Ο τσάρος Αλέξανδρος, που βγήκε από την άμαξα για να βοηθήσει τον πληγωμένο κοζάκο του και ανατινάχθηκε. Η δολοφονία του Αλέξανδρου Β’ από τη “Θέληση του Λαού”, μετά από πολλές αποτυχημένες απόπειρες

ΠΗΓΗ: Τα μεγαλύτερα λάθη της Ιστορίας, Ian Whitelaw, εκδόσεις Κλειδάριθμος

O Αλέξανδρος γεννήθηκε στη Μόσχα το 1818 και έγινε τσάρος της Ρωσίας τον Μάρτιο του 1855, μετά το θάνατο του πατέρα του, τσάρου Νικόλαου Α’. Ο πόλεμος της Κριμαίας βρισκόταν στον δεύτερο χρόνο. Έξι μήνες μετά τη διαδοχή του, έπεσε η Σεβαστούπολη και το επόμενο έτος η Συνθήκη των Παρισίων έβαλε τέλος στη ρωσική κυριαρχία στα Βαλκάνια.

Η χώρα που θεωρούσε τον εαυτό της τη μεγαλύτερη δύναμη στην Ευρώπη, είχε αποδειχθεί σοβαρά οπισθοδρομική, όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και οικονομικά και πολιτικά.

Ενώ οι δυτικές ευρωπαϊκές χώρες απολάμβαναν τα οικονομικά οφέλη της εκβιομηχάνισης και του αναπτυσσόμενου καπιταλισμού, η βιομηχανική παραγωγή στη Ρωσία μειωνόταν και η αγροτική παραγωγή, που στηριζόταν σε παραδοσιακές τεχνολογίες καλλιέργειας, είχε μείνει στάσιμη.

Πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας (62,5 εκατομμύρια) ήταν δουλοπάροικοι -σκλάβοι που ανήκαν κυριολεκτικά στους αριστοκράτες, οι οποίοι ήταν ιδιοκτήτες και των εκτάσεων στις οποίες δούλευαν.

Η απελευθέρωση των δουλοπάροικων

Εντός των κυβερνητικών κύκλων είχαν ξεκινήσει συζητήσεις για την πιθανή απελευθέρωση των δουλοπάροικων από τη δεκαετία του 1830, αλλά δεν είχε σημειωθεί κάποια πρόοδος υπό τον τσάρο Νικόλαο Α’.

Τρεις κορυφαίοι μεταρρυθμιστές παρουσίασαν τις ιδέες τους στον νέο τσάρο, προτείνοντας ότι η αλλαγή της κοινωνικής υπόστασης των δουλοπάροικων σε αγρότες με ιδιόκτητη γη, θα μπορούσε να θέσει θεμέλια για μια οικονομία της αγοράς.

Μπορεί ο Τσάρος Β’ να μην ήταν φιλελεύθερος μεταρρυθμιστής, αλλά ήταν πανέξυπνος πολιτικός.

Συγκρότησε μια επιτροπή που θα εξέταζε τη βελτίωση των συνθηκών για τους ακτήμονες αγρότες.

Οι αριστοκράτες ήταν πρόθυμοι να αποδεχθούν την απελευθέρωση των δουλοπάροικων, αλλά όχι και να χάσουν τις εκτάσεις τους. Ωστόσο δεν είχαν άλλη επιλογή, επειδή ένα μεγάλο ποσοστό της κτηματικής περιουσίας τους και η πλειοψηφία των δουλοπάροικών τους, είχαν υποθηκευτεί είτε σε τράπεζες είτε στο κράτος.

Το “Μανιφέστο της Απελευθέρωσης”, που παρείχε το νομικό πλαίσιο για τις μεταρρυθμίσεις, υιοθετήθηκε τον Φεβρουάριο του 1861: οι δουλοπάροικοι απελευθερώθηκαν, απέκτησαν το δικαίωμα να παντρεύονται ή να ανοίγουν επιχειρήσεις χωρίς άδεια από τον μεγαλοκτηματία, καθώς και δικαιώματα αγοράς της μισής γης στην οποία δούλευαν.

Οι Μεταρρυθμίσεις του Τσάρου Αλέξανδρου Β’

Τα επόμενα χρόνια ο τσάρος Αλέξανδρος υιοθέτησε μια μεγάλη γκάμα μεταρρυθμίσεων, μεταξύ των οποίων η δημιουργία τοπικών συμβουλίων με την εξουσία να διαχειρίζονται τις μεταφορές, την εκπαίδευση και την υγεία στις περιοχές τους.

Οι συντηρητικοί εξέφραζαν παράπονα για τον ταχύτατο ρυθμό των μεταρρυθμίσεων και οι ριζοσπάστες θεωρούσαν ότι προχωρούσαν αργά. Μια ομάδα ονόματι “Γη και Ελευθερία” απαίτησε τη μαζική μεταβίβαση της γης στους αγρότες, ενώ άλλες υποστήριζαν την τρομοκρατία ως μέσο επίτευξης των αλλαγών.

Απόπειρες Δολοφονίας

Τον Απρίλιο του 1879 ένας πρώην φοιτητής, που δρούσε μόνος του, πυροβόλησε τον τσάρο με περίστροφο αλλά αστόχησε. Ο δράστης συνελήφθη και στη συνέχεια κρεμάστηκε. Αργότερα τον ίδιο χρόνο οι τρομοκράτες της ομάδας “Γη και Ελευθερία” δημιούργησαν μια φράξια ονόματι “Θέληση του Λαού”, η οποία αμφισβητούσε την ίδια τη βάση της πολιτικής εξουσίας στη Ρωσία, απαιτώντας επαναστατικές αλλαγές και τον τερματισμό της τσαρικής απολυταρχίας.

Η “Θέληση του Λαού” έθεσε τη δολοφονία του τσάρου ως πρώτη προτεραιότητα.

Τον Οκτώβριο αποπειράθηκε να ανατινάξει το τρένο στο οποίο επέβαινε, αλλά απέτυχε.

Τον επόμενο χρόνο ένας ξυλουργός της οργάνωσης έπιασε δουλειά στο χειμερινό παλάτι του τσάρου στην Αγία Πετρούπολη και κατάφερε να κρύψει μεγάλη ποσότητα εκρηκτικών κάτω από την τραπεζαρία.

Στις 6:30 το βράδυ της 17ης Φεβρουαρίου, την ώρα που ο τσάρος υποτίθεται ότι θα δειπνούσε, πυροδότησε τα εκρηκτικά, αλλά ο τσάρος είχε καθυστερήσει εκείνη την ημέρα και γλίτωσε από την έκρηξη.

Εξήντα επτά μέλη του προσωπικού δε στάθηκαν τόσο τυχερά.

Η Δολοφονία 

Στις 13 Μαρτίου 1881 σχεδίασε ακόμα μια απόπειρα δολοφονίας, που βρήκε τον στόχο της. Μόλις η αλεξίσφαιρη άμαξα του τσάρου, που συνοδευόταν από έφιππους ένοπλους Κοζάκους και αστυνομικούς με έλκηθρα, πλησίασε σε μια στροφή κοντά στο κανάλι της Αικατερίνης στην Αγία Πετρούπολη, ένα μέλος της οργάνωσης, ο Νικολάι Ρισάκοφ πέταξε μια βόμβα που εξερράγη και τραυμάτισε σοβαρά έναν από τους Κοζάκους.

Όταν ο τσάρος αγνόησε τις συμβουλές να παραμείνει μέσα στην άμαξα και βγήκε έξω να συμπαρασταθεί στον ετοιμοθάνατο, βρέθηκε στο επίκεντρο της έκρηξης μιας δεύτερης βόμβας που εκσφενδόνισε ένας άλλος τρομοκράτης, ο Ιγκνάτι Γκρινέβτσκι, ο οποίος σκοτώθηκε στην έκρηξη.

Ο τσάρος με τα πόδια του ακρωτηριασμένα και τον κορμό του κομματιασμένο μεταφέρθηκε με έλκηθρο στο χειμερινό παλάτι, όπου και ξεψύχησε λίγο αργότερα.

Ο θάνατος του ξαναβύθισε τη χώρα σε μια περίοδο απολυταρχικής καταπίεσης, που αντικαταστάθηκε αργότερα από τον κομμουνισμό με όλες τις ατέλειες του.

ΠΗΓΗ: Τα μεγαλύτερα λάθη της Ιστορίας, Ian Whitelaw, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ρασπούτιν. Η περιπετειώδης δολοφονία του σατανικού ρασοφόρου. Τον δηλητηρίασαν, τον πυροβόλησαν και τον έριξαν στο παγωμένο ποτάμι. Γιατί οι Μπολσεβίκοι διέταξαν την εκταφή και το κάψιμο του λείψανου