του και αρχηγός της Επανάστασης.

Η μάχη στο Μοναστήρι της Παναγίας του Δοβρά ήταν η πιο σημαντική επιτυχία των επαναστατών, αλλά ακολούθησε η μεγάλη οθωμανική αντεπίθεση από την Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα.

Τα κανόνια του Εμπού Λουμπούτ έκριναν την πολιορκία.

Για 23 συνεχόμενες μέρες, έως και τις 14 Απριλίου, οι ντόπιοι μάχονταν ακατάπαυστα. Το βαρύ πυροβολικό και ο υπεράριθμος οθωμανικός στρατός έδωσαν τη χαριστική βολή και αιματοκύλισαν την πόλη. Στις 14 Απριλίου ξεκίνησε η τελική επίθεση κατά της Νάουσας. Ύστερα από τετραήμερο ακατάπαυστο βομβαρδισμό,  στις 18 Απριλίου κατέρρευσε η άμυνα στην Πύλη του Αγίου Γεωργίου.

Όσοι αιχμαλωτίστηκαν, περίπου 2.000, οδηγήθηκαν στη θέση Κιόσκι και κρεμάστηκαν. Ηρωικές στιγμές διαδραματίστηκαν στον πύργο του Ζαφειράκη, όπου τα γυναικόπαιδα αναζήτησαν καταφύγιο.

Η τελευταία πράξη του δράματος παίχτηκε στους καταρράκτες της Αράπιτσας, όταν 13 γυναίκες αγκαλιά με τα παιδιά τους έπεσαν στα ορμητικά νερά για να γλυτώσουν από τον βίαιο εξισλαμισμό και την ατίμωση.

Το τέλος του Ζαφειράκη ήταν μαρτυρικό. Τον αποκεφάλισαν και η γυναίκα του οδηγήθηκε στη Θεσσαλονίκη όπου διαπομπεύθηκε. Την έκλεισαν σε έναν σακί με φίδια και τρωκτικά μέχρι να βρει μαρτυρικό θάνατο.

Η μοίρα των περισσότερων γυναικών ήταν τα σκλαβοπάζαρα και των αντρών ο θάνατος.

Οι οπλαρχηγοί που επέζησαν κατέβηκαν στο Νότο, και πολέμησαν σε όλες τις μεγάλες μάχες του Μοριά για την κατάκτηση της ελευθερίας.

Το 1955 η Νάουσα με βασιλικό διάταγμα αναγνωρίστηκε ως ηρωική πόλη για τους αγώνες και τις θυσίες των κατοίκων κατά την περίοδο των απελευθερωτικών αγώνων του 1822.

Η αντίσταση στη Χαλκιδική με τον Εμμανουήλ Παπά, και στη Νάουσα  κατάφερε να καθυστερήσει την κάθοδο των Οθωμανών στη Νότιο Ελλάδα. Μετά την καταστροφή της Νάουσας η επανάσταση στη Μακεδονία είχε σβήσει, ενώ με σουλτανικό φιρμάνι αποδόθηκαν στο οθωμανικό δημόσιο όλες οι αγροτικές ιδιοκτησίες και τα τσιφλίκια.

Δείτε το τρέιλερ:

Στην εκπομπή μιλούν:

Ιάκωβος Μιχαηλίδης – Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ

Δημήτριος Μπάϊτσης – Ιστορικός Ερευνητής

Αναστάσιος Καραμπατζός – Νομικός

Βασίλης Νικόλτσιος – Συνταγματάρχης ε.α – Ιστορικός ερευνητής

Δημήτρης Παπασταματίου – Επίκουρος Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας ΑΠΘ

Αθανάσιος Καραθανάσης – Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, Καθηγητής Πανεπιστημίου Λευκωσίας

Γεωργία Βλαχοδήμου – Φιλόλογος, Διδάκτωρ Νεότερης & Σύγχρονης Ιστορίας

Πρωτοσύγκελος Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, Ιάκωβος Αθανασίου

Καθηγούμενος της Μονής Τιμίου Προδρόμου Σκήτη Βέροιας, Πορφύριος Προδρομίτης

Στα γυρίσματα και τις σκηνές αναπαράστασης συνέβαλλαν με την συμμετοχή τους το Λύκειο Ελληνίδων Νάουσας και η Αναβιωτική ομάδα “Αρματολοί”.